ایمان در مکتب تفکیک با تأکید بر دیدگاه ملکی میانجی (ره)
محورهای موضوعی : کلام اسلامیجواد انصاری فرد 1 * , افلاطون صادقی 2 , شهاب الدین وحیدی 3 , مهدی خادمی 4
1 - دانشگاه پیام نور یزد
2 - پیام نور
3 - دانشگاه آیت الله حایری میبد
4 - پیام نور
کلید واژه: ایمان, معرفت, مکتب تفکیک, ملکی میانجی, تفسیر مناهج البیان,
چکیده مقاله :
ایمان یکی از مهم‌ترین موضوعات دینی است که همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. چیستی ایمان، رابطة آن با اسلام، با عقل، با عمل و متعلقات آن موضوعاتی است که همواره در رویکرد به ایمان مطرح بوده است. اهمیت این موضوعات از آن حیث است که نقش مهمی در عملکرد فردی و اجتماعی هر انسانی دارد. از رویکردهای معاصر که به این موضوعات توجه خاصی دارد مکتب تفکیک است. از دیدگاه ملکی میانجی، یکی از پیروان «مکتب تفکیک»، ایمان، اقرار و اذعان به وجود خداوند، پیامبران الهی، جهان آخرت، کتب آسمانی، عالم غیب و ملائکه الهی است. از نظر او ایمان دارای مراتب است و ایمان به خداوند و ایمان به روز آخرت، از مراتب اولیة ایمان است. ایشان معتقد است ایمان به خداوند، بعد از معرفت به او محقق می‌شود. نکتة قابل توجه در دیدگاه ملکی میانجی این است که ایمان صنع و صبغة خداوند است و انسان باید آن را کسب کند، از طرف دیگر معرفت که اساس ایمان است هم از سوی خداوند، بواسطه پیامبر و ائمة معصومین، متحقق می شود. مقاله حاضر، تقریر ملکی میانجی از ایمان، بویژه رویکرد تفسیری او را مورد توصیف و تحلیل قرار داده و در صدد نمود نکات ویژة این رویکرد است.
The faith is one of the most valuable religious issues that it has always been considerable to scholars. In the approach of faith, the essence of Faith, its relation to Islam, to reason, and its subjects have always been discussed. The importance of these issues is that they play an important role in the individual and social functioning of every human being. The contemporary approach that focuses on these issues, especially the relation of faith and reason, is the school of separation. In viewpoint of Maleki mianaji “one of the Maktab-e Tafkik followers” Faith is Confession and acknowledgment to existence of God, Divine prophets, the world hereafter, the scriptures and the Hidden and Angels. According to him, the faith has degrees and the Faith to God and the Faith to The world hereafter is the first degrees of Faith. He believes the faith to God is after his cognition. The notable point in the Maleki mianaji’s views is that the faith is the creature of God and the man must earn it. On the other hand, the knowledge that is the basis of faith is realized by God through the prophet and the infallible Imams. The present article describes and analyzes the Maleki mianaji’s statements of faith, especially his interpretive approach, and seeks to highlight the specific points of this approach.
قرآن کریم
ابن منظور، محمد بن مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
تفتازانی، سعدالدین (1409ق)، شرح المقاصد، قم: الشريف الرضي.
حکیمی، محمد رضا (1375)، مکتب تفکیک، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حكيمى، محمدرضا و حكيمى، محمد (بی‌تا)، الحياه، مترجم احمد آرام، ج1، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى.
الراغب الاصفهاني، ابوالقاسم حسین‌بن محمد (1416ق)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق: دارالعلم.
الزمخشری، محمودبن‌عمر (1416ق)، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، قم: مرکز نشر.
طباطبایی، سید محمد حسین (1403ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه العلمی للمطبوعات.
العاملی (الشهید الثانی)، زین الدین علی بن احمد (1409ق)، حقایق الایمان، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1373ش)، كنز العرفان فى فقه القرآن، ج1، تهران: مرتضوى.
فيض كاشانى (1418ق)، علم اليقين في أصول الدين، قم: انتشارات بیدار.
كلينى، محمد بن يعقوب (بی‌تا)، تحفه الأولياء، مترجم محمد على اردکانی، ج3، قم: دار الحديث.
مجلسى، محمد باقر (1403ق)، بحار الأنوار، ج66، بیروت: دار إحياء التراث العربي.
ملكى ميانجى، محمدباقر(1414)،مناهج البيان فى تفسير القرآن، جلد1، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــ (1414)، مناهج البيان فى تفسير القرآن، جلد2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــ (1414)، مناهج البيان فى تفسير القرآن، جلد3، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــ (1414)، مناهج البيان فى تفسير القرآن، جلد4، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــ (1414)، مناهج البيان فى تفسير القرآن، جلد29، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــ (1414)، مناهج البيان فى تفسير القرآن، جلد30، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــ (1400)، بدايع الكلام فى تفسير آيات الاحكام، بیروت: مؤسسه الوفاء.
ــــــــــــــــــــــ (1391)، توحید الامامیه،مترجم محمد بیابانی اسکویی، تهران: نباء.