معرفي نشريه
مجله پژوهش‌های اعتقادی کلامی که در نوع خود از مجلات خاص و بدیع می‌باشد دست نیاز به همه‌ی اندیشمندان و صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی دراز می‌نماید.
سابقه این نشریه به سال 1383 برمیگردد. دانشگاه آزاد اسلامی در این دوره همت خود را بر تحقیقات و پژوهش‌های نوین استوار نمود و در جهت تشویق اساتید و هیئت علمی خود و دانشجویان دوره‌ی تحصیلات تکمیلی توصیه، هدایت و کمک به راه‌اندازی مجلات علمی نمود. در همین راستا دانشگاه آزاد واحد ساوه اقدام به راه‌اندازی مجله‌ای با عنوان علوم اسلامی در حوزه مرتبط با علوم اسلامی نمود که البته بسیار موفق و با استقبال فوق‌العاده اساتید ارجمند و پژوهشگران گرامی مخصوصاً در حوزه علوم اسلامی مواجه گردید.
این مجله با هیئت علمی بسیار جامع و کارآمد و با مدیریت قوی در حوزه دروس معارف اسلامی (علوم اسلامی) با زیرشاخه‌های مختلف اقدام به چاپ مقالات علمی می‌نمود. همزمان با سیاست پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات و رویکرد نوین کمیسیون انجمن‌های علمی آن وزارت خانه در جهت تخصصی نمودن مجلات و سمت دهی تحقیقات علمی به لایه سوم علوم و پر بار نمودن پژوهش‌ها در جهت تولید علم و نظریه پردازی و توسعه علمی کشور مجله علوم اسلامی به پژوهش‌های اعتقادی کلامی تغییر نام و هویت داد. در همین راستا اعضای هیئت تحریریه مجله، متناسب‌تر و با رویکرد جدید به کار خود ادامه داد و مطابق نامه شماره 3/210965 مورخ 1391/11/3 موفق به کسب رتبه علمی پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم در جلسه مورخ 1391/10/20 گردید.
خیل تحقیقات علمی اعتقادی، کلامی و فلسفی و توجه بیش‌از پیش محققان در ارسال مقالات علمی به سایت مجله و نیز همکاری کامل مجله در برگزاری انواع همایش‌ها و جلسات علمی، کلامی، فلسفی، اعتقادی و فرهنگی گویای این مطلب است.
بر این اساس مجله پژوهش‌های اعتقادی کلامی در راستای نشر معارف دینی و استحکام بنیادهای اعتقادی از مطارحات جدید حوزه‌های عقلی، فلسفی و کلامی انتشار می‌یابد.
اعضای هیئت تحریریه مجله از اساتید برجسته‌ی دانشگاه‌های داخل و خارج با رتبه علمی استادی بوده و کمیته ارزیابی و داوری مجله نیز از اساتید برجسته می‌باشند.
آخرین مقالات منتشر شده
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مفاهیم و تفکّرات شیعی در شعر صائب تبریزی
مریم آسرایی ایرج مهرکی آذر دانشگرشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400شکل¬گیری حکومت صفویه، حمایت شدید پادشاهان این سلسله از آیین اهل‌بیت(ع)، ایجاد زمینه¬های مساعد اجتماعی و فرهنگی، نقشی بسزا در تقویت شعر آیینی و مذهبی داشته است. دودمان صفوی برحسب سیاست خود و ضدّیتی که با دولت سنّی عثمانی داشتند به رسمی کردن مذهب شیعه و رواج تشیّع پرداختن چکیده کاملشکل¬گیری حکومت صفویه، حمایت شدید پادشاهان این سلسله از آیین اهل‌بیت(ع)، ایجاد زمینه¬های مساعد اجتماعی و فرهنگی، نقشی بسزا در تقویت شعر آیینی و مذهبی داشته است. دودمان صفوی برحسب سیاست خود و ضدّیتی که با دولت سنّی عثمانی داشتند به رسمی کردن مذهب شیعه و رواج تشیّع پرداختند و پادشاهان این سلسله شاعران را تشویق به سرودن اشعاری با مضامین شیعی و ستایش از ائمّۀ شیعی کردند که نتیجۀ آن در ادبیات فارسی سبب سروده شدن اشعاری بود که به جای مدیحه و شعر درباری، به مدح و منقبت اولیای دین و ذکر کرامات ائمّه اطهار و مصیبت شهیدان کربلا می‌پرداخت. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی عصر صفوی است که به سرودن اشعار و قصاید شیعی زیبا و سرشار از عاطفۀ صادق و پویا، همّت گمارده است. در این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی نگاشته می‌شود، نوع نگاه صائب به این مسأله و چگونگی تجلّی امامان در شعرش بررسی می‌گردد. پس از مطالعه و بررسی مشخص می-شود عواملی چون شکل‌گیري حکومت شیعی صفویه، عنایت و توجّه ویژه پادشاهان آن به اشاعه و ترویج فرهنگ شیعی، ایجاد بستر مساعد اجتماعی و فرهنگی، در گسترش و رسوخ مفاهیم و عناصر شیعی نقشی غیرقابل انکار داشته است. این مفاهیم و تفکّرات در شکل‌ها و قالب‌هایی بازتاب‌یافته است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی مبانی کلامی انسان‌شناختی تعامل انسان با محیط زیست با تأکید بر مقام خلیفةاللهی انسان
مرتضی بیات محمدناصر سقای بی ریا محمد بهشتیشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400مقاله حاضر به تبيين مبانی کلامی انسان شناختی تعامل انسان با محيط زيست با تأكيد بر مقام خلیفةاللهی انسان مي‌پردازد. مهم‌ترين نتيجة تحقيق آن است كه بر اساس آيات قرآن كريم، محيط زيست پديده‌اي است كه براي انسان به‌عنوان خليفة‌الله خلق شده است. انسان هدف غايي محيط زيست پيرام چکیده کاملمقاله حاضر به تبيين مبانی کلامی انسان شناختی تعامل انسان با محيط زيست با تأكيد بر مقام خلیفةاللهی انسان مي‌پردازد. مهم‌ترين نتيجة تحقيق آن است كه بر اساس آيات قرآن كريم، محيط زيست پديده‌اي است كه براي انسان به‌عنوان خليفة‌الله خلق شده است. انسان هدف غايي محيط زيست پيرامون وي مي‌باشد، ازآنجاكه انسان به‌عنوان خليفة خداوند در زمين مسئوليت‌هاي ويژه‌اي از طرف خداوند از جمله عمران و آباداني زمين به او سپرده شده است و هرگونه تخريب و تضييع محيط زيست را برخلاف مسئوليت انسان بودن مي‌داند و هرگونه بي‌توجهي و غفلت از اين وظيفه، فرار از مسئوليت تلقي مي‌شود. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تطبیق معنویت سرخپوستی و عرفان اسلامی ( با تأکید بر احوال از نظر ابونصر سرّاج و کاستاندا)
زهرا پریدختان محمد قادری مقدم محمد علی شریفیانشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400عرفان، راه و روش کسب معرفت، بصیرت و سفری درونی از خود به خدا رسیدن است. عرفان اسلامی بر اساس تجربیات عارفانی چون: ابوسعید ابوالخیر، ابونصر سرّاج، مولوی و دیگر عرفا شکل گرفته‌است و معنویت سرخپوستی در بین سرخپوستان مکزیک، بر اساس تجربیات کارلوس کاستاندا، به جوامع معرفی شد چکیده کاملعرفان، راه و روش کسب معرفت، بصیرت و سفری درونی از خود به خدا رسیدن است. عرفان اسلامی بر اساس تجربیات عارفانی چون: ابوسعید ابوالخیر، ابونصر سرّاج، مولوی و دیگر عرفا شکل گرفته‌است و معنویت سرخپوستی در بین سرخپوستان مکزیک، بر اساس تجربیات کارلوس کاستاندا، به جوامع معرفی شده است. این مقاله با هدف تطبیق احوال سالک در معنویت سرخپوستی با احوال سالک در عرفان اسلامی بر اساس احوالی که ابونصرسرّاج در کتاب« اللّمع» آورده است به روش توصیفی_ تحلیلی مورد مطالعۀ کتابخانه‌ای قرار گرفته است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد، سالک سرخپوستی احوالاتی از قبیل: مراقبه، قرب، محبت، خوف، رجا، وجد، انس، طمأنینه، مشاهده و یقین، مراتب ده‌گانۀ احوال که در« الّلمع» آمده است، را تجربه می‌کند با این تفاوت که به دلیل نوظهور بودن این معنویت تقسیم بندی کلیشه‌ای« احوال» صورت نگرفته است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - واکاوی مستشهدات قرآنی امام صادق (ع) در تبیین احکام شرعی
سيده فاطمه حسيني ميرصفيشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400فقه در اصطلاح، استنباط و استخراج احكام شرعي فرعي از روي ادلّه تفصيلي آنهاست. قرآن کریم به عنوان اولین دلیل و منبع برای شناخت احکام شرعی، فقهی و حقوقی و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی و بزرگترين پشتوانه براى رسول خدا (ص) و اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، در اثبات احكام فرعي اسلام چکیده کاملفقه در اصطلاح، استنباط و استخراج احكام شرعي فرعي از روي ادلّه تفصيلي آنهاست. قرآن کریم به عنوان اولین دلیل و منبع برای شناخت احکام شرعی، فقهی و حقوقی و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی و بزرگترين پشتوانه براى رسول خدا (ص) و اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، در اثبات احكام فرعي اسلام است. آگاهی از مستشهدات قرآنی اهل بیت(ع) به عنوان یکی از مهمترین ادله فقه در استخراج و استنباط احکام شرعی فرعی حائز اهمیت است. در اين مقاله، نگارنده به هدف پاسخ به این سوال كه «مستشهدات قرآنی امام صادق(ع)در استباط احکام شرعی فرعی کدام است؟» با تدبر در مفهوم فقه و ادله آن، احکام شرعی، آیات قرآنی و نیز روایات رسیده از امام صادق (ع)، به بررسی این موضوع پرداخته است. از آنجا که دستيابى به احكام شرعى و فقهی، مقدمه عمل به آنها و تأمين سعادت دنيا و آخرت انسان است، آشنایی با نحوه استشهادات و استدلال‌های ائمه معصومین(ع) به آیات قرآن در اثبات احکام اسلام ضروری است. لذا در این مقاله با عنوان «واکاوی مستشهدات قرآنی امام صادق(ع) در تبیین احکام شرعی» سعي شده است ضمن بيان مقدمه‌اي كوتاه درباره فقه و ادله تفصیلی آن در استنباط احكام شرعي، با ذكر روايات رسيده از امام صادق(ع) استشهاد و استدلال اين امام همام را در اثبات احكام فرعي اسلام بيان گردد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - اقتضائات همنشيني «حكمت» و «كتاب» در قرآن در مسأله اثبات ولایت فقیه
غزاله رضایی مهدی ایمانی مقدمشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400ولايت به معناي حكومت فقيه، در فقه و در کلام به روش نقلی و عقلی مورد توجه است. مسئله اصلی نوشتار حاضر، استنادات قرآني دلایل عقلی مشروعیت ولایت فقیه با بررسي نحوي كاربرد «حکمت» و تطبيق آن با مسأله ولايت است. در قرآن، کتاب و حکمت همنشین، به معنای قرآن و ولایت علی بن ابی طا چکیده کاملولايت به معناي حكومت فقيه، در فقه و در کلام به روش نقلی و عقلی مورد توجه است. مسئله اصلی نوشتار حاضر، استنادات قرآني دلایل عقلی مشروعیت ولایت فقیه با بررسي نحوي كاربرد «حکمت» و تطبيق آن با مسأله ولايت است. در قرآن، کتاب و حکمت همنشین، به معنای قرآن و ولایت علی بن ابی طالب علیه السلام است. اين حكمت را انبیا توسط وحی و امت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم توسط عقل و نقل دریافت مي‌كنند. بنابراين حجیت عقل برای مشروعیت ولایت بعد از معصوم نیز ادامه دارد. از سوی دیگر حکمت به معنای ولایت به دلیل همنشینی با کتاب به معنای قرآن، نمی‌تواند هر نوع حكمت و ولایتی باشد. زیرا قرآن ولایت مخالف و ضد خدا و خدايي خدا را نهی می‌کند. بنابراین مي‌توان از همنشيني «حكمت» و «كتاب» در قرآن، حجيت ولايت حتي در زمان غيبت امام معصوم و براي ولایت ولي فقیه را استنتاج كرد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی و نقد خلقت جهان در شش روز
مهین شهریورشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400آیات قرآن از آفرینش شش روزه وگاهی هشت روزآسمان ها و زمین سخن می گویند اما علم جدید روندشکل گیری اجرام آسمانی و زمین را در بازه های زمانی طولانی مدّت دانسته و شکل گیری جهان را در مدّت زمانی معادل چند روز معدود نمی پذیرد. بدینسان بسیاری از قرآن پژوهان معاصر، از فهم ظاهرگر چکیده کاملآیات قرآن از آفرینش شش روزه وگاهی هشت روزآسمان ها و زمین سخن می گویند اما علم جدید روندشکل گیری اجرام آسمانی و زمین را در بازه های زمانی طولانی مدّت دانسته و شکل گیری جهان را در مدّت زمانی معادل چند روز معدود نمی پذیرد. بدینسان بسیاری از قرآن پژوهان معاصر، از فهم ظاهرگرایانه و مشهور مفسران کهن مبنی بر آفرینش آسمان ها و زمین در مدت زمانی معادل شش روز متعارف عدول کرده وتعبیر «ستّه ایّام» را به شش دوران و مرحله تأویل نموده اند. این راهکار هم درخور نظر است که در فضای علم نمی توان برای توضیح پدیده های طبیعی به امری خارج از طبیعت ارجاع داد و مداخله یک نیروی غیبی برتر،قابل پیش بینی و محاسبه نیست درحالی که بنیان بیان قرآن بر حضور و مداخله بی قید و شرط یک نیروی غیبی برتر و متعالی نهاده شده است. بدینسان چون نظرگاه دینی، به پیش فرض های بسته علم محدود و مقیّد نیست، به نتایج محاسبات علمی هم لزوماً مقیّد و ملزم نخواهد بود و می تواند بر آن شود که در این زمینه نیروهایی فرا حسّی دخالت نموده اند. بااین همه در عصر کنونی، دانش تجربی محترم تر و معتبرتر ازآن است که با چنین تحلیلی بتوان نتایج وداده های آن رانادیده گرفت و درواقع چنین نگاهی، برتصوّر تقابل قرآن و علم، مهر تصدیق و تثبیت می زند. در نتیجه اگر قرار بر اختیار یک قول افتد، تأویل «سته ایام» به شش زمان و دوران، یگانه قول تعیّن یافته و مرجّح جلوه می کند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی زیبایی شناسی قرآن کریم با رویکردی بر معناشناسی و تکثر معنا
محمد طاهری گندمانی محمدرضا حاجی اسماعیلیشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400اصل ترادف و تکثر معانی الفاظ قرآن کریم بعنوان یک رویکرد زیبایی شناختی این کتاب مقدس همواره مورد توجه صاحب نظران بوده است. این رویکرد همواره در طول تاریخ دارای موافقین و مخالفین زیادی بوده است. مفسرین و قرآن پژوهان موافق تکثر معنایی سعی دارند با بهره گیری از آن مقبولترین چکیده کاملاصل ترادف و تکثر معانی الفاظ قرآن کریم بعنوان یک رویکرد زیبایی شناختی این کتاب مقدس همواره مورد توجه صاحب نظران بوده است. این رویکرد همواره در طول تاریخ دارای موافقین و مخالفین زیادی بوده است. مفسرین و قرآن پژوهان موافق تکثر معنایی سعی دارند با بهره گیری از آن مقبولترین، قابل پذیرش ترین و زیباترین مفهوم و تفسیر از آیات الهی را ارائه نمایند. این رویکرد بعضاً با اتهاماتی همچون افتادن در دام تشتت، نسبیت گرایی و همین طور تفسیر به رأی مواجه شده است. در مقاله حاضر سعی شده با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از شواهد قرآنی و دلایل متقن و علمی ضمن تبیین موضوع زیبایی و ابعاد مختلف آن به نقد و تحلیل آن پرداخته شود و ضمن پذیرش اصل عدم امکان ترادف برای واژگان قرآنی و محدودیت آنها از یک سوی و همچنین ضرورت ارائه موضوعات و مفاهیم فراوان دینی از سوی دیگر، آن را بعنوان اصلی مهم و کاربردی اثبات نماییم. نتایج تحقیق چنین است که در کاربردهای قرآنی واژگان زیبایی تفاوت‌هایی وجود دارد که در مجموعه برداشت‌های ما از آیات الهی تاثیر گذار است. در کاربردهای قرآنی واژگان زیبایی تفاوت‌هایی وجود دارد که در مجموعه برداشت‌های ما از آیات الهی تاثیر گذار است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - ذات و صفات خدا در اندیشه فضل ابن شاذان و اتین ژیلسون
صفرعلی عارفخانی عباس گوهری مهدی بیات مختاریشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400مسئله خداشناسی ازدغدغه‌های بنیادي انسان است. نقش اساسي این مفهوم ونحوه باوربه وجودیاعدم وجودخدادرهمه ابعادزندگي انسان آشكاراست،ونگرش ملحدانه نسبت به خدااست كه ماهیت هستي انسان رابه‌طور عام ومعناي آزادي ومسئولیت اخلاقي اورابه‌طورخاص،تعیین می‌کند. لذاشناخت ذات وصفات الهی چکیده کاملمسئله خداشناسی ازدغدغه‌های بنیادي انسان است. نقش اساسي این مفهوم ونحوه باوربه وجودیاعدم وجودخدادرهمه ابعادزندگي انسان آشكاراست،ونگرش ملحدانه نسبت به خدااست كه ماهیت هستي انسان رابه‌طور عام ومعناي آزادي ومسئولیت اخلاقي اورابه‌طورخاص،تعیین می‌کند. لذاشناخت ذات وصفات الهی از مهم ترین مباحث کلامی است که اندیشمندان فارغ ازروش‌هاومبانی فکری هریک درباره آن گفتگووابرازعقیده کرده‌اند.در این راستاپژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته به بررسی و مقایسه دیدگاه‌های فضل ابن شاذان و اتین ژیلسون در خصوص ذات و صفات خدا می‌پردازد. نتایج این تحقیق نشان داد که بین دیدگاه ژیلسون به عنوان یک فیلسوف نوتومائی و فضل ابن شاذان به عنوان یک متکلم شیعی که تفکرات فلسفی او در مورد ذات و صفات خداوند مشابه فیلسوفان مشاءاست، نقاط اشتراک فراوانی وجود دارد. از اشتراکات آنان روش یکسان فلسفی ایشان؛یعنی روش بهره گیری از عقل در استدلال هایشان و عقیده یکسان آنها در سازگاری عقل و دین است که باوجود اختلافاتی در نحوه بیان مطالب ، موجب اشتراک عقیده شده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - جایگاه دین در اندیشه‌ی علی اکبر دهخدا
فهیمه عبدالی بارند معصومه قره داغی مقصود علی صادقی گندمانی داوود اصفهانیانشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400علی اکبر دهخدا،پژوهشگر، روزنامه نگار و نویسنده برجسته دوره مشروطه ابتدای قرن شمسی در ایران است. دهخدا که او را بیشتر با عنوان فرهنگ عظیمی که بنیانگزارش بود می شناسیم، از مبارزان سرسخت حقوق مردم و دفاع از مشروطیت بود و تا پایان عمر همواره بر باورهای خود پایدار بود. کتاب چکیده کاملعلی اکبر دهخدا،پژوهشگر، روزنامه نگار و نویسنده برجسته دوره مشروطه ابتدای قرن شمسی در ایران است. دهخدا که او را بیشتر با عنوان فرهنگ عظیمی که بنیانگزارش بود می شناسیم، از مبارزان سرسخت حقوق مردم و دفاع از مشروطیت بود و تا پایان عمر همواره بر باورهای خود پایدار بود. کتاب «چرند و پرند» دهخدا که مجموعه ای از یادداشت های طنز آمیز و شجاعانه او در روزنامه علیه فساد دولت و دربار بود، هنوز یکی از زیباترین اثار طنز زبان فارسی به شمار می رود هدف از تحقیق حاضر تبیین می کوشد جایگاه دین و مذهب را در اندیشه دهخدا تبیین کند. سوال اصلی تحقیق این است که دیدگاه علی اکبر دهخدا نسبت به مذهب چگونه بوده است؟ فرض بر آن است که دهخدا فردی مذهبی بود که دشمنی و کینه ای سر سختانه با جهل و خرافات و خرافه پرستی و تعصبات کور داشت بنابراین تلاش خواهد شد به شیوه توصیفی- تحلیلی به مذهب و دین در اندیشه ی دهخدا پرداخته شود. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی تحلیلی عوامل مؤثر بر تفاوت رویکرد مفسران اهل سنت در آیات فضایل اهل بیت(ع)
یعقوب فتح الهی رحمت الله عبدالله زاده حمید رضا فهیمی تبارشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400در این مقاله با روش تحلیلی به منشأ رفتار مفسران اهل سنت در مواجه با آیات فضایل اهل بیت(ع) پرداخته شد؛ مفسران بزرگ اهل سنت مانند فخر رازی و طبری و زمخشری که تقریبا موضع منصفانه‌تری نسبت به آیات فضایل اهل بیت (ع)در پیش گرفته و به مستندات تاریخی اکتفا کرده‌اند،گرچه معرفت چکیده کاملدر این مقاله با روش تحلیلی به منشأ رفتار مفسران اهل سنت در مواجه با آیات فضایل اهل بیت(ع) پرداخته شد؛ مفسران بزرگ اهل سنت مانند فخر رازی و طبری و زمخشری که تقریبا موضع منصفانه‌تری نسبت به آیات فضایل اهل بیت (ع)در پیش گرفته و به مستندات تاریخی اکتفا کرده‌اند،گرچه معرفت شناسی اصیل آیات فضایل به دست نمی‌دهند و در بین برخی مفسران همچون قرمطی برخوردهای متفاوتی هم در تفسیر آيات فضائل اهل بیت(ع) به چشم می‌خورد که همگي ناشي از باورهای مذهبی و شرایط اجتماعی و اختلاف نسبت به تشیع است.البته شرایط اجتماعی و حاکمیت سیاسی یک فرقه نیز به این مسئله دامن زده است؛ سکوت در برابر برخي آیات مورد اجماع صحابه، تفسير خلاف ديدگاه مشهور, غفلت از منابع و یا تحریف منابع، عوامل عقیدتی و توجيه تکلف آميز آيات فضائل ،مهمترین شیوه‌های این مفسران براي گذر از تفسير اين آيات است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - بررسی ارتباط خدا و انسان در مصیبت نامه عطار و هفت اورنگ جامی
زهرا قزلسفلی اکبر شعبانی محمد فاضلیشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400انسان، خدا و رابطه ی متقابل آن ها با هم یکی از موضوعات بسیار بنیادی در ادبیات عرفانی است. شاعران عارف به عنوان دارندگان روح لطیف و حساس الهی در میان ابیات خود، ارتباط خدا و انسان را به شکل نغز و دلنشین گنجانده اند که از عمیق ترین فرازهای آثارشان شده است. این پژوهش به صو چکیده کاملانسان، خدا و رابطه ی متقابل آن ها با هم یکی از موضوعات بسیار بنیادی در ادبیات عرفانی است. شاعران عارف به عنوان دارندگان روح لطیف و حساس الهی در میان ابیات خود، ارتباط خدا و انسان را به شکل نغز و دلنشین گنجانده اند که از عمیق ترین فرازهای آثارشان شده است. این پژوهش به صورت کتابخانه ای و به شیوه ای تطبیقی ارتباط خدا با انسان را در مصیبت نامه عطّار نیشابوری و دیوان جامی مورد بررسی قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط خدا با انسان بر اساس اصول اولیه انسانی یاوری، هدایت و عشق انجام شده است که نشان می دهد ارتباط خدا و انسان از دغدغه های مهم این دو عارف بوده و آنان راه ها و عوامل مختلفی برای تحقق آن ارائه داده اند؛ مهمترین نتایج به دست آمده از این پژوهش عبارت اند از این که آثارعطار و جامی سرشار از نمود ارتباط خدا و انسان است و این ارتباط گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت های داستانی نقل می شود. بی پروایی و جسارت و صمیمیتی که در اشعار این دو وجود دارد به ابیات آنها عمق خاصی بخشیده که به خواننده احساس لطافت و اوج بندگی دست می دهد ضمن اینکه رابطه عاشقانه پروردگار عالیترین نوع رابطه بوده است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - بررسی روش نقلی استنباط معارف کلامی علامه طباطبایی از قرآن با محوریت کاربرد (قاعده وضع) و (مجمل و مبین) در باب اوصاف و افعال الهی
ناهیده مهدوی محمدکاظم رضا زاده جودی سیدعلی پور منوچهریشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400از میان مباحث علم کلام، بحث های روش شناختی این دانش همانند سایرعلوم بسیار حائز اهمیت است.در حالیکه روش های مختلف متکلمان در دو حوزه استنباط عقاید دینی و دفاع از آنها به عنوان رسالت اصلی این علم در کتابهای کلامی قدیم و جدید مورد مطالعه قرار گرفته ولی خلا مباحث روش شناختی چکیده کاملاز میان مباحث علم کلام، بحث های روش شناختی این دانش همانند سایرعلوم بسیار حائز اهمیت است.در حالیکه روش های مختلف متکلمان در دو حوزه استنباط عقاید دینی و دفاع از آنها به عنوان رسالت اصلی این علم در کتابهای کلامی قدیم و جدید مورد مطالعه قرار گرفته ولی خلا مباحث روش شناختی متکلمین در حوزه ی استنباطهای کلامی قابل ملاحظه هست. به نظر نگارنده این مسئله قابل توجه است که بسیاری از مباحث ادبی همچون وضع، استعمال، دلالت، حقیقت و مجاز، اصول لفظی و نیز مباحث مفاهیم «عام و خاص» «مطلق و مقید» «مجمل و مبین» که از مباحث الفاظ به شمار می آیند می تواند دربحث روش شناسی علم کلام بکار آید. ولیکن از میان مباحث مذکور ، در این مقاله به علت رعایت اختصار وگنجایش این نوشتار سعی نموده ایم تنها ، میزان و چگونگی بهره برداری علامه طباطبایی در استنباط های کلامی خویش از قاعده وضع و «مجمل و مبین» در باب اوصاف و افعال الهی را به روش تحلیلی مورد بررسی قرار داده و نتایج آن را بازگو می نماییم. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - تبیینی از سعادت محوری بر مدیریت سازمان از منظر تعالیم اسلامی
علیرضا نوبریشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400در راستای توجه به منویات مقام معظم رهبری در مورد توجه به مسائل مربوط به علوم انسانی و اجتماعی، در کنار این آموزه های اسلامی، محققین علوم اجتماعی و مدیریت در سراسر جهان به نتایجی از رفتار انسان و محیط دست یافته اند که بسیاری از جوامع آنها را در امور اجتماعی و سازمانی خود چکیده کاملدر راستای توجه به منویات مقام معظم رهبری در مورد توجه به مسائل مربوط به علوم انسانی و اجتماعی، در کنار این آموزه های اسلامی، محققین علوم اجتماعی و مدیریت در سراسر جهان به نتایجی از رفتار انسان و محیط دست یافته اند که بسیاری از جوامع آنها را در امور اجتماعی و سازمانی خود بکار بسته و با برنامه ها و تصمیمات خود پیوند زده اند، در حالیکه بسیاری ازآنها دراصول دین ما مسلمانان و دستورات دینی اسلام در ابعاد مختلف یافت می شود که با کاربست آنها می توان در کنار اهداف دنیوی یعنی امور اجتماعی و سازمانی انسان، سعادت اخروی را نیز میسر نماید، که تلفیق این دو مقوله مهم در عرصه مدیریت و علوم اجتماعی از وظایف اندیشمندان و محققین اسلامی این عرصه می باشد. در این تحقیق با روش مطالعه هرمونتیک با بهره گیری از تفاسیر و تاویل قران کریم و منابع درسی مدیریت برآنیم با نگاهی متفاوت ماهیت سازمان و فلسفه مدیریت و نقش کلیدی انسان در آن را با فلسفه خلقت انسان و فراز و نشیب زندگی و مشیت الهی در رسیدن به سعادت و کمال پیوند زده و در عظمت دین مبین اسلام خاطر نشان سازیم که هر آنچه در علوم امروزه و آینده به آن دست یافته و خواهیم یافت. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - مقایسه عقل و قلمرو آن از دیدگاه ملاصدرا (حکمت متعالیه) و میرزای اصفهانی(تفکیک)
شهاب الدین وحیدی مهرجردی محسن محسن مروی نام بغدادآبادیشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400واژه عقل یکی از مفاهیمی است که تعاریف متعددی به خود دیده. برخی عقل را مساوق وجود انسانی دانسته و برخی آن را منشا گمراهی و سقوط از حیطه تعبد الهی دانسته. برخی آن را معادل فلسفه به کار برده و گروهی به لزوم تفکیک عقل و فلسفه حکم کرده اند. فلاسفه عقل را ارج نهاده و اهل حدی چکیده کاملواژه عقل یکی از مفاهیمی است که تعاریف متعددی به خود دیده. برخی عقل را مساوق وجود انسانی دانسته و برخی آن را منشا گمراهی و سقوط از حیطه تعبد الهی دانسته. برخی آن را معادل فلسفه به کار برده و گروهی به لزوم تفکیک عقل و فلسفه حکم کرده اند. فلاسفه عقل را ارج نهاده و اهل حدیث و اشاعره آن را طرد کرده اند ملاصدرا عقل را قوّه تحليل گر و از مراتب و شئونات نفس می داند و گستره ی آن را از عقل هيولاني تا عقل مستفاد می داند اما ميرزا عقل را مخلوق و افاضه از سوي خداوند می داند «ظاهرٌ بذاته و مظهِرٌ لغيره،». عقل از نگاه وی تنها حقيقتي روشنگر است و نه از مراتب نفس. پژوهش حاضر در پي مقايسه عقل و قلمرو آن در انديشه این دوعالم بزرگ اسلامي است که شباهت ها و تفاوت های ميان آن دو را تبین می کند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - کسب و کار های مقاومتی مبتنی بر آموزه های اسلامی
سیدمحمود هاشمیشماره 43 , دوره 11 , پاییز 1400تجارت و كسب و كار سابقة ديرينه‌اي در تمدن بشري دارد. انسان‌ها از ديرباز براي رفع نيازهاي خود به تجارت رو آورده‌اند. سخت كوشي و مقاومت در برابر سختيها از آموزه هاي اساسي اسلام است و اهتمام به كار و تلاش از ديدگاه اسلام نوعي عبادت است. در نتيجه آموزه‌هاي ديني و فقهي در اس چکیده کاملتجارت و كسب و كار سابقة ديرينه‌اي در تمدن بشري دارد. انسان‌ها از ديرباز براي رفع نيازهاي خود به تجارت رو آورده‌اند. سخت كوشي و مقاومت در برابر سختيها از آموزه هاي اساسي اسلام است و اهتمام به كار و تلاش از ديدگاه اسلام نوعي عبادت است. در نتيجه آموزه‌هاي ديني و فقهي در اسلام توجه خاصي به اين امر دارند .یک کسب و کار برای پایداری خود بایستی بتواند از مزیت های موجود استفاده و همزمان فرصت‌های جدید را کشف کند .کسب و کار مقاومتی به کسب و کار هایی گفته می شود که در شرایط بحران مقاوم ، پویا و امکان رشد ، شکوفایی و پیشرفت داشته باشند. پژوهش حاضر از نوع كاربردي بوده و با روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده است. براين اساس كليه مستندات و مدارك معتبر مرتبط با کسب و کار و آموزه هاي اسلامی و ساير منابع موثق روايي كه براي تبيين کسب و کار مقاومتی محوريت داشته، مورد بهره برداري قرار گرفته است.در ابتدا به تشریح کسب و کار مقاومتی و راهکار های تحقق آن و نقش آموزه های دینی در مقاومت کسب و کارها در بحران های طبیعی و مصنوعی و پرداخته شده است. جزييات مقاله
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - نقد و بررسی کارکرد اهتمام به تنزیل در تفسیر معارج التفکر و دقائق التدبر
مصطفی عطار آبکناری مهدی مهریزی محمد علی ایازی کاظم قاضی زادهشماره 36 , دوره 9 , زمستان 1398عبدالرحمان حنبکه میدانی از مفسران معاصر اهل سنت می¬باشد که در تفسیرش با نام معارج التفکر و دقائق التدبر، سوره¬های‌قرآن را بر اساس ترتیب نزول تفسیر کرده است. با توجه به بررسی انجام شده بر روی تفسیر مذکور، مباحثي مرتبط با اهتمام وی به تنزیل، در مبانی و روش¬های تفسیری يافت چکیده کاملعبدالرحمان حنبکه میدانی از مفسران معاصر اهل سنت می¬باشد که در تفسیرش با نام معارج التفکر و دقائق التدبر، سوره¬های‌قرآن را بر اساس ترتیب نزول تفسیر کرده است. با توجه به بررسی انجام شده بر روی تفسیر مذکور، مباحثي مرتبط با اهتمام وی به تنزیل، در مبانی و روش¬های تفسیری يافت شد. این پژوهش بعد از ارایه آن مبانی و روش¬ها، به نقد و بررسی آنها می¬پردازد. ضرورت بحث، تبیین صحت و اعتبار این سبک از تفسیر است. همچنین این پژوهش از حیث نقد و بررسی مبانی و روش¬های میدانی بر مبنای اهتمام به ترتیب نزول در تفسیر معارج التفکر تازگی دارد. در نهایت بعد از نقد و بررسی آن مبانی این نتیجه حاصل گردید که اکثر موارد در مبانی و روش¬های تنزیلی تفسیر، بدون توجه به تنزیل هم میتوان به فهم بهتری از آیات دست یافت و توجه به تنزیل در فهم آیات چندان کارگشا نیست. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی فلسفه نظری تاریخ در نهج البلاغه؛ مطالعه موردی جبر و اختیار
سید مهدی حسینی شیروانی سید علی اکبر ربیع نتاج محمد شریفیشماره 25 , دوره 7 , بهار 1396جبر و اختیار از مهم¬ترین و قدیمی‌ترین مباحث فلسفه نظری تاریخ است. اهمیت و حساسیت این مسأله از بعد دینی و کلامی به این دلیل است که با مسائل اراده، استطاعت، قدرت، علم خداوند به افعال بندگان، مخصوصاً خلق افعال و قضا و قدر و طلب و اراده، پیوندی تنگاتنگ دارد. سؤالی که در این چکیده کاملجبر و اختیار از مهم¬ترین و قدیمی‌ترین مباحث فلسفه نظری تاریخ است. اهمیت و حساسیت این مسأله از بعد دینی و کلامی به این دلیل است که با مسائل اراده، استطاعت، قدرت، علم خداوند به افعال بندگان، مخصوصاً خلق افعال و قضا و قدر و طلب و اراده، پیوندی تنگاتنگ دارد. سؤالی که در اینجا مطرح می¬شود این که آیا از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه انسان مختار است یا مجبور و آیا این مختار بودن منافاتی با اراده الهی دارد؟ بر این اساس، یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که امام علی(ع) در نهج البلاغه به تصادف و جبر تاریخی اعتقادی ندارد و معتقد به رابطه علت و معلول در حوادث و رویدادهای تاریخ است. به طوری که انسان در بینش فلسفی امام علی(ع) یک قربانی بی¬اراده در مقابل خدای تاریخ نیست، بلکه خود، خود تاریخ و سازنده آن است و می¬تواند در پهنای قضا و قدر الهی، به راه خیر و سعادت رهنمون شود. در نگاه امام(ع) اراده انسان¬ها در طول اراده و سنت¬های الهی است و جبری بر تاریخ مسلط نیست. بر این اساس، مختار بودن، یکی از ویژگی¬های مهم انسان از نظر نهج البلاغه است. روش تحقیق پژوهش حاضر در مقام گردآوری کتابخانه¬ای- اسنادی و در مقام داوری توصیفی- تحلیلی می¬باشد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - سیر آفاقی در اندیشه عرفانی مولانا
رضا حیدری نوریشماره 27 , دوره 7 , پاییز 1396مکتب عرفان و تصوّف، متشکّل از آداب و اصولی است که شیوۀ سلوک رهپویان طریقت را تا نیل به سر منزل حقیقت، تبیین و آشکار می‌سازد. سیر و سلوک صوفیانه که شامل سیر آفاقی و سیر أنفسی است، مُلهم از آیۀ شریفۀ "سَنُریهم آیاتِنا فی الآفاقِ و فی أنفسِهم حتّی یَتبیّنَ لهم أنُّه الحقُّ چکیده کاملمکتب عرفان و تصوّف، متشکّل از آداب و اصولی است که شیوۀ سلوک رهپویان طریقت را تا نیل به سر منزل حقیقت، تبیین و آشکار می‌سازد. سیر و سلوک صوفیانه که شامل سیر آفاقی و سیر أنفسی است، مُلهم از آیۀ شریفۀ "سَنُریهم آیاتِنا فی الآفاقِ و فی أنفسِهم حتّی یَتبیّنَ لهم أنُّه الحقُّ" (فُصّلت/53)، و سایر آیات و احادیثی است که جزو منابع مهمّ در مشرب عرفان اسلامی به شمار می‌آیند. مولانا که در ادبیات عرفانی فارسی از جایگاه و منزلتی بی بدیل برخوردار است، در آثار منظوم و منثور خود به سیر آفاقی (عالم کبیر)، و سیر أنفسی (عالم صغیر)، توجّه داشته، و سیر آفاقی را که مطالعۀ صورت تفصیلی عالم است، بر سیر أنفسی مقدّم می‌دارد.در این پژوهش به صورت تحلیلی و توصیفی بیان شده‌است که مولوی از جمله عارفانی است که جهت شناخت حقیقت، به مجاز نیز عنایت داشته، و مخلوقات عالم را تجلّی گاه جلوه و جمال حق می‌شمارد. از نظر وی ـ که به حرکت جوهری المام دارد ـ تمامی اجزای کاینات به طور مستمرّ، در حرکت و تغییر اند، وسیر آفاقی وی، از مرحلۀ جماد، تا مراتب روح و جان، و تا ورود به قلمرو ملکوت ادامه دارد. مولانا در سیر آفاقی، با نگاه عمیق و نافذ – که خود، آن را «سبب سوراخ کن» نامیده – از حجابهای ظاهری موجودات، عبور نموده، و از مشاهدۀ مصنوع به صانع، و از فعل به صفت، و از صفت، به دیدار ذات نایل گردیده است. او در سلوک صوفیانه و سیر آفاقی خود، در ورای چهرۀ ظاهری عناصر هستی، و در آیینۀ ممکنات و اجزای عالم، به مشاهدۀ چهرۀ محبوب ازلی و ابدی پرداخته است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - انسان شناسی از دیدگاه ابن سینا
معصومه الوندیان علی اله بداشتیشماره 33 , دوره 9 , بهار 1398تفکر انسان قدمتی به درازاي حیات بشر دارد. یکی از مسایل اصلی انسان از همان آغاز، پرسش از خود و شرایط پیرامونی بوده است. حکما و متکلمان دینی در دوره¬های گوناگون، از اقصی نقاط دنیا، در مورد ابعاد مختلف انسان، نظریه¬پردازی¬های بسیاری نموده¬اند. از این میان می¬توان ابن¬سینا چکیده کاملتفکر انسان قدمتی به درازاي حیات بشر دارد. یکی از مسایل اصلی انسان از همان آغاز، پرسش از خود و شرایط پیرامونی بوده است. حکما و متکلمان دینی در دوره¬های گوناگون، از اقصی نقاط دنیا، در مورد ابعاد مختلف انسان، نظریه¬پردازی¬های بسیاری نموده¬اند. از این میان می¬توان ابن¬سینا را نام برد که آرای فلسفی او تاثیر بسزایی در اندیشمندان دیگر داشته است. اين پژوهش با روش توصيفي- تحليلي، با مطالعه عمده مباحث شیخ الرئیس در علم-النفس، در کتب فلسفي¬اش همچون شفا، نجات و اشارات و تنبیهات در مراتب انسان¬شناسي، به تبيين و بررسي انديشه¬هاي او در باب انسان پرداخته و انسان¬شناسی را در دو مرتبه و دو مرحله بررسی می کند: مرحله اول، فلسفي و نظري محض است که در آن به انسان و ابعاد وجودي او، با دیدگاهی عقلي و فلسفي نگريسته می¬شود؛ مرحله دوم که نقطه اوج انسان-شناسي اوست، مرحله اشراقي و شهودي است. او در رسائل عرفاني خود همچون رساله حي ابن يقظان، رساله الطير و سلامان و ابسال، و در نمط¬هاي آخر اشارات و تنبيهات و خطوطی از کتاب مباحثات و کتاب شفا، با نگرشي اشراقي و عرفاني، به بحث از انسان پرداخته است. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - حیات برزخی و سماع موتی؛ مقایسه دیدگاه ابن¬تیمیه و ابن¬قیّم جوزی با دیدگاه وهابیت
محمدعلی اخویان امید امیدیانشماره 27 , دوره 7 , پاییز 1396مسئله حیات¬برزخی و مسائل متفرع از آن، با برخی سنت‌های اسلامی همچون توسل و استغاثه از ارواح صالحین و زیارت¬ قبور، پیوند تنگاتنگی دارد. قاطبه مسلمین ضمن تأکید بر حیات¬برزخی اموات، سماع¬موتی را نیز پذیرفته‌اند که زیر¬بنایی برای توسل و استغاثه از ارواح صالحین می‌باشد. اشترا چکیده کاملمسئله حیات¬برزخی و مسائل متفرع از آن، با برخی سنت‌های اسلامی همچون توسل و استغاثه از ارواح صالحین و زیارت¬ قبور، پیوند تنگاتنگی دارد. قاطبه مسلمین ضمن تأکید بر حیات¬برزخی اموات، سماع¬موتی را نیز پذیرفته‌اند که زیر¬بنایی برای توسل و استغاثه از ارواح صالحین می‌باشد. اشتراک نظر ابن¬تیمیه و وهابیت در مخالفت با توسل و استغاثه، تداعی‌گر اتفاق‌نظر وهابیت با اسلاف خویش در مبانی مسئله حیات¬برزخی می‌باشد؛ اما باواکاوی آراء ابن¬تیمیه و ابن¬قیّم از¬سویی و دیدگاه‌های وهابیت از¬سویی¬دیگر، شاهد اختلاف‌نظر آشکاری در باب حیات¬برزخی و مسائل متفرع از آن همچون سماع¬موتی هستیم. ابن¬تیمیه به‌طور اجمالی و ابن¬قیّم به‌صورت تفصیلی معتقد به حیات¬برزخی و سماع¬موتی می‌باشند؛ حال¬اینکه وهابیت قائل به محدودیت حیات¬برزخی است و اصل اولی را عدم سماع¬موتی می‌داند. ازاین‌رو جای این سؤال باقی¬است که چگونه وهابیتِ مدعیِ پیروی از ابن¬تیمیه و ابن¬قیّم، در حیات¬برزخی و سماع¬موتی از اسلاف خود فراتر¬رفته و علاوه بر مخالفت با قاطبه مسلمین در این¬باب، با مشایخ خود¬ نیز به مخالفت بر¬خواسته‌اند جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - روش‌شناسی شبهه‌سازی وهابیت و نقد روشمند آن
عبدالهادی احمدی محمدتقی شاکرشماره 32 , دوره 8 , زمستان 1397واکاوی شبهات وهابیان و دسته‌بندی و قالب‌ریزی آنها می‌تواند به استخراج گونه شناختی و آگاهی به روشِ ایجاد شبهه توسط آنان بینجامد. نگاشته پیش رو می‌کوشد افزون بر ارائه این روش‌ها، به راهکار نقد روشمند هر یک از گونه‌های شبهه‌سازی بپردازد. استقراء شبهه‌ها و دسته‌بندی آنها ن چکیده کاملواکاوی شبهات وهابیان و دسته‌بندی و قالب‌ریزی آنها می‌تواند به استخراج گونه شناختی و آگاهی به روشِ ایجاد شبهه توسط آنان بینجامد. نگاشته پیش رو می‌کوشد افزون بر ارائه این روش‌ها، به راهکار نقد روشمند هر یک از گونه‌های شبهه‌سازی بپردازد. استقراء شبهه‌ها و دسته‌بندی آنها نمایان می‌سازد وهابیان بیشتر از چهار روش فراگیر برای ایجاد شبهه استفاده می‌کنند که عبارتند از: احیاء شبهات منسوخ گذشته، استوار کردن شبهه بر مبنای غلط اعتقادی، بهره بردن از مغالطه، استفاده از روشی غیر علمی همانند اتهام همراه با تبلیغ. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - «جبر و اختیار» در قلمرو کلام اسلامی و بررسی تطبیقی آن با دیدگاه متکلمان یهودی و مسیحی
محمدرضا آرام عبدالرضا امینالدولهشماره 26 , دوره 7 , تابستان 1396این پژوهش، ضمن تبیین دیدگاه متکلمین اسلامی درباره مسألۀ جبر و اختیار، به بررسی تطبیقی آن در میان ادیان ابراهیمی پرداخته و سپس جایگاه اختیار را در وجود آدمی بر اساس شرایع آسمانی بیان می‌کند. سؤال اصلی این تحقیق؛ که این مقاله مبتنی بر دیدگاه متکلمین ادیان آسمانی، درصدد پا چکیده کاملاین پژوهش، ضمن تبیین دیدگاه متکلمین اسلامی درباره مسألۀ جبر و اختیار، به بررسی تطبیقی آن در میان ادیان ابراهیمی پرداخته و سپس جایگاه اختیار را در وجود آدمی بر اساس شرایع آسمانی بیان می‌کند. سؤال اصلی این تحقیق؛ که این مقاله مبتنی بر دیدگاه متکلمین ادیان آسمانی، درصدد پاسخگویی به آن است عبارت است از اینکه آیا خداوند متعال همواره انسان را مجبور آفریده، یا اورا مطلقاً رها گذاشته است؟ این مقاله، به تفکیک، به بررسی مسألۀ «جبر و اختیار» در هر سه شریعت پرداخته و نظریات متکلمان هرسه شریعت را جداگانه بیان می‌کند و سپس به تحلیل تطبیقی نظرات ادیان با یکدیگر و بیان تمایزات آنها پرداخته و نگاه کامل‌تر را از میان نظرات برمی‌گزیند. ابتدا دیدگاه کلامی اشعریون و معتزلیون و شیعیان امامیه در مکتب اسلام بیان شده؛ سپس به بررسی نظریات متکلّمان یهودی همچون سعدیا، ابراهیم‌بن‌عذرا و ابراهیم‌بن‌داود بر سر مسأله جبر و اختیار می‌پردازد و در ادامه، نظریات متکلمان مسیحی همچون آگوستین و پلاگیوس و طرفداران آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از مقایسه تطبیقی مبانی تمامی نظریات، در انتها نتایج پژوهش، جمع‌بندی و ارائه می‌گردد جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - عصمت پیامبران از گناه در قرآن با محوریت دیدگاه علامه طباطبایی(ره) در المیزان
محمدحسین فاریاب حمید امامیفرشماره 26 , دوره 7 , تابستان 1396مسئلۀ عصمت پیامبران از گناه از مسائلی است که نقشی به‌سزا در اثبات یا انکار دیگر عقاید دینی دارد؛ از این‌رو، همواره یکی از دغدغه‌های فکری مسلمانان بوده وهست. نظر به اهمیت این مسئله، قرآن کریم نیز به آن پرداخته است. در این میان، برخی متفکران غیر مسلمان، آیات قرآن را دلیلی چکیده کاملمسئلۀ عصمت پیامبران از گناه از مسائلی است که نقشی به‌سزا در اثبات یا انکار دیگر عقاید دینی دارد؛ از این‌رو، همواره یکی از دغدغه‌های فکری مسلمانان بوده وهست. نظر به اهمیت این مسئله، قرآن کریم نیز به آن پرداخته است. در این میان، برخی متفکران غیر مسلمان، آیات قرآن را دلیلی بر انکار عصمت پیامبران پنداشته‌اند؛ در حالیکه اغلب دانشمندان مسلمان آیات یادشده را توجیهی قابل قبول کرده‌اند. در این میان، برخی از عالمان مسلمان نیز با ارائۀ آیاتی چند از قرآن، به اثبات عصمت پیامبران از گناه همت گماشته‌اند. ما در این نوشتار به دنبال بررسی مهمترین آیاتی هستیم که به آنها برای اثبات عصمت پیامبران از گناه استناد شده است. در این میان، از میان متفکران مسلمان، علامه طباطبایی با روش تفسیری قرآن به قرآن، به طور مستقل به اثبات عصمت پیامبران از گناه پرداخته است؛ از این‌رو، محوریت این نوشتار، بررسی دیدگاه این متفکر بزرگ است، هرچند در مواردی نیز به دیدگاه دیگر متفکران استناد کرده‌ایم. بر اساس مهمترین یافته‌های این تحقیق، عصمت پیامبران از گناه، تنها بر اساس برخی آیات قرآن کریم، قابل اثبات است و اغلب آیات مورد استناد در این باره، توانایی اثبات چنین آموزه‌ای را ندارند. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - واكاوي ديدگاه هاي تأويلي كلامي ديوان ناصر خسرو بر اساس آيات قرآني
شاهرخ حکمت ابوالفضل نیکعهدشماره 29 , دوره 8 , بهار 1397ناصر خسرو شاعري است منحصر بفرد، يكي از اين جهت كه در رديف معدود شاعراني است كه با تحقيق و تفحص را ه خود را- جدا از هر گونه تعصب و نگرشي – يافته و براي اثبات درست بودن راه خود از نظر منطقي بويژه متوسل شدن به كلام وحي از هر كوششي در اين راه فروگذاري نكرده است و در اين ارت چکیده کاملناصر خسرو شاعري است منحصر بفرد، يكي از اين جهت كه در رديف معدود شاعراني است كه با تحقيق و تفحص را ه خود را- جدا از هر گونه تعصب و نگرشي – يافته و براي اثبات درست بودن راه خود از نظر منطقي بويژه متوسل شدن به كلام وحي از هر كوششي در اين راه فروگذاري نكرده است و در اين ارتباط بيشتر به تأويل نظر دارد كه در نهايت اين تأويل را به خاندان عصمت و طهارت ارجاع مي دهد و با اين نگاه كه مأمور تبليغ راه خود نيز مي‌باشد تمام مباحث منطقي را براي دنبال كردن و به نتيجه رساندن راه خود طي كرده و هم از معاني و مفاهيم و هم از الفاظ و تركيبات قرآني در لابه لاي نوشته‌ها به ويژه در ديوان بهره‌مند گرديده است. تحقيق حاضر به روش كتابخانه‌اي و به صورت داده هاي مطالعاتي و برداشت هاي استدلالي و به روش توصيفي و تحليلي به بسياري از سوالات و ابهامات در اين خصوص پاسخ مي دهد. جزييات مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - اقتصاد اسلامی(شاخص هاي زمينه ساز در اخلاق اقتصادي بر مبنای قرآن و نهج البلاغه)
حامد فتحعلیانی سید حمید حسینیشماره 29 , دوره 8 , بهار 1397هيچ حركت اقتصادي و خصوصا ًاخلاق جهادگونه در منظومة معرفتي ديني نمي تواند موفق باشد مگر آنكه خواستگاه، مسير و مقصد آن خدايي, و بر مبنای اخلاقیات باشد. با تدبر در قرآن كريم مي بينيم اهميت بحث هاي اخلاق اقتصادي در دين مبين اسلام به گونه اي است كه خداي متعال بخش قابل توجهي چکیده کاملهيچ حركت اقتصادي و خصوصا ًاخلاق جهادگونه در منظومة معرفتي ديني نمي تواند موفق باشد مگر آنكه خواستگاه، مسير و مقصد آن خدايي, و بر مبنای اخلاقیات باشد. با تدبر در قرآن كريم مي بينيم اهميت بحث هاي اخلاق اقتصادي در دين مبين اسلام به گونه اي است كه خداي متعال بخش قابل توجهي از اين كتاب بزرگ و انسان ساز را به بحث هاي مختلف كلان و گاهي ريز اقتصادي از جمله حلال، حرام، مكروه، مستحب، جمع اموال، امتحان الهي از طريق مال دنيا، خمس، زكات، خريد، فروش، اجاره و حتي نوع عمليات اقتصادي مثل شكار، صيد، اماكن، زمان هاي حرمت صيد، زراعت، غواصي، كشتيراني، دامداري و ... اختصاص داده است. در اين راستا بنا داريم ابتدا مختصراَ به معني جهاد و اقتصاد پرداخته، سپس شاخص هاي مدنظر قرآن كريم و نهج البلاغه را براي تحقق اقتصاد اسلامی در يك جامعه را بررسي كرده و پس از آن بعضي از راهكارهاي اخلاق اقتصادي مندرج در قرآن كريم و نهج البلاغه و همچنين نتايج و آثار حاصله از اقتصاد اسلامی را در اين مقاله هرچند به قدر بضاعت كم خودمان واكاوي نماييم. جزييات مقاله
