نقد و بررسی کارکرد اهتمام به تنزیل در تفسیر معارج التفکر و دقائق التدبر
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
مصطفی عطار آبکناری
1
,
مهدی مهریزی
2
*
,
محمد علی ایازی
3
,
کاظم قاضی زاده
4
1 -
2 - دانشگاه آزاد تهران
3 - آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
4 - دانشگاه تربیت مدرس
کلید واژه: نقد و بررسی, کارکرد, تنزیل, تفسیر معارج التفکر و دقائق التدبر,
چکیده مقاله :
عبدالرحمان حنبکه میدانی از مفسران معاصر اهل سنت می باشد که در تفسیرش با نام معارج التفکر و دقائق التدبر، سوره های‌قرآن را بر اساس ترتیب نزول تفسیر کرده است. با توجه به بررسی انجام شده بر روی تفسیر مذکور، مباحثي مرتبط با اهتمام وی به تنزیل، در مبانی و روش های تفسیری يافت شد. این پژوهش بعد از ارایه آن مبانی و روش ها، به نقد و بررسی آنها می پردازد. ضرورت بحث، تبیین صحت و اعتبار این سبک از تفسیر است. همچنین این پژوهش از حیث نقد و بررسی مبانی و روش های میدانی بر مبنای اهتمام به ترتیب نزول در تفسیر معارج التفکر تازگی دارد. در نهایت بعد از نقد و بررسی آن مبانی این نتیجه حاصل گردید که اکثر موارد در مبانی و روش های تنزیلی تفسیر، بدون توجه به تنزیل هم می‌توان به فهم بهتری از آیات دست یافت و توجه به تنزیل در فهم آیات چندان کارگشا نیست.
Abdulrahman Hanbakah Meidani is a Suni Quran commentator who has interpreted Quranic Surahs in accordance with their order of revelation in his work entitled “Maarej Al-Tafakor va Daghyegh Al-Tadabor”. Researchers conducted on the above book show some discussions addressing the issue of the order of revelation in his interpretations methods. The current paper analyzes the examples following the introduction to the foundations and methods. The discussion seeks to explain the accuracy and validity of this method of interpretation. In addition, the current paper is new in addressing the issue of field study methods and foundation based on the order of revelation applied in the book Maarej Al-Tafakor va Daghyegh Al-Tadabor. Having analyzed the foundation of interpretation it was concluded that in most instances better understanding would be achieved in the absence of attention to the order of revelation in the foundations and methods of the order of revelation and taking into account the order of revelation (Tanzil) is not much required.
قرآن کریم
آلوسی، سید محمود(1415 ق)، روح‌المعانی‌فی‌تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالكتب العلمية.
اندلسى، ابو حيان محمد بن يوسف(1420ق)، البحر المحيط فى التفسير، بیروت: دارالفکر.
ایازی، مقاله «نقدی بر فواید تفسیر ترتیب نزولی»، پژوهش¬های قرآنی، صص125-149 ، سال شانزدهم، شماره 62-63، تابستان و پاییز 1389.
ثعلبى نيشابورى ابو اسحاق احمد بن ابراهيم(1422 ق)، الكشف و البيان عن تفسير القرآن، اول، بیروت: دار إحياء التراث العربی.
حبنکة المیدانی، عبدالرحمن حسن(1420ق)، معارج التفکر و دقائق التدبر، دمشق: دار القلم،اول.
حبنکة المیدانی، عبدالرحمن حسن(1430ق)، قواعد التدبر الامثل لکتاب الله عز و جل، چهارم، دمشق-بیروت: دار القلم، دار الشامیة.
جوادی آملی، عبدالله (بی تا) ، تفسیر موضوعی قرآن: قرآن در قرآن، قم: إسراء.
سيد بن قطب بن ابراهيم شاذلی، فى ظلال القرآن(1412 ق)، هفدهم، بیروت-قاهره: دارالشروق.
شوکانی، محمد(1420ق)، فتح القدیر، بی چا، دمشق: دار ابن کثیر.
صدر، سید موسی، مقاله «سنجش ادله موافقان و مخالفان تفسیر بر اساس ترتیب نزول»، مجله پژوهش های قرآنی، سال شانزدهم، شماره 62-63، تابستان و پاییز 1389، صص150-165 .
طباطبایی، سید محمد حسین(1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، پنجم، قم: جامعه مدرسین.
طبرسی، فضل بن حسن(1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، سوم، تهران: ناصرخسرو
طوسی، محمد بن‌حسن(بی¬تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فخرالدین رازی، محمد بن عمر(1420ق)، مفاتیح الغیب، سوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مراغى احمد بن مصطفی، تفسير المراغی(بی تا)، بیروت: داراحياء التراث العربی.
نکونام، جعفر، مقاله «نقد و بررسی رویکردهای مختلف تفسیر بر اساس نزول»، پایگاه اینترنتی مدهامتان.