بررسی انتقادی الهیات فیزیکالیستی سلفی
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
1 - استادیار، گروه کلام اسلامی و الهیات جدید پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،قم، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
فهم سلفیان در مساله صفات خبری بشدت بر معرفت حسی استوار است و این نکته متاثر از روش معرفت شناختی آنان همچون ظاهرگرایی، عدم توجه به تاویل و نفی ادراک عقل در کلیات است که بدون درنظرگرفتن آسیب های موجود در شناخت حسی، زمینه تفسیر انحرافی در آموزه های الهیاتی و بخصوص فهم صفات الهی را فراهم ساخته است؛ جسمانیت و باور به رویت حسی خداوند پیامد خطای در فهم صفات خبری است . ابن تیمیه به عنوان معمار تفکر سلفی، حس را تنها راه شناخت واقع خارجی می‌دانست، بدین معنی که هر چه غیر محسوس و قابل تخیل نباشد معدوم است. این نگره سلفیان برخاسته از یک پایگاه معرفت شناختی حس گرایانه است که ایشان را همسو با فیزیکال ها قرار می‌دهد؛ فیزیکالیسم به عنوان یک جریان طبیعت گرا همه چیز و نه فقط ماده را قابل تقلیل به خواص اشیاء فیزیکی می داند. این مقاله کوشیده است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا فهم سلفیان از صفات خبری نوعی از الهیات فیزیکالیستی نیست ؟ در این جستار تلاش می شود تا با تامل در ماهیت الهیات فیزیکالیستی، فهم سلفیان و بخصوص ابن تیمیه از صفات خبری بررسی شده و تقلیل آن به امور مادی و برگرداندن آن به پدیده های محسوس را یک تبیین فیزیکالیستی دانسته و آن را مورد نقد قرار دهد.
The understanding of the Salafis in the issue of God's attributes is based on sensory knowledge, and this point is affected by their epistemological method such as appearanceism, lack of attention to interpretation, and negation of the understanding of reason, which without considering the damage in sensory cognition, is the context for deviant interpretation in theological teachings and Especially, it has provided the understanding of divine attributes; God's physicality and belief in God's sensory vision is the result of an error in understanding divine attributes. Ibn Taymiyyah, as the founder of Salafi thought, considered sense as the only way to know external affairs. This view of Salafis originates from a sensuous epistemological base, which places them in line with physicalists. Physicalism, as a naturalist trend, considers everything, not just matter, to be reducible to the properties of physical objects. This article has tried to answer the question whether the Salafists' understanding of God's attributes is not a form of physicalistic theology. In this essay, an attempt is made to consider the nature of physicalist theology, the understanding of the Salafis and especially Ibn Taymiyyah about divine attributes, and its reduction to material things and returning it to tangible phenomena is considered a physicalist explanation and criticizes it.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 26 -7
بررسی انتقادی الهیات فیزیکالیستی سلفی
محمد باقر پورامینی 1
|
فهم سلفیان در مساله صفات خبری بشدت بر معرفت حسی استوار است و این نکته متاثر از روش معرفت شناختی آنان همچون ظاهرگرایی، عدم توجه به تاویل و نفی ادراک عقل در کلیات است که بدون درنظرگرفتن آسیب های موجود در شناخت حسی، زمینه تفسیر انحرافی در آموزه های الهیاتی و بخصوص فهم صفات الهی را فراهم ساخته است؛ جسمانیت و باور به رویت حسی خداوند پیامد خطای در فهم صفات خبری است . ابن تیمیه به عنوان معمار تفکر سلفی، حس را تنها راه شناخت واقع خارجی می‌دانست، بدین معنی که هر چه غیر محسوس و قابل تخیل نباشد معدوم است. این نگره سلفیان برخاسته از یک پایگاه معرفت شناختی حس گرایانه است که ایشان را همسو با فیزیکال ها قرار می‌دهد؛ فیزیکالیسم به عنوان یک جریان طبیعت گرا همه چیز و نه فقط ماده را قابل تقلیل به خواص اشیاء فیزیکی می داند. این مقاله کوشیده است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا فهم سلفیان از صفات خبری نوعی از الهیات فیزیکالیستی نیست ؟ در این جستار تلاش می شود تا با تامل در ماهیت الهیات فیزیکالیستی، فهم سلفیان و بخصوص ابن تیمیه از صفات خبری بررسی شده و تقلیل آن به امور مادی و برگرداندن آن به پدیده های محسوس را یک تبیین فیزیکالیستی دانسته و آن را مورد نقد قرار دهد.
واژگان کلیدی
الهیات، فیزیکالیسم، صفات خبری، سلفیان، ابن تیمیه.
[1] . استادیار، گروه کلام اسلامی و الهیات جدید پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،قم، ایران.
Email: pouramini47@yahoo.com
تاریخ دریافت: 13/4/1403 پذیرش نهایی: 17/7/1403