مقایسه نص گرایی در قرائیم و حنابله
محورهای موضوعی : Islamic theology
میترا رضایی گازرخانی
1
,
طاهره حاج ابراهیمی
2
*
1 - دانشجوی دکتری، گروه ادیان و عرفان، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار، گروه ادیـان و عرفان، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: نص گرایی, قرائیم, عنان بن داود, احمدبن حنبل, حنابله.,
چکیده مقاله :
در یهودیت و اسلام فرقههایی با عنوان قرائیم و حنابله شکل گرفتند که هرکدام برداشت خاص خود را نسبت به کتاب آسمانی و سُنّت داشتند. این مقاله با اشارهای بهخلاصهی شکلگیری و دیدگاه هر فرقه بهمقایسهی نصگرایی در فِرَق قرائیم یهودی و حنابله اسلامی میپردازد و نیز تفاوتها و شباهتهای این فِرَق در خصوص توجه آنان به کتاب آسمانی و سُنّت شفاهی و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار میدهد. فرقهی قرائيم جنبش نصگرای یهودی است که با رهبری عنانبن داود تنها به مرجعيت كتاب مقدس باور داشت و تورات شفاهي (تلمود) را انکار نمود. قرائیان براي تفسير كتاب مقدس با استفاده از كلام معتزلي و عقل، سعي در مقابله با جبههی مخالف خود يعني حاخامها نمودند. از زمان سعدیا گائون قرائیان نفوذ خود را از دست دادند. احمدبنحنبل رهبر اهلحدیث به رأی، فتوی، قیاس و یا استنباط فقهی توجه نداشت و بیشتر آثار وی در زمینهی حدیث است. پس از احمدبن حنبل، احمدبن تیمیه سعی در تبلیغ و ترویج این مذهب نمود و با عقاید و آراء خود، زمینهی فکری مذهب وهابیت را فراهم ساخت. محمدبن عبدالوهاب به تجديد حيات اين مكتب پرداخت.
In Judaism and Islam, sects called Karaite and Hanbaleh were formed, each of which had its own view of the Holy Book and the Sunnah. The present article compares the Scripturalism in the Jewish Karaite sect and the Islamic Hanbali with a reference to the summary of the formation and viewpoint of each sect and it also examines the differences and similarities of this sects about their attention to the Holy Book and oral tradition and aiso its consequences. The Karaim Sect is scripturalist Jewish movement led by Anan bin Dawid who believed only in the authority of the Bible and denied the Oral Torah (Talmud). Karaites to interpret the Holy Bible, using Mu'tazili's words and reason tried to confront their opposite side, that is, the rabbis. Karaites Since the time of Sadia Gaon lost their influence . Ahmad bin Hanbal, the leader of the Ahl al-Hadith, did not pay attention to opinions, fatwas, jurisprudence, or jurisprudential inferences, and more of his works are in the field of hadith. After Ahmad ibn Hanbal, Ahmad ibn Taymiyyah tried to propagate and promote this religion and provided the intellectual background of Wahhabism with his ideas and opinions. Muhammad ibn Abd al-vahhab renewed the life of this school.
ابان، ابا، قوم من، تاريخ بني اسرائيل، (1352) نعمت الله شكيب، تهران، چاپخانه بانك ملي ايران.
ابن ابییعلی، محمد بن محمد أبو الحسين، (۱۴۱۷ق) طبقات الحنابله، بیروت، لبنان، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ج۱.
ابن جوزی، عبدالرحمان، (1409) مناقب الإمام أحمد، جمال الدين أبوالفرج عبد الرحمن بن علي بن محمد المحقق، عبد الله بن عبدالمحسن التركي الناشر، دار هجر الطبعه الثانية، ج، 1.
ابن حنبل، ابوعبدالله احمد بن محمد، (1411ق) اصول السنه، ناشر، دارالمنارسعودیه.
ابنقیم االجوزیه، محمدبن ابیبکر، (1423)، اعلام الموقعین عن رب العالمین، النشر، المملکه العربیه السعودیه، الطبعه الاولی،ج. ۱.
اپستاین، ایزیدور، (1385) یهودیت، بررسی تاریخی، ترجمه بهزاد سالکی، نشرموسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
بربهاری، حسن بن علی بن، (1414ق) شرح السنه، تحقیق، ابی یاسرالردادی، مدینه منوره، مکتبة الغرباء الاثریه.
رحمتی، محمد کاظم، (پاييز و زمستان، 1391) «قرائیم و کلام اسلامی»، تاريخ و تمدن اسلامي، سال هشتم، شماره شانزدهم.
قرقسانی، يعقوب بن افرايم، (1939-1943) الانوار و المراقب، بي جا، بي نا.
گندمی نصرآبادی، رضا. (1391) «جستاری در کلام قرائیمی» نشریه معرفت کلامی، سال سوم، شماره اول، بهار و تابستان.
کتاب مقدس، (2002م) ترجمه قدیم، انتشارات ایلام، چاپ سوم، بی جا.
ابوزهره، محمد، (1989م) تاریخ المذاهب الاسلامیه، دارالفکرالعربی، بیروت.
ترکی، عبدالله، (1410) اصول مذهب الامام احمد، دراسة اصولیة مقارنة، مؤسسه الرساله، الطبعه الثانیه.
زمرلی، فواز احمد، (1415ق) عقاید ائمة السلف، دارالکتب العربی، بیروت.
مشكور، محمد جواد، (1375) تاريخ شيعه و فرقه هاي اسلامي تا قرن چهارم، ناشر اشراقی، تهران.
Astren, Fred, (2004), Karaite Judaism and Historical Understanding, Columbia,South Carolina.
Gil, Moshe, (2003), “The Origins of the Karaites”, Karaite Judaism, A Guide to its History and Literary Sources, Polliack, Meira, Brill, Leiden, Boston,ed..
Frank, Daniel. (2007),”The limits of Karaite scripturalism problems in narrative exegesis”, Printed in Israel.
Heller Joseph Elijah, Nemoy Leon , (2007), “Karaite Doctrine”, Encyclopedia Judaica, Second Edition, Michael Berenbaum (ed.), Macmillan Reference, U S A., Jerusalem, Keter Publishing House, Thomson Gale, vol. 11
Graetz, Heinrich, (1974), History of The Jews, Philadelphia, The Jewish Publication Society of America, vol.3.
Lasker, Citonne, (2007), Ben-Shammai, Haggai,“Karaite”, Encyclopaedia Judaica, Second Edition, Michael Berenbaum (ed.), Macmillan Reference, U S A., Jerusalem, Keter Publishing House, Thomson Gale, vol. 11.
Lasker, Daniel (1989), “Islamic Influences on Karaite Origins”, in Studies in Islamic Origins and Judaic Traditions, vol. 2, W, M Brinner and S, D Ricks, (ed.) Atlanta, GA., Scholars Press.
Nemoy, Leon, (1987),’’Karaites”,Encyclopedia of Religion, Eliade, Mircea, (ed.), Macmillan Publishing, Company, New York, London, vol.8.
Nemoy, Leon, (2007),”Anan Ben David”, Encyclopaedia Judaica, Second Edition, Michael Berenbaum (ed.), Macmillan Reference, U S A., Jerusalem, Keter Publishing House, Thomson Gale, vol. 2.
Nemoy, Leon , Frank, Daniel, (2005), ”Karaites” Encyclopadia of Religion, Second Edition, Editor in Chief, Lindsay Jones, Thomson, Gale, Macmillan Reference, U, S, A., vol. 8.
Sherbok, Dan Cohn, (2005), Judaism, History, Belief and Practice , Routledge Taylor & Francis.
Sirat, Colette, (1985), A History of Jewish philosophy in the Middle Ages, Cambridge University Press.
Wald, Stephen G. (2007),,‘’Talmud“ Encyclopedia Judaica, Second Edition, Michael Berenbaum (ed.), Macmillan Reference, U S A., Jerusalem, Keter Publishing House, Thomson Gale, vol.19.