فلسفه‌ی جدال منع نگارش حدیث نبوی در قرن اوّل
محورهای موضوعی : کلام اسلامیمرتضی دارابی 1 , یدالله ملکی 2 * , جعفر تابان 3
1 - -
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
3 - دانشگاه قم
کلید واژه: حدیث, منع نگارش حدیث, ضعف و اضطراب سند حدیث, جواز حدیث,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف اثبات عمومیّت جواز حدیث و جعل روایات منع تدوین شده است. روش مورد استفاده در مقاله توصیفی تحلیلی می‌باشد و تجزیه و تحلیل به صورت اسنادی تحلیلی است. در ارزیابی احادیث ممانعت از تدوین به دلیل ضعف و اضطراب در متن و سندشان و تعارض روایات با منش کلّی قرآن و سنّت و مخالفت این روایات با روایات اهتمام به نگارش علم و جواز حدیث، فاقد استحکام کافی بوده و مفاد این روایات باعث مناقشاتی شده که از اعتبار آن‌ها کاسته می‌شود.
This research was conducted to prove the generality of hadith authorization as well as the forgery in the hadith whose transcriptions were prohibited. The research method was descriptive-analytical and the data was analyzed through document analysis. Having caused some controversies, these hadith are not strong enough to rely on due to the weakness and discrepancy in their texts and documents as well as the contradiction of their narrations to the holy Quran and the transcribed hadith.
قرآن کریم.
ابن اثیرجَزَریّ، عزالدّین ابوالحسن علیّ بن محمّد بن عبدالکریم شیبانیّ. (1385ق). الکامل فی التّاریخ (تاریخ ابن اثیر).بیروت: دار صادر.
ابن اثیرجَزَریّ، عزالدّین ابوالحسن علیّ بن محمّد بن عبدالکریم شیبانیّ.(1409 ق). اُسد الغابه فِی معرفه الّصَّحابه. بیروت: دارالفکر.
ابن بابویه القمیّ(شیخ صدوق)، ابوجعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن موسی.(2013م). کمالُ الدّینِ وتمامُ النّعمهِ. تصحیح : علیّ اکبر غفّاریّ. بیروت: مؤسّسه الأعلمی للمطبوعات.
ابن بابویه القمیّ(شیخ صدوق)، ابوجعفر محمّد بن علیّ بن الحسین.(1395ق). کمال الدّین و تمام النّعمه. چاپ دوم. دارالکتب الإسلامیّه.
ابن بابویه القمیّ(شیخ صدوق)، ابوجعفر محمّد بن علیّ بن الحسین بن موسی.(1417ق). الأمالی. قم: مؤسّسه بعثت.
ابن حنبل، احمد.(1412ق). مسند. بیروت: دارصادر.
ابن حجر عسقلانیّ، ابوالفضل شهاب الدّین احمد بن علیّ بن محمّد.(1408ق). تهذیب التّهذیب. بیروت. دارالفکر.
ابن حجر عسقلانیّ، ابوالفضل شهاب الدّین احمدبن علیّ بن محمّد.(1402ق). فتح الباری فی شرح صحیح البخاریّ. چاپ دوم. بیروت: دار إحیاء التُّراث العربیّ.
ابن دبیع الشّیبانیّ، عبد الرّحمن بن علیّ الزُّبیدیّ الشّافیّ.(1346ق). تَیسِیرالأُصول إلی جامعِ الأُصولِ مِن حَدیثِ الرَّسُولِ. مصر: المطبعه السّلفیّه.
ابن سعد زُهری، ابوعبدالله محمّد بن سعد بن منیع.(1417ق). الطّبقات الکبری. تحقیق: محمّد عبدالقادر عطا. چاپ دوم . بیروت: دار إحیاء التُّراث العربیّ.
ابن عدی الجرجانیّ، ابی احمد عبدالله.(1409ق). الکامل فی ضعفاالرّجال. بیروت: دارالفکر.
ابن ماجه قزوینیّ، محمّد بن یزید.(1407ق). السُّنن. تحقیق و ترقیم و تعلیق: محمّد فؤاد عبدالباقی. بیروت: دار الکتب العلمیّه
ابن هشام، محمّد بن عبدالملک.(1363ش). السّیره النّبویّه. تحقیق: مصطفی السّقا و دیگران. قم: انتشارات ایران.
ابُورِیَّه، محمود.(1416ق). أضواء علی السُّنه المحمّدیّه أو دِفاعٌ عَنِ الحدیث. قم: انصاریان.
ابُورِیَّه، محمود.(1428ق). أضواء علی السُّنه المحمّدیّه أو دِفاعٌ عَنِ الحدیث. چاپ دوم. مؤسّسه دار الکتاب الإسلامیّ.
اردبیلیّ غرویّ، محمّد بن علیّ.(1403ق). جامعُ الرُّوّاه و ِازاحَهُ الإشتباهات عنِ الطُّرُقِ والإسنادِ. بیروت: دارالأضوا.
ابوزهو، محمّد محمّد.(1404ق). الحديث و المحدثون أو عنايه الامّه الإسلاميّه بالسُّنهِ النّبویّهِ. مصر: شرکت مساهمه مصریّه.
بخاریّ، محمّد بن اسماعیل بن ابراهیم.(1401ق). صحیح البخاریّ. بیروت: دارالفکر.
بنت الشّاطی، عایشه عبدالرّحمن.(1409ق). محاسن الإصطلاح. قاهره :دار المعارف.
ترمذیّ، محمّد بن عیسی.(1403ق). السُّنن ترمذیّ(جامع التّرمذیّ ). تحقیق: احمد محمّد شاکر. بیروت: دار إحیاء التُّراث العربیّ.
جعفریّان، رسول.(1368ش). مقدّمه¬ای برتاریخ تدوین حدیث .قم: انتشارات فؤاد.
حاکم نیشابوریّ، ابوعبدالله محمّد بن عبدالله.(1417ق). المُستدرک علی الصّحیحَین. تحقیق: یوسف عبدالرّحمن مرعشلیّ. بیروت: مؤسّسه الرّساله.
حسینیّ جلالیّ، سیّد محمّد رضا.( 1413ق). تدوین السُّنه الشّریفه؛ بَدایَتهُ المُبکِّرَه فی عَهدِ الرَّسُولِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ و مَصیرُه فی عُهُودِ الخُلفاءِ إلی نَهایَهِ القَرنِ الأوّلِ. قم: دفتر تبلیغات اسلامیّ.
حسینیّ جلالیّ، سیّد محمّد رضا. (1418ق). تدوین السُّنه الشّریفه؛ بَدایَتهُ المُبکِّرَه فی عَهدِ الرَّسُولِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ و مَصیرُه فی عُهُودِ الخُلفاءِ إلی نَهایَهِ القَرنِ الأوّلِ. قم: مکتب الأعلام الإسلامیّ.
حسینیّان مقدّم، حسین، داداش نژاد، منصور، مرادی نسب، حسین و هدایت پناه، محمّد رضا.(1386ش). تاریخ تشیّع2. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سمت (سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه¬ها).
حلّی، علّامه یوسف بن مطّهر.(1402ق). خلاصه الأقوال. قم: منشورات رضی.
خطیب بغدادیّ، أبوبکراحمد بن علیّ بن ثابت.(1988م). تقیِيدُ العلم. حلب: دارالوعی.
دارمیّ تمیمیّ سمرقندیّ، ابومحمّد عبدالله بن عبدالرّحمن بن الفضل بن بهرام بن عبدالصمد.(1349ق). سنن ا لدّارمیّ. دمشق: دارالفکر.
رامهرمزیّ، قاضی حسن بن عبدالرّحمن.(1404ق). المحدث الفاضل بین الرّاوی و الواعیّ. بیروت: دارالفکر.
رفعت فوزی، عبدالمطلب ( 1418ق). کتابه السّنه فی عهدِ النّبیِّ وَ الصّحابهِ وَ اثرِها. تحقیق: سعید. حسین آیت. بیروت: دارطیّبه.
رفعت فوزی، عبدالمطلب.(بی¬تا). توثیق السُّنه فی القرن الهجریّ أسّسه و اتّجاهاته. چاپ اوّل. مصر: مکتبه الخنانجیّ.
سجستانیّ الأزدی، أبی داوودسلیمان بن اشعث دار بن حزم.(1410ق). سنن أبی داوود. تحقیق و تعلیق: سعید محمّد اللحام. بیروت: دارالفکر.
سیوطی، جلال الدّین عبدالرّحمن بن أبی بکر.(1404ق). تدریب الرّاوی فی شرح تَقریب النََّوَاوِی. تحقیق: دکتر احمد. بیروت: دارالکتاب العربیّ.
سیوطی، جلال الدّین عبدالرّحمن بن أبی بکر.(1401ق). الجامع الصّغیر فی أحادیث البشیر النذّیر. چاپ اوّل. بیروت: دارالفکر.
سیوطی، جلال الدّین عبدالرّحمن بن أبی بکر.( 1403ق ). اللاَِلیُّ المصنوعهُ فی الأحادیثِ الموضوعهِ. بیروت: .دارالمعرفه.
شاکر، احمد محمّد.(بی¬تا). الباعثُ الحثیثُ شرحُ اختصارِ علومِ الحدیثِ ابنُ کثیر. بیروت: دار الکتب العلمیّه.
شرف الدّین موسویّ عاملیّ، سیّد عبدالحسین.(1416ق). المراجعات . تحقیق : محمّد حسین الرّاضی . قم . المجتمع العالمیّ لِأهلِ البیتِ.
شهرستانیّ، سیّد علیّ. (1420 ق). وُضوء النّبیّ صَلَّی اللهُ علیه و آلِه ِو سَلّمَ من خلال ملابسات التشریع. چاپ اوّل. قم: مؤلّف.
شیخ مفید، ابوعبدالله محمّد بن محمّد بن النّعمان العُکبریّ البغدادیّ.(1414ق). الإرشاد فی معرفه حُجَج الله علی العِباد. چاپ دوم. قم: مؤسّسه آل البیت علیهِم السّلام لتحقیق التّرُاث دار المفید.
صبحیّ، صالح.(1978م). علوم الحدیث و مُصطَلحُهُ. چاپ دهم. بیروت: دارالعلم للملایین.
صفار قمیّ، ابوجعفر محمّد بن حسن بن فروخ.(1412ق). بصائر الدّرجات. بیروت: مؤسّسه النّعمان.
عِتِر الحَلَبی، نورالدّین محمّد.(1401ق). مَنهَجُ النّقدِ فی علوم الحدیث. چاپ سوم. دمشق: دارالفکر.
عجاج الخطیب، محمّد. (1408ق). السُّنه قبل التّدوین. چاپ دوم. قاهره: مکتبه وهبه.
قُرطُبیّ، یوسُف بن عبدالبَرّ النّمریّ.(1398ق). جامع بیان العلم و فضله و ما یَنبغی فی روایتِهِ و حمله. بیروت: دار الکتب العلمیّه.
قشیریّ نیشابوریّ، ابوالحسین مسلم بن الحجّاج.(1407ق). صحیح مسلم (الجامع الصّحیح). بیروت: دارالفکر.
مجلسیّ، محمّد باقر بن محمّد تقیّ.(1403ق). بحارالأنوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الأطهار. چاپ دوم. بیروت: مؤسّسه الوفاء.
متّقیّ هندیّ، علاءالدّین علیّ بن حُسام الدّین.(1410ق). کنزالعُمّال فی سُنن الأقوال و الأفعال. تصحیح: صفوه السّقّا. بیروت: مؤسّسه الرّساله.
مدیر شانه چی، کاظم.(1363ش). علم الحدیث و درایه الحدیث. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامیّ.
هیثمیّ شافعیّ (ابن حجر)، احمد بن محمّد بن حجر.(1385ق). الصّواعق المُحرِقه فی الرّدّ علی اهل البِدَع و الزّندیقه. تخریج و تعلیق: عبدالوهّاب بن عبداللطیف. چاپ دوم. مصر: مکتبه القاهره.