ارزش مداری و فرهنگ پایداری در اشعار نوگرایانه پس از دوران دفاع مقدس دردهه های 70 و 80
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
علی ترحمی
1
علی عشقی
2
(دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار)
ابوالقاسم امیراحمدی
3
(دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار)
کلید واژه: شعر, انقلاب و جنگ, ارزشمداری, فرهنگ پایداری, نوگرایی,
چکیده مقاله :
شعر و ادبیات هر کشوری متناسب با تحولات سیاسی و اجتماعی دچار تغییرودگرگونی می شود. چرا که ادبیات و شعر با حوادث اجتماع رابطه ای عمیق و پیوندی ناگسستنی دارند. این موضوع در ادبیات ایران نیز قابل لمس و محسوس است. دو واقعه ی عظیم؛ یعنی ،انقلاب اسلامی و دفاع مقدس درادبیات ایران دگرگونی بسیار زیادی ایجاد نمود وتقریبا تمام حوزه های شعر فارسی از جمله، مضامین نوگرایانه در قالب های سنتی مانند«غزل» و«شعرنو» و«سپید» دچار تحول عمیق گردید. موضوعی که این مقاله، تلاش دارد تا در قالب «بررسی ارزش مداری و فرهنگ پایداری در اشعار نوگرایانه پس از دوران دفاع مقدس و دهه 70 و 80» مورد بررسی قرار دهد. لذا پس از بسط فضای مفهومی موضوع تحقیق، به تبیین ارزش مداری وفرهنگ پایداری در این دوران پرداخته و آن را در اشعار پس از دوران دفاع مقدس بررسی می کند. مطابق با مستندات ارائه شده در این مقاله، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات در آن، کتابخانه‌ای می‌باشد. یافته‌های این مطالعه، حاکی از آن است که اولا به نظر می رسد شرایط پس از جنگ باعث شده تا شاعران درون مایه ها ومضامین نو وجدیدی را در جهت حفظ ارزش ها و فرهنگ مقاومت در سروردهای خود بویژه قالب های نوبه کار گیرند. ثانیا؛ ادبیّات پس از جنگ را بایستی دوران بازپروری و شکوفایی ادبیّات مقاومت دانست که در آثار مستند دوران دفاع مقدس تجلی یافته و می تواند منبع الهام و انگیزه مقاومت و رواج فرهنگ ارزش مداری تلقی گردد . ثالثا با پيروزی انقلاب اسلامی، به دليل نياز انقلاب و جنگ به زبانی حماسی و تپنده قالب های نو توفيق زیادی پيدا نکردند؛امّا با فاصله گرفتن از جنگ، شعر نو در قالبهای آزاد نيمایی وسپيد حضوری فعّال دارد و اوج این حضور در دهه های 70 و 80 می باشد.
Although the roots of Resistance literature in Iran return to pre-Islamic era, the contemporary works are not comparable with the previous era in terms of the plurality, quality and the audience attention. The sacred defense poetry is one of the value orientated and resistance works produced in this period and afterwards. Therefore, the current paper aims at analyzing the value orientated and resistance culture in the modernist poetry of the post-sacred defense era from 1991 to 2011. Following the conceptual explanation of the research subject, the paper addresses the value orientated and resistance culture in the modernist poetry of the post-sacred defense era. This is a descriptive-analytical paper, given the thematic documents. Data was collected using library sources. The findings indicate that, firstly, the post-war conditions seem to have led the poets to combine templates and poetic themes to promote the value orientation and resistance culture. Secondly, post-war literature should be taken into account as the period of rehabilitation and flourishing of the resistance literature, which manifests itself in the documents of the sacred defense, and can be regarded as the source of inspiration and the motive of resistance and the prevalence of value orientation cultural.
اکبری، منوچهر (1371)، نقد و تحلیل ادبیات انقلاب اسلامی (بخش اول: شعر) سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، تهران .
امین پور، قیصر (1386)، سنت و نو آوری در شعر معاصر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
امین پور، قیصر (1378)، گزیده اشعار، تهران، انتشارات مروارید، چاپ دوم.
امین پور، قیصر (1383)، تنفس صبح، تهران، نشر سروش،چ اول.
امین پور، قیصر (1363)، در کوچه افتاب، تهران، انتشارات حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
امين پور، قیصر ( 1380)، آينه های ناگهان، تهران، نشر افق.
براهنی ، رضا (1371)، طلا در مس (در شعر وشاعری) ،تهران، ناشر: نویسنده
ترابي، ضياء الدين (1375)، پيرامون شعر، تهران، سوره، چاپ اول.
جعفریان، محمدحسین، (1378)،گزیده ی ادبیات معاصر، تهران ، انتشارات نیستان، چاپ اول.
جوشایی، محمد علی (1388)، مرثیه های ممنوع، تهران: نشر تکا.
حسینی، حسن (1372)، کنجشک و جبرئیل، تهران، نشر افق، چاپ دوم.
دهخدا علی کبر و دیگران، (1377)، سرواژه لغت‌نامه دهخدا،جلد 3.
رفيعي، مریم ( 1386)، بيدارگري در علم و هنر، (شناختنامه طاهره صفارزاد)، ، تهران،نشرهنر بيداري، تهران.
سنگری، محمدرضا (1378) ، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس؛ انتشارات پالیزان: تهران، چ اول.
سهرابی نژاد ، محمدرضا (1369)، اشارات اشک،تهران ، انتشارات برگ،چاپ اول.
شکری، غالی (1366)، ادب مقاومت، ترجمه: محمد حسن روحانی، تهران، نشر قو، چاپ اول
شیر شاهی (1390)، شعر مقاومت و دفاع مقدس، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
صفار زاده، طاهره ) 1384(، ديدار صبح، تهران،نشر پارس كتاب
صفار زاده، طاهره، ( 1371)، ماه و نخل، به كوشش : محمد قاسم فروغی جهرمی، تهران: انتشارات حدیث تبلیغات نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
صهبای شهیدان(1384)، )مجموعه اشعار دفاع مقدّس استان کرمان، به کوشش بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدّس(، تهران، نشر عابد.
عبد الملکیان، محمد رضا (1366)، ریشه در ابر، تهران، نشر برگ.
عمید زنجانی، عباسعلی (1388) مبانی حقوق بشر در اسلام ودنیای معاصر، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ اول.
فروغی جهرمی، محمد قاسم (1389)، مقوله‌ها و مقاله ها، تهران، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، جلد اول، چاپ اول.
قزوه، علی رضا (1378)، از نخلستان تا خیابان، تهران ، حوزه هنری ، چاپ پنجم.-
قزوه، علیرضا (1374)، شبلی و آتش، تهران، انتشارات اهل قلم،چاپ اول.
کاظمی، م (1375)، پياده آمده بودم، تهران، نشر حوزه ی هنری سازمان تبليغات اسلامی
کاکایی ، عبدالجبار، (1375) ، حتی اگر آیینه باشی ،تهران ،اهل قلم، چاپ اول
کاکایی، عبد الجبار، (1379)، مرثیه روح، تهران، حوزه ی هنری، چاپ اول.
مردانی، نصرالله، ( 1388 )، عشق می‌گوید، تهران، مؤسسه انجمن قلم ایران، چاپ اول.
مردانی، نصرالله (1377)، شهیدان شاعر، تهران،نشر شاهد، چاپ اول.
موسوی گرما رودی، علی (1363)، خط خون، تهران، انتشارات زوار، چاپ اول.
مي ير، پيتر(1375)، جامعه شناسي جنگ و ارتش، ترجمه عليرضا ازغندي، محمد صادق مهدوي، تهران، قومس.
وحيدی، سيمين دخت (1377)، از نگاه آئینه ها )مجموعه شعر دفاع مقدّس« شعر بانوان»، تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدّس.
امیری خراسانی، احمد، (1387)؛ نامه پایداری (مقالات اولین کنگره ادبیات پایداری) /جلد اول؛ بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس: تهران، چاپ اول.
بصیری، صادق و همکاران،(1394) بررسی برجستگیهای لفظی و ساختاری شعر دفاع مقدّس استان کرمان، نشریّة ادبیّات پایداری، دانشکدة ادبيّات و علوم انسانی دانشگاه شهيد باهنر کرمان، سال هفتم، شمارة سيزدهم.
تقوی، محمد، (1373)، جهت گیری ادبیات معاصر و تحوّل آن پس از انقلاب اسلامی، (مجموعه مقاله‌های سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی)، تهران، انتشارات سمت.
جعفری ، محمد تقی، ( 1373 )، شکوفایی بذرهای معارف اصیل انسانی در ادبیات انقلاب اسلامی (مجموعه مقاله‌های سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی)، تهران، انتشارات سمت.
چرقانی، رضا،(1396) ادبيات پايداري در ايران: بازشناسي مؤلّفه ها، فرصت ها و چالش ها، ادبيات پارسي معاصر پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي ، سال هفتم، شمارة دوم.
رحمدل، غلامرضا، (1373)، مجموعه مقاله‌های سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی(حماسه در شعر انقلاب)، چ اول، تهران، انتشارات سمت.
سید حسن حسینی،(1362) شعر انقلاب (مقاله)، سوره (جنگ پنجم)، حوزه ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران شهریور 62.
شریف پور، عنایت الله، و ترابی، علی سن، (1394)، وطن گرایی در شعر دفاع مقدّس )علمی-پژوهشی(، نشریّة ادبیّات پایداری دانشکدة ادبيّات و علوم انسانی، دانشگاه شهيد باهنر کرمان، سال هفتم، شمارة سيزدهم.
صالحی مقدم، سهیلا (1389)، نوآوری در شعر قیصر امین پور، پژوهش نامه زبان و ادبیات فارسی، سال دوم، شمارهششم.
صفری،جلیل (1389) تأثیر نقش فرهنگ ایثار و شهادت بر ارتقای معنوی بسیجیان،فصلنامه حصون،شماره 27.
صفری،جلیل (1389)، تأثیر نقش فرهنگ ایثار و شهادت بر ارتقای معنوی بسیجیان،فصلنامه حصون،شماره 27.
ضیایی، حسام و علی صفایی (1389)، بررسي جامعه شناختي گفتمانهاي جنگ تحميلي، در مجلة ادبيات، پايداري، س 1، ش 2.
ضیایی، حسام، (1396)، بررسي و تحليل شعر دهة اول پس از انقلاب اسلامي بر اساس نظرية پسااستعمارگرايي، پژوهشهاي نقد ادبي و سبك شناسي، سال هشتم، شمارة 2.
فرهنگ عمومي(1382)؛ فصلنامه فرهنگي – اجتماعي، شماره 37.
عبدی، مالک، خلیلی، پروین، (1394) تطبیق جلوه های ادبیات مقاومت و پایداری در اشعار معاصر عربی و فارسی( مطالعه موردی، اشعار عبد الغنی تمیمی و نصرالله مردانی)، کنفرانس بین المللی ادبیات و پژوهش تطبیقی در آن، گلستان.
روزنامه کیهان، 1394،کد خبر: kayhan.ir/fa/news/45351
کیهان، شماره 25، (خرداد و تیر 1374)، ص 76، (فصلی از منظومه ی مرداب ها وآب ها)