مبنای فلسفه تحقق قرارداد
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
جلیل قنواتی
1
(پردیس فارابی، دانشگاه تهران)
امید غلامعلی تبار فیروزجایی
2
(دانشگاه علم و فرهنگ تهران)
کلید واژه: شکل, حاکمیت اراده, اصالت فرد, ماده10 و957.,
چکیده مقاله :
اساسأ فلسفه تحقق قراردادها مبتنی بر دو نظریه می باشد: یک نظر مبتنی بر شکل گرایی و قید و بند های الفاظ و شکل های خاص جهت انعقاد قرارداد است و نظر دیگر مبتنی بر آزادی اراده در انعقاد قرارداد می باشد. اما ، پس از رنسانس مخالفت های شدیدی با شکل گرایی آغاز گردید و حاکمیت اراده به رشد فزاینده ای دست یافته است. که خود مبتنی بر مبانی فلسفی ، اقتصادی ، سیاسی و همچنین اخلاقی است چرا که انعقاد قرارداد با اراده ازاد طرفین سبب از بین رفتن ظلم و موضوعات غیر اخلاقی می گردد. و این تحول و نگرش نیز در نظام حقوقی ایران پس از مشروطه عینیتی بیشتری به خود یافته است، اما پس از چندی انتقادهای فراوانی چه به لحاظ فلسفی ، اخلاقی و چه به لحاظ حقوقی نسبت به آن مطرح و از حدّت و شدت آن کاسته شده است. در حقوق ایران نیز با وضع ماده 10 قانون مدنی و همچنین ماده 957 قانونگذار تمایل به اصل حاکمیت اراده را نشان داده است اما این بدان معنا نیست که ما تفسیر خود از متون سنتی و فقهی را دستخوش تأویل های مدرن قرار دهیم.
Basically, the philosophy of contract realization is based on two theories: a view based on formalism and the restraints of the words and specific forms for conclusion of the contract, and the other is based on the freedom of will in concluding the contract. However, after the Renaissance, intense oppositions to formality began and the sovereignty of will has grown steadily, and this transformation and attitude has also become more objective in the legal system of Iran after the constitutional revolution, but after a while a lot of criticism, philosophically or legally, appeared regarding it and its severity and intensity has been reduced. In Iran's law, by setting Article 10 of the Civil Code as well as Article 957, the legislator has shown tendency to the principle of sovereignty of will, but this does not mean that we interpret the traditional and jurisprudential texts according to modern interpretations.
اوبر،ژان لوک؛دوتیول، فرانسوا کولار،حقوق تعهدات: قرارداد، ترجمه و تحقیق، مجید ادیب، تهران: میزان.1390
آربلاستر،آنتونی، لیبرالیسم غرب، ترجمه عباس مخبر، نشر مرکز، چ3، تهران 1377
باربیه، موریس،مدرنیته سیاسی،ترجمه عبدالوهاب احمدی، انتشارات آگاه، چ1، تهران، 1383
بهرامی احمدی ، حمید ، حقوق تعهدات و قراردادها ، دانشگاه امام صادق (ع) ، تهران ، 1390
توماس لوراوتز ، فلسفه حقوق مبانی و کارکردها ، ترجمه بهروز جندقی ، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه چاپ دوم ، 1391
خراساني شرف ، شرف الدين ،جهان و انسان در فلسفه ، ج1، تهران، دانشگاه ملي ايران ، 1357.
دلوکیو،ژرژ، فلسفه حقوق، ترجمه جواد واحدی، نشر میزان، چ1،تهران،1380
دورکیم،امیل، درباره تقسیم کار اجتماعی،ترجمه باقر پرهام، نشر مرکز، چ1، تهران،1381
ریمون آرون ، مراحل اساسي سير انديشه در جامعه شناسي ، ترجمه باقر پرهام. بی تا
سالیوان، راجر، اخلاق در فلسفه کانت، تجمه عزت الله فولادوند، انتشارات طرح نو، چ1، تهران، 1380
سجادی، سیدجعفر،فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، موسسه انتشارات امیرکبیر، چ1، تهران، 1375.
شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات ( حقوق مدنی، جلد اول) ، تهران: نشرمجد،1388.صفایی،حسین، و دیگران.«حقوق بیع بین المللی: بررسی کنوانسیون بیع بین المللی 1980 با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران ، فرانسه، انگلیس و آمریکا». تهران: نشر دانشگاه تهران، 1390.
عسکری خانقاه، اصغر و کمالی، محمدشریف، انسانشناسی عمومی،سمت،چ1، تهران،1378
عطا الله بیگدلی، حاکمیت اراده در فقه امامیه، نظام رومی-ژرمنی و حقوق ایران؛ درآمدی مبنایی-فلسفی، پژوهشنامه حقوق اسلامی،سال شانزدهم،شماره اول،بهار و تابستان1394،
عطاالله بیگدلی ، « تفاوت مبانی نظریه تعهدات در دو نظام رومی – ژرمنی و فقه امامیه و آثار آن در حقوق قراردادهای ایران و فرانسه» رساله دکتری دانشگاه امام صادق (ع) .بی تا.
کانت،امانوئل، درس های فلسفه اخلاق، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، چاپ اول، تهران، انتشارات نقش و نگار، 1378
کوویلیه،ارمان،جامعه شناسی قضایی، مندرج در «حقوق و جامعه شناسی»، گزیده و ترجمه مصطفی رحیمی، موسسه انتشارات امیرکبیر،چ1،تهران،1358.
كاتوزيان، ناصر ،حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج 1،انتشارات مدرس با همکاری شرکت بهمن برنا، ش 27، 1372
كالين براون ، فلسفه و ايمان مسيحي ، ترجمه طاطه وس ميكائيليان،ج1،انتشارات علمي و فرهنگي ، تهران،1375.
گی روشه ، مقدمه اي بر جامعه شناسي عمومي سازمان اجتماعي ، ترجمه هما زنجاني زاده ، انتشارات سمت ، چ 1.بی تا
لالاند،آندره،فرهنگ علمی و انتقادی فلسفه، ترجمه غلامرضا وثیق، موسسه انتشاراتی فردوسی ایران، چ1، تهران، 1377.
لوسين لوی، برول، كاركردهاي ذهني در جوامع عقب مانده ، ترجمه يدا... موفن،مندرج درمجموعه مقالات «زبان ، انديشه و فرهنگ» ترجمه و تأليف يدا... موفن، انتشارات هرمس، چ1 .بی تا
مایکل پین(ویراستار)، فرهنگ اندیشه انتقادی، ترجمه پیام پزدانجو، نشر مرکز، چ1، تهران، 1382.
هانت، ای.ک،تکامل نهادها و ایدئولوژی های اقتصادی، ترجمه سهراب بهداد، انتشارات آگاه، چ1، تهران، 1381.
جزایری مروج، محمدجعفر، هدی الطالب، قم، دارالکتاب ، 1418 هـ. ق
.روحانی ، سیدمحمد صاذق،فقه الصادق، چاپ چهارم، قم، علمیه، 1418 هـ.ق
سعد، محمود نبیل ابراهیم، النظریه العامه الالتزام، بیروت: دار النهضه العربیه.ج1.بی تا
صلیبا ،جمیل، فرهنگ فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، انتشارات حکمت،چ1، تهران،1366.
عبدالرزاق احمد، سنهوری، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید،بیروت، دارالاحیاء التراث العربی ، ش 104 ،بی تا
عراقی،آغاضیاء ، نهایه الافکار، قم، انتشارات اسلامی، 1364
موسوی خوئی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهه فی المعاملات، تقریرات درس به قلم محمد علی توحیدی،ج2، مؤسسه نشرالفقاهه، ط2، قم، 1419هـ ق.
نائینی، محمدحسین، قواعد الاصول، چاپ ششم، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1417 هـ.ق.
نقیب، عاطف، نظریه العقد،چ1،بیروت،منسورات عویدات .بی تا. # farber,Daniel A, Contract Law and modern Economic Theory , Northwestern university law review , 1983.
G. Ripert.La regle Morale dans Les Obligation Civiles,4'ed,Paris
James Gordley the philiosophieal origins of modern contoract Doctrine,Published in the united states by oxford university Press Inc, New Yourk,2011
J-L-Aubert,Le formalism,(Rapport de synthese),in Repertoire du Notariat Defrenois,15-30 aout 2000,n.15-16, Articte 37213,PP.931-933