تأملاتی در چیستی و ضرورت کلام کاربردی
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
1 - ا
کلید واژه: کلام کاربردی, معارف کاربردی, هنجار, معرفت, باور,
چکیده مقاله :
کلام کاربردی اصطلاحی نوپیدا و تا حدودی مبهم است، و حداقل سه معنا قابل تصور است: 1. تمرکز بر مباحث اعتقادی مورد نیاز نسل امروز و حذف مباحثی که تاریخ مصرف آن منقضی شده؛ 2. راهکارهای تأثیربخشی معرفت‌های دینی در حیات فردی و اجتماعی، 3. شیوه‌های هنجارسازی باورهای اعتقادی. معنای اول، تفاوت بنیادین با علم کلام به معنای متعارف و رایج ندارد، و نسبت میان آن دو، عموم و خصوی مطلق است، اما کلام کاربردی در معنای دوم و سوم، هویتی متمایز از کلام رایج دارد، و مشتمل بر مجموعه قواعدی است که مبانی آن قواعد، برگرفته از دانش‌های مختلفی همچون همچون اخلاق، تربیت، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی است. نوشته حاضر، علاوه بر تبیین معانی سه‌گانه و ضرورت و جایگاه آنها، به نسبت میان هر یک از آنها با علم کلام رایج پرداخته است.
Practical terminology is a nascent and somewhat ambiguous term, with at least three conceivable meanings: 1. Focusing on the doctrinal issues needed by today's generation and eliminating issues that have expired; 2. Strategies for the effectiveness of religious knowledge in individual and social life, 3. Methods of normalization of beliefs. The first meaning is not fundamentally different from theology in the conventional sense, and the relationship between the two is general and absolute, but applied theology in the second and third meanings has a distinct identity from common theology, and consists of a set of rules that The principles of those rules are derived from various sciences such as ethics, education, sociology and psychology. The present article, in addition to explaining the three meanings and their necessity and position, deals with the relationship between each of them with common theology.
«اخلاق کاربردی؛ مفاهیم و کاربردها»، 1385، مجله پگاه حوزه، شماره 199، 16 دی 1385، ص12- 17.
اکبریان، سید محمد، 1391، «نظریه ایمان در رفع شکاف معرفت و عمل اخلاقی»، پژوهشنامه اخلاق، شماره 17، پاییز 1391، ص 101- 120.
ایزدی، محسن، 1397، «حل مسئله شکاف بین علم و عمل اخلاقی ازطریق آموزه قرآنی «شاکله» (با تأکید بر اخلاق کاربردی)»، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، تابستان 1397، شماره 39، ص 107- 126.
پور قاسم، احمد، 1398، «فلسفه کاربردی چیست؟/ گفتگو با پروفسور دیوید آرچارد»، فصلنامه اطلاعات حکمت و معرفت، شمارۀ 151، تابستان 1398، ص 6- 9.
تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، 1366، تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، تصحیح: مصطفی درایتی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جمعی از علماء، 1381، الأصول الستة عشر، تصحیح: محمودى، ضیاء الدین محمودی و دیگران، قم، مؤسسة دار الحدیث الثقافیة.
جمعی از نویسندگان، 1397، معارف کاربردی، جلد اول، مشهد مقدس، مؤسسه جوانان آستان قدس رضوی.
جمعی از نویسندگان، 1387، اخلاق کاربردی، چاپ اول، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جوادی، محسن؛ صیادنژاد، علیرضا، 1388، «بررسی شکاف بین نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه ارسطو»، اندیشه دینی، شماره 32، پاییز 1388، ص 1- 28.
حقی، احمد؛ صفایی مقدم، مسعود؛ مرعشی، سید منصور؛ حسین زاده، علیمحمد، 1397، «بررسی رابطه میان نظر و عمل در تربیت اخلاقی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبایی»، دو فصلنامه تربیت اسلامی، شماره 27، پاییز و زمستان 1397، ص 187- 209.
خندان، علی اصغر، 1399، منطق کاربردی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات سمت، موسسه فرهنگی طه.
ربانی گلپایگانی، علی، 1398، ما هو علم الکلام، چاپ هفتم، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
زاهدی، محمد صادق، 1393، «فلسفه کاربردی و میان رشتگی»، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره ششم، شماره 2، بهار 1393، ص 1- 17.
سبحانی، محمد تقی، 1396، نشست علمی «کلام کاربردی؛ ضرورت و قلمرو»، (https://www.hawzahnews.com) 2 خرداد 96، کد خبر: 416355.
شریفی، احمد حسین، 1390، «چیستی اخلاق کاربردی»، معرفت اخلاقی، شماره 7، تابستان 1390، ص 83- 96.
محمدی، مسلم، 1394، «کلام کاربردی؛ ضرورت و هویت»، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره 8، بهار 1394، ص 69- 88.
«موضوعات تحقیقاتی در ریاضیات کاربردی»، سایت: http://modernmath.ir/research-topics-in-applied-mathematics/ ، به نقل از: https://fa.wikipedia.org ، تاریخ بازدید: 20/10/1399.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 176 ـ 161
تأملاتی در چیستی و ضرورت کلام کاربردی
عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی 1
چکيده
کلام کاربردی اصطلاحی نوپیدا و تا حدودی مبهم است، و حداقل سه معنا قابل تصور است: 1. تمرکز بر مباحث اعتقادی مورد نیاز نسل امروز و حذف مباحثی که تاریخ مصرف آن منقضی شده؛ 2. راهکارهای تأثیربخشی معرفت‌های دینی در حیات فردی و اجتماعی، 3. شیوه‌های هنجارسازی باورهای اعتقادی. معنای اول، تفاوت بنیادین با علم کلام به معنای متعارف و رایج ندارد، و نسبت میان آن دو، عموم و خصوی مطلق است، اما کلام کاربردی در معنای دوم و سوم، هویتی متمایز از کلام رایج دارد، و مشتمل بر مجموعه قواعدی است که مبانی آن قواعد، برگرفته از دانش‌های مختلفی همچون همچون اخلاق، تربیت، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی است. نوشته حاضر، علاوه بر تبیین معانی سه‌گانه و ضرورت و جایگاه آنها، به نسبت میان هر یک از آنها با علم کلام رایج پرداخته است.
واژگان کلیدی
[1] . استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.
Email: soleimani@isca.ac.ir
تاریخ دریافت: 15/9/1399 پذیرش نهایی: 3/12/1399