بررسی تطبیقی عصمت پيامبراکرم (ص) از ديدگاه علامه طباطبايي و فخررازي
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
محمدرضا آرام
1
(دانشگاه آزاد اسلامی تهران)
کلید واژه: بررسی تطبیقی, عصمت, پیامبر اسلام (ص), علامه طباطبایی, فخر رازی,
چکیده مقاله :
یکی از مسائلی که درباره پیامبر بحث می کنند، عصمت پیامبراسلام(ص)است. اگرچه درمباحث اعتقادی وکلامی دارای قدمت می باشد، اما از مهمترین مباحث کلام اسلامی دربین متکلمان و مفسران مسلمان بوده است. عده ای از علماء عصمت پیامبر را در قبل و بعد از بعثت ضروری میدانند ولی عده ای دیگر آن را شرط نمی دانند. دراین پژوهش کلیاتی درمقوله عصمت،تعریف مسأله، پیشینه عصمت، طرح پرسشهاي اصلی و فرعی، حدود ، فرضیات، اهداف وروش پژوهش مطرح گردیده است. سپس به مبانی نظری تحقیق شامل زندگی علمي علامه طباطبایی وفخر رازی، ادبیات تحقیق شامل واژه شناسی عصمت، معنای لغوی واصطلاحی عصمت، عصمت درقرآن، عصمت ازدیدگاه دومفسرپرداخته شده است. منشأ ومراتب عصمت ازدیدگاه دومفسرشيعه وسني به بحث گذاشته شده است. و همچنين دلایل لزوم عصمت پیامبر اسلام ازديدگاه آنان با استناد به آیات قرآن کریم بيان شده ومقایسه ای بین دو دیدگاه مطرح گردیده است. ودرپايان نيزمهمترین دلایل درباره مسأله سهو ونسيان نسبت به پیامبر اسلام وديدگاه علامه طباطبايي و فخررازي نيز طرح گرديده است.
One of the most important issues about the Prophet is the infallibility of the Prophet. Although, this is an ancient issue in the theological and ideological discussions, but it is the most important Islamic theological discussions among the theologians and Islamic commentators. Some scholars believe that the infallibility of the Prophet is necessary for the mission of the Prophet, either before or after his appointment. This study intends to present an overview about the infallibility, definition of the problem, the history of infallibility, the main questions and sub-questions, hypotheses, research purposes and methodology. Then the research will involve in the theoretical foundations which include the scientific biography of Allame Tabatabaie and Fakhr Razi , research literature which comprises of semantics of infallibility, the literal and technical meaning of infallibility, infallibility in the Quran and infallibility from the viewpoint of two commentators as well. The conducive and origin of infallibility from the view of Shiite and Sunni commentator, the reasons for the need of infallibility of the Prophet and the comparative study between two views will be discussed here as well. At the end, the most important reasons about the mistakes and forgetfulness which attributed to the Prophet and a comparison between two views will be discussed.
ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، مرکز النشر مکتب‌الاعلام الاسلامی،1404 ه.ق
ابن منظورالمصری،محمد بن مکرم، لسان العرب،دارالاحیاء التراث العربی،الطبعه الاولی،1408 ه.ق، بیروت.
تقدسی نیا، خسرو، تنزیه الانبیاء ، سلسله درسهای آیه الله معرفت، انتشارات نبوغ ، 1374 ه. ش
جر،خلیل ، فرهنگ لاروس، ترجمه سید حمید طبیبیان ، تهران موسسه انتشارات امیر کبیر، 1365 ه.ش
خليل الفراهيدي، معاجم المقایس، مؤسسة دارالهجرة الطبعة الثانية ،النشر، 1409
الرازى ،فخرالدین، البراهین‌درعلم کلام، تصحیح سبزواری،انتشارات‌دانشگاه‌تهران، 1342ه. ش
الرازى، فخر الدین ،التفسیر الکبیر،32جلدی، چاپ چهارم، نشر مکتب الاعلام الاسلامی، قم
الرازى، محمد بن عمر الخطیب ، مفاتیح الغیب ، بیروت ، دارالکتاب العلمیه، 1425.ه.ق.
الرازى،فخر الدین ،محصل افکار المتقدمین والمتأخرین، دارالکتاب العربی، الطبعة الاولی، 1404 ه. ق
الرازى،فخر الدین، عصمة الانبیاء، موسسه البلاغ ،1408ه.ق، بيروت
ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، انتشارات مرکز جهاني علوم اسلامي، چاپ اول، 1385ه.ش، قم
زانوس، احمد پاشا، المعجم الابسط، انتشارات مدرسه، چاپ اول ، 1388 ه.ش
سبحانی تبریزی، جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق (ع) ، چاپ اول، 1383 ه.ش
طباطبائى، محمدحسين، تفسيرالميزان،20جلدي، انتشارات جامعه مدرسين ،قم.
الطبرسى، الفضل بن الحسن، تفسيرمجمع البيان، چاپ اوّل، مؤسسه الاعلمى، بيروت.
طریحی، فریدالدین، مجمع‌البحرین، تحقیق‌احمد حسینی، طهران، المکتبه المرتضویه 1359 ه.ق
عمید، حسن، فرهنگ عمید، انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم،1360 ه .ش، تهران
گلدزیهر، العقیده والشریعه ، دار الحدیثه ، چاپ دوم ، بی تا ،مصر
مصباح‌یزدی، آموزش‌عقايد، مرکز چاپ ونشر سازمان تبليغات، چاپ سيزدهم، 1374ه.ش، قم
مکارم شیرازی ، پیام قرآن، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهاردهم، 1377 ه.ش
مکارم‌شیرازی‌وهمکاران، ناصر، تفسیرنمونه، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهاردهم، 1377 ه.ش
هاشمی‌رفسنجانی، اکبر، محققان، مرکز ومعارف‌قرآن،موسسه‌بوستان‌کتاب،چ‌اول، 1387، ه.ش
هاشمی نژاد، سید عبدالکریم، رهبران راستین، انتشارات صبا ،1361 ه.