فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - یادگیری خلاق برپایه هرمنوتیک مدرن هایدگر
لیلا احمدزاده افضل السادات حسینی دهشیری ایمان محسنی نایینیبا گسترش رشتههای تخصّصی در مراکز آکادمیک جهان، هرمنوتیک از محدوده تفسیر متون دینی خارج شد و به عرصه علوم مختلفی همچون تاریخ، هنر، اقتصاد، علوم سیاسی و روانشناسی و در پی آن تعلیم و تربیت قدم گذاشت. هرمنوتیک در شکل کهن آن با تربیت دینی و در حوزه وارسی متون مقدس ارتبا چکیده کاملبا گسترش رشتههای تخصّصی در مراکز آکادمیک جهان، هرمنوتیک از محدوده تفسیر متون دینی خارج شد و به عرصه علوم مختلفی همچون تاریخ، هنر، اقتصاد، علوم سیاسی و روانشناسی و در پی آن تعلیم و تربیت قدم گذاشت. هرمنوتیک در شکل کهن آن با تربیت دینی و در حوزه وارسی متون مقدس ارتباط داشت. و امروزه به محدوده تعلیم و تربیت نوین راه یافته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی یادگیری خلاق برپایه هرمنوتیک مدرن هایدگر با روش مطالعه کتابخانه ای و روش تحليل اسنادی همراه با رويكردي استنتاجی به انجام رسید. در استنتاج نسبت هرمنوتیک مدرن با یادگیری خلاق می توان بیان داشت که؛ جهت رسیدن به یادگیری خلاق ابتدا لازم است به مساله مورد بحث نزدیک شد، مساله مورد نظر را مورد نقد قرار داد و با افزایش فهم در فراگیر و کیفی نمودن این فهم در او، یادگیری خلاق را در وی ایجاد، تقویت و نهادینه نمود. لازم است این فرایند به دقت و وسعت دید و ژرف نگری انجام و مطابق فرایند ترسیم شده مسیر را طی نمود تا منظور و هدف که یادگیری خلاق در فراگیر است، دست یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی مناسبات کلام امامیه و عرفان شیعی در قلمرو مبادی و مبانی
زهره برقعی عباس ایزدپناه مرضیه دست مرددر مناسبات دو علم در قلمرو مبادی و مبانی، هر دو علم به یکدیگر وابسته هستند. موضوع علم کلام امامیه هم توحید و نبوت و امامت است که پایه برای موضوع عرفان شیعی است که توحید و ولایت است. روش تحقیق در علم عرفان نظری هم شهود و تحلیل و برهان است. غایت عرفان و کلام وصول الی¬الله چکیده کاملدر مناسبات دو علم در قلمرو مبادی و مبانی، هر دو علم به یکدیگر وابسته هستند. موضوع علم کلام امامیه هم توحید و نبوت و امامت است که پایه برای موضوع عرفان شیعی است که توحید و ولایت است. روش تحقیق در علم عرفان نظری هم شهود و تحلیل و برهان است. غایت عرفان و کلام وصول الی¬الله است که به تعمیق نظر در غایت کلام هم می‌انجامد. مباحث معرفت شناسی و ضرورت شناخت حضرت حق از مبادی هر دو علم است. معرفت شهودی عرفانی مبنای معرفت غیبی اهل¬بیت (ع) و انبیای الهی و تزکیه نفس عرفانی مبنای عصمت انبیا و امامان است. دو علم کلام امامیه و عرفان شیعی، در حوزه مبادی و مبانی باید مورد سنجش مقایسه¬ای قرار گیرد تا نقاط اجتماع و افتراق تبیین شود، این امر تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته بر همین اساس نگارنده در این اثر با روشی توصیفی ـ تحلیلی به دنبال بررسی مناسبات کلام امامیه و عرفان شیعی در قلمرو مبادی و مبانی است و در نهایت بدین نتیجه رسیده است که در حوزه قلمرو مبانی و مبادی، هر دو مبتنی بر آیات و روایات بوده، هر دو تکیه بر روح توحیدی دارند، رهیافت موضوعی این دو در امور بسیاری مشترک است و... هرچند تفاوت¬هایی نیز در این زمینه مشاهده می¬شود که شامل رویکردی شهودی و تجربی در عرفان برخلاف کلام است، رسالت این دو علم در هدایت¬گری متفاوت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - ماهیت نور از دیدگاه امام خمینی(ره)
ملاحت جلیلی احمدآباد خسرو ظفرنوایی سید محمد بنی هاشمیشناخت ماهیت نور از مباحث مهمی است که عرفا با توجه به دریافت‌های درونی و شهودی خود به بیان حقایق اقیانوس عمیق این مفهوم پرداخته‌اند. هدف از این مقاله بررسی دیدگاه امام خمینی ره عارف برجسته معاصر در خصوص ماهیت نور است که با روش توصیفی- تحلیلی در آثار و متون ایشان صورت گرف چکیده کاملشناخت ماهیت نور از مباحث مهمی است که عرفا با توجه به دریافت‌های درونی و شهودی خود به بیان حقایق اقیانوس عمیق این مفهوم پرداخته‌اند. هدف از این مقاله بررسی دیدگاه امام خمینی ره عارف برجسته معاصر در خصوص ماهیت نور است که با روش توصیفی- تحلیلی در آثار و متون ایشان صورت گرفته است. بررسی ماهیت نور از منظر کسی که به مقام ولایت دست یافته جهت رشد معنوی تأثیرگذار است. امام خمینی (ره) نور را وجود می‌داند که مبدا وجود، نورالانوار و نور حقیقی است، و همه انوار دیگر را تجلی نور الهی و عرضی می‌خواند. ایشان علاوه بر اشاره به نور ظاهری و باطنی نور را به دو قسمت خاص و عام تقسیم کرده است. به نظر ایشان تمام مراتب هستی و درجات معرفت جزء تطورات نور است. در نهایت ایشان در تبیین ماهیت نور به احدیت جمعی و حقیقت محمدیه و اسم اعظم الله و انسان کامل و ولایت می‌پردازد و حقیقت نوریه را به زیبایی بیان می‌کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - حکمت وفسلفه گذاری آموزه‌های عبادی اسلام با معیار شاخصه‌های لفظی
معصومه السادات حسيني ميرصفيانسان، با دارابودن ساحت فردي و اجتماعي، در طول زندگي خود، همواره اجتماعي بودن را بر تنهايي رجحان داده است. از آن جايي كه گزينش زندگي اجتماعي اختياري است و در حدود اختياري بودن آن، دینی نيز هست؛ بنابراين انسان به منظور پيشبرد اهداف حيات اجتماعي خود نيازمند دین مي باشد. چکیده کاملانسان، با دارابودن ساحت فردي و اجتماعي، در طول زندگي خود، همواره اجتماعي بودن را بر تنهايي رجحان داده است. از آن جايي كه گزينش زندگي اجتماعي اختياري است و در حدود اختياري بودن آن، دینی نيز هست؛ بنابراين انسان به منظور پيشبرد اهداف حيات اجتماعي خود نيازمند دین مي باشد. ظهور و بروز بسياري از فضايل و رذايل اخلاقي و عبادات با پشتوانه اعتقادی، در بستر اجتماع و در رابطه با زندگي اجتماعي انسان‌ها شكل مي‌گيرد و اثرات خود را بر اجتماع و مسائل اجتماعي می‌گذارد. در این مقاله نگارنده به هدف پاسخ به این سؤال که «حکمت وفسلفه گذاری آموزه‌های عبادی اسلام با معیار شاخصه¬های لفظی چگونه است؟»، با استفاده از معیار شاخصه¬های لفظی، به تبيين حکمت و اهداف آموزه¬هاي عبادی پرداخته است. یافته¬های این تحقیق بعد از استخراج شاخصه¬های لفظی و آموزه¬های عبادی با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم¬السّلام)، عبارت از بیان فسلفه و حکمت این آموزه¬هاست که در قالب اهداف غایی و اهداف واسطه¬ای به رسیدن به منافع دنیوی و اخروی بیان می¬گردد. این پژوهش از نظر هدف، پژوهش کاربردی و از نظر جمع آوری داده¬ها، یک پژوهش کیفی است. از نظر روش پژوهش نیز توصیفی - تحلیلی می باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - باز شناسی بدعت از اجتهاد و علل و عوامل شکل گیری آن از منظر فریقین
محمد رضا شاکری علیرضا صابریان علي محمدي آشنانيبدعت در احادیث و روایات، اغلب در مقابل شریعت اسلام و سنّت پیامبر به کار رفته و مراد از آن، انجام کاري است که بر خلاف شریعت و سنّت پیامبر اکرم (ص) باشد. اجتهاد به کار بردن کوشش و توان فقیه در راه استخراج احکام شرعی عملی با شیوه استنباط است. در فقه شیعه چیزی در عرض کتاب، چکیده کاملبدعت در احادیث و روایات، اغلب در مقابل شریعت اسلام و سنّت پیامبر به کار رفته و مراد از آن، انجام کاري است که بر خلاف شریعت و سنّت پیامبر اکرم (ص) باشد. اجتهاد به کار بردن کوشش و توان فقیه در راه استخراج احکام شرعی عملی با شیوه استنباط است. در فقه شیعه چیزی در عرض کتاب، سنت و عقل وجود ندارد و در سایه روشنگری برگرفته از مکتب وحی از جانب امامان معصوم، راه هرگونه انحراف و انسداد بر اجتهاد شیعی مسدود شده اما ابزارهایی برای اجتهاد در سایر فرق متداول گردیده که اجتهاد بر پایه قیاس، استحسان، استصلاح و اجتهاد به رأی چهره¬ای ناصواب از دین ساخته است. از نظر شیعه شیوه های نادرست اجتهاد سبب بدعت ¬در دین مي¬گردد، نوشته حاضر به بررسی مرز اجتهاد و بدعت در فقه امامیه و عامه از رهگذر مطالعه تطبیقی پرداخته و بدعت¬گذاری سبب آثار فردی همچون متضرر شدن و خسران افراد بدعت¬گذار و عذاب الهی شده و نیز آثار اجتماعی آن دور ساختن عامه مردم از دین می¬باشد. روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه¬ای می¬باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - خدا و کیهان‌شناسی ریسمانی (بررسی و نقد تصادفی‌انگاری نظام جهان بر اساس نظریه ریسمان)
حمیدرضا شاکریناز جمله دعاوی طبیعت‌گرایان در حوزه کیهان‌شناسی، رابطه نظریه ریسمان با تنظیم ظریف کیهانی و نقش آن در توضیح تنظیم فیزیکی کیهان است که در مراحل آغازین پیدایش این جهان رخ نموده و شرایط پیدایی و پایایی حیات ما را فراهم کرده است. در نگاه ایشان بر اساس نظریه¬ی ریسمان جهان¬های چکیده کاملاز جمله دعاوی طبیعت‌گرایان در حوزه کیهان‌شناسی، رابطه نظریه ریسمان با تنظیم ظریف کیهانی و نقش آن در توضیح تنظیم فیزیکی کیهان است که در مراحل آغازین پیدایش این جهان رخ نموده و شرایط پیدایی و پایایی حیات ما را فراهم کرده است. در نگاه ایشان بر اساس نظریه¬ی ریسمان جهان¬های بی¬شمار گوناگونی محتمل خواهد بود که در یکی از آنها قوانین، ثوابت و شرایط اولیه می¬تواند به¬طور تصادفی و بدون پیش¬بینی و طراحی، به-گونه¬ای تنظیم شود که متناسب با حیات ما باشد. بنابراین دیگر تنظیم ظریف جهان نیازمند تبیین نبوده و تصادف جانشین تبیین غایی جهان خواهد شد. مقاله پیش‌رو بر آن است تا این نگره را بررسی و ارزیابی کند. روش تحقیق در مقام گردآوری کتابخانه‌ای و در مقام داوری تحلیلی است. ماحصل تحقیق این است که کیهان¬شناسی ریسمانی از چالشهای گوناگونی رنج برده و بر فرض پذیرش آن نیز کمترین نقشی در نفی تبیین¬طلبی جهان نخواهد داشت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - هویت انسانی در مقارنه اسلام و جهانی شدن و مواضع کلام کاربردی
قاسم شعبانی مژگان محمّدی نایینی علیرضا فقیهیامروزه سیستم فلسفی غرب در خدمت جهانی سازان با تأثیرگذاری های تبلیغات اقناعی رسانه های سایبری و دیجیتالی به عنوان نيروي محرّکه اصلی فرآیند جهانی شدن، هویت و سرشت انسان معاصر را تهدید می کند که آن را باید نمود شرک نوین دانست. لذا در جوامع اسلامی به ویژه جامعه اسلامی ایران چکیده کاملامروزه سیستم فلسفی غرب در خدمت جهانی سازان با تأثیرگذاری های تبلیغات اقناعی رسانه های سایبری و دیجیتالی به عنوان نيروي محرّکه اصلی فرآیند جهانی شدن، هویت و سرشت انسان معاصر را تهدید می کند که آن را باید نمود شرک نوین دانست. لذا در جوامع اسلامی به ویژه جامعه اسلامی ایران، ما باید برای حفظ بنیان های اعتقادی و ارزش های دینی با طرح مسائل جدید مانند: ضرورت و قلمرو دین و علم، سکولاریسم، پلولاریسم دینی و دین و حقوق بشر از منظر علم کلام جدید با بهره گیری از روش های مناسب و به طور مستمر در مراکز دانشگاهی و پژوهشی مورد تحقیق و بررسی قرار گیرند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد، تربیت مبتنی بر ماهیت فطری انسان و بر اساس احکام و آموزه های دینی تضمین کننده انواع وجوه مختلف هویت‌های پسینی خواهد بود و در تقابل با چالش های جهانی شدن اتّکا به کاربرد علم کلام جدید ضرورت می یابد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - هنرسازه‌های مفید در سوره‌های الرحمن، حدید و حشر
حسین کاشف سیدفضل الله رضوی پور حسن محمدی جعفر نجفپورهنرسازه های ادبی از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه نقد ادبی، علی الخصوص علم بلاغت هستند که صورتگرایان روس نیز بدان‌ها توجه داشته‌اند. اصطلاح «هنرسازه» به مجموعه فنون بلاغی اطلاق می شود که در عربی با اصطلاح «الفنون الادبیه» شناخته می شود و در مطالعات فرمالیسم به جای «priem» چکیده کاملهنرسازه های ادبی از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه نقد ادبی، علی الخصوص علم بلاغت هستند که صورتگرایان روس نیز بدان‌ها توجه داشته‌اند. اصطلاح «هنرسازه» به مجموعه فنون بلاغی اطلاق می شود که در عربی با اصطلاح «الفنون الادبیه» شناخته می شود و در مطالعات فرمالیسم به جای «priem» روسی و «device» انگلیسی به کار گرفته می‌شود. این مقاله با رویکرد صورتگرایان روسی نوشته شده مبنی بر این که صورت گرایان روس معتقدند هنر در مرتبه نخست، موضوع سبک و تکنیک است؛ تکنیک علاوه بر اینکه شیوه است، موضوع هنر نیز هست؛ بنابراین «آنچه» نویسنده می گوید مهم نیست، بلکه اینکه «چگونه» می‌گوید اهمیت دارد. همچنین آنچه صورت گرایان روس در ادبیات و هنر قابل مطالعه و بررسی می دانند، فقط حوزه هنرسازه‌هاست و ارتباطی به مباحث دیگری ندارد. در این مقاله تلاش بر این است که میزان مفیدبودن هنرسازه‌ها در سه سوره الرحمن، حدید و حشر بررسی شود، سپس با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به تبیین نقش این هنرسازه‌های بدیعی در به شگفتی آوردن مخاطب، با تکیه بر مقوله صورتگرایان روس پرداخته شود. مهم ترین نتیجه مقاله نشان می دهد بیشترین هنرسازه های به کاررفته در سه سوره یادشده، مفید هستند که با توجه به ویژگی‌های آنها، در حوزه های چهارگانه فرمالیسم روسی یعنی: ادبیت، فرم، جادوی مجاورت، و ساختار ساختارها، به شکل شگفت انگیزی نمایان می‌شوند و درنتیجه باعث جذب و به شگفتی‌آورنده شنونده و خواننده می شوند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - نقد وبررسی ادله عقلی نظریه استحاله تناسخ (با محوریت دو کتاب «علم النفس فلسفی» و «تناسخ از دیدگاه عقل ووحی»)
محمد مهدی گرجیان احمد فکور افشاگرتناسخ، ازمسائل مهم درعلم النفس است؛ که درطول تاریخ، فکرواندیشه بشررا به خود مشغول وطرفداران زیادی¬را درجوامع واقوم مختلف¬ در پهنه وسیع جغرافیایی وتاریخی به خود اختصاص داده ودرعلوم مختلفی چون فلسفه ،کلام ، تفسیر ، فرق ومذاهب از آن بحث شده است ؛از طرفی گره خوردن سرنوشت ب چکیده کاملتناسخ، ازمسائل مهم درعلم النفس است؛ که درطول تاریخ، فکرواندیشه بشررا به خود مشغول وطرفداران زیادی¬را درجوامع واقوم مختلف¬ در پهنه وسیع جغرافیایی وتاریخی به خود اختصاص داده ودرعلوم مختلفی چون فلسفه ،کلام ، تفسیر ، فرق ومذاهب از آن بحث شده است ؛از طرفی گره خوردن سرنوشت برخی از آموزه های دینی همچون معاد ، معاد جسمانی، احیای اموات ، عالم ذر ، رجعت و... با مساله تناسخ حساسیت موضوع را بیشتر نموده است. تقریبا تمام ادله¬ی اصلی استحاله تناسخ ،در دوکتاب «علم النفس فلسفی» و «تناسخ ازدیدگاه عقل ونقل» مورد نقد وبررسی قرار گرفته است ومولفین این دو کتاب، آنها را ناتمام می دانند؛در این نوشتار،که روش توصیفی- تحلیلی- انتقادی است نقطه نظرات این دو اثر درمورد برخی ازمهمترین دلایل عقلی نظریه استحاله تناسخ، مورد نقد وبررسی قرار گرفته است ودرپایان ادله ونقدهای ایشان در نفی ادله عقلی ،به بوته نقد کشیده شده ونظریه استحاله تناسخ مورد قبول واقع شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - سنت مسیحیت و زرتشت باتاکید بر اشتراک و افتراق و توصیف رویدادهای آخرالزمانی
فاطمه نامدار عبدالحسین طریقی بخشعلی قنبریجاماسپ¬نامه رساله¬ای است که در زمره¬ی آثاری است که نویسندۀ آن ناشناس است. بخش قابل توجه و پایانی این رساله مربوط به رستاخیز و نجات¬بخشان زرتشتی است و نویسنده در این بخش پیشامدهایی را که هنگام ظهور هوشیدر، هوشیدر ماه و سوشیانت در ایرانشهر رخ می¬دهد را از زبان جاماسپ نقل چکیده کاملجاماسپ¬نامه رساله¬ای است که در زمره¬ی آثاری است که نویسندۀ آن ناشناس است. بخش قابل توجه و پایانی این رساله مربوط به رستاخیز و نجات¬بخشان زرتشتی است و نویسنده در این بخش پیشامدهایی را که هنگام ظهور هوشیدر، هوشیدر ماه و سوشیانت در ایرانشهر رخ می¬دهد را از زبان جاماسپ نقل می¬کند. دو باب واپسین کتاب، شباهت زیادی به زند و هومن یسن دارد. در واقع کهن¬ترین گرایش¬های معناشناسانه در ادبیات زرتشتی، با اسطورۀ گشتاسپ و جاماسپ همسویی دارد. بخش پایانی جاماسپ¬نامه دربارۀ تاریخ اندیشه¬های مکاشفه¬ای و شکوفایی آن¬ها در نخستین سده¬های اسلامی است. این بخش آشفتگی¬ها و انقلاباتی را که در رستاخیز و پایان زمان انسان¬ها را گرفتار خواهد نمود، برمی¬شمارد. اما در مسیح و انجیل چهارم یا انجیل یوحنا که نگاشته¬های فردی به نام پولس قدیس از دیدگاه دیگری سخن می¬گویند اعتقاد بر آن است که عیسی (علیه السلام) موجود آسمانی است، او بر زمین فرود آمده و کسی است که می¬تواند «جلال پدر قبل از خلقت جهان را داشته باشد و در کتاب تورات و عقاید دین یهودیت، همچنین دیدگاه نخستین مسیحیان، عیسی (علیه السلام) مقام پیامبری دارد، او معصوم است و به عنوان منجی قوم یهود مطرح است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - مطالعه تطبیقی تاریخی زمینه های انقلابات ایران ، مصر ، لیبی، تونس، یمن: تاکید برتمایزات وتشابهات انقلاب ایران با چهار انقلاب دیگر
علی ویسمه ای فرانک سيدی پیمان عین القضاتیانقلاب تحولی ، با اهداف سیاسی اجتماعی است .فرایندی است که به مدد عمل توده ای با رهبری آرمان های برخاسته از اندیشه های بلند رخ می دهد و با گسستن از گذشته ای که توام با نابرابری وستم است وآینده ای که هنجارهای جدید همراه با عدالت وآزادی را نوید می دهد، توام است.همانگونه چکیده کاملانقلاب تحولی ، با اهداف سیاسی اجتماعی است .فرایندی است که به مدد عمل توده ای با رهبری آرمان های برخاسته از اندیشه های بلند رخ می دهد و با گسستن از گذشته ای که توام با نابرابری وستم است وآینده ای که هنجارهای جدید همراه با عدالت وآزادی را نوید می دهد، توام است.همانگونه که ارسطو معتقد است نابرابری های موجود از عوامل زمینه ساز انقلابات هستند .هدف مقاله تبیین جامعه شناختی و مقایسه انقلابات مصر ،تونس ، لیبی و ایران است که با استفاده از نظریات جانسون و فوران به تحلیل وتبیین پرداخته شده است .روش تحقیق روش اسنادی است که به تحلیل محتوی متون مربوطه پرداخته می شود و ابزار گردآوری اطلاعات میدانی است .نتایج نشان داد از جمله عوامل مشترک زمینه ساز این انقلابات : بی کفایتی سیاسی ومدیریتی حاکمان ،استبداد وقدرت مطلقه وفاصله گرفتن از مردم ، بحران های مالی واجتماعی گسترده وپیامدهای آن (بیکاری، تورم ، کاهش رشد اقتصادی ، آسیب های اجتماعی، کاهش اعتماد وسرمایه اجتماعی، بی هنجاری و...) ، حضور روشنفکران ومردم درصحنه ،وجود شبکه های اجتماعی مجازی والگوگیری از سایر انقلابات ، وجود رهبران هدایت کننده وخوش فکر ، وابستگی وتوسعه نامتوازن است .تمایز انقلاب ایران با این انقلابات : ریشه اصلی انقلاب ایران مذهبی ولی ریشه اصلی انقلابات دیگر اجتماعی است .اهداف آرمانی انقلاب ایران حکومت مهدی (عج ) است وعدالت برگرفته از اسلام ولی اهداف آرمانی سایر انقلابات عدالت برگرفته از نظرات وفلاسفه غربی (مثل افلاطونی ) است. تمایز دیگر رهبری برخاسته از مردم ایران و فرهمندانه بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - نسبت‌سنجی بین تشخص، شخص‌وارگی و فرابودگی منبع معنا با معنویت
مهدی یارمحمدی عباس ایزدپناه سید احمدرضا شاهرخیمعنویت به مثابه پدیده‌ای انسانی مبتنی بر پایه‌های مختلف فکری مخصوصا باورهای الهیاتی است. هر دستگاه کلامی متناظر با کلان ایده‌های خاص خود معطوف به منبع معنا، گونه خاصی از معنویت را پیشنهاد می‌کند. در واقع چیستی و مرزهای معنویت به واسطه باورهای کلامی تعین می‌یابد. این نو چکیده کاملمعنویت به مثابه پدیده‌ای انسانی مبتنی بر پایه‌های مختلف فکری مخصوصا باورهای الهیاتی است. هر دستگاه کلامی متناظر با کلان ایده‌های خاص خود معطوف به منبع معنا، گونه خاصی از معنویت را پیشنهاد می‌کند. در واقع چیستی و مرزهای معنویت به واسطه باورهای کلامی تعین می‌یابد. این نوشتار در تلاش است تا با واکاوی نوع نگاه مکاتب مختلف کلامی به سه ویژگی تشخص، شخص‌وارگی و فرابودگی در منبع معنا، معنویت خروجی را مورد ارزیابی قرار دهد. حاصل پژوهش که برآمده از داده‌های کتابخانه‌ای و روش تحلیلی استدلالی است، حکایت از آن دارد که زایش معنویت در اثر ارتباط با منبع معنا وابسته به تشخص آن است؛ چنانکه امکان دعا، مناجات، نیایش، ارتباط شخصی و دلدادگی به منبع معنا به شخص‌وارگی آن گره خورده است. افراط در فرابودگی هادم شخص‌وارگی و تفریط در آن عامل زمینی شدن منبع معنا خواهد شد؛ لذا معرفت اسماء و صفات الهی و تجلی مراتبی از آنان در دل انسان معنوی، در گرو ارائه تصویری فرابوده در عین درون‌بودگی از منبع معناست. پرونده مقاله