بررسی چرايي تفاوت شيوه‌هاي تربيتي دختران و پسران در خانواده با تکیه بر آیات و روایات
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
سید احمد هاشمی علی آبادی
1
(عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)
جواد خسروی
2
(دانشگاه ادیان گرایش حقوق، تهران)
کلید واژه: تربیت, شیوه¬های تربیتی, دختران, پسران, خانواده,
چکیده مقاله :
بحث تفاوت یا تساوی زن و مرد و به تبع آن تفاوت های تربیتی به صورت عام و تفاوت در شیوه های تربیتی به طور خاص از مباحث مهم علوم تربیتی است. سوال اصلی این تحقیق آنست که آیا اساساً شیوه های تربیتی برای دختران و پسران یکی است یا در مواردی با یکدیگر فرق می کند؟ به دنبال این پرسش، سوال دوم آنست که دلایل تساوی و یا تفاوت شیوه های تربیتی چیست؟ این پژوهش ضمن بررسی ادله موافقان و مخالفان تفاوت در شیوه-های تربیتی به این نتیجه دست یافت که توجه به تفاوت های فردی، لزوم نقش آفرینی متفاوت در خانواده و حفظ نظام ارگانیک جامعه از دلایل مهم موافقان تفاوت در شیوه های تربیتی است و در طرف مقابل؛ تساوی زن و مرد در اصل خلقت، ماهیت و هویت جنسی، جلوگیری از تبعیض جنسیتی و نیز رشد شخصیت و اعتماد به نفس زنان از دلایل مخالفان تفاوت است. هدف نگارنده بررسی دقیق و مستدل ادله موافقان و مخالفان تفاوت در شیوه-های تربیتی با روش توصیفی و تحلیلی و در برخی موارد نقادانه است. شیوه داده پردازی این مقاله کتابخانه ای است.
The discussion of differences or equality between men and women and, consequently, educational differences in general and differences in educational methods in particular is one of the important topics in educational sciences. The main question of this research is whether the educational methods for girls and boys are basically the same or in some cases different from each other? Following this question, the second question is what are the reasons for the equality or difference of educational methods? This study, while examining the arguments for and against differences in educational methods, concluded that paying attention to individual differences, the need to play a different role in the family and maintaining the organic system of society are important reasons for agreeing differences in educational methods and vice versa; Equality between men and women in the principle of creation, nature and sexual identity, prevention of gender discrimination as well as the development of personality and self-confidence of women are the reasons for the differences. The purpose of the author is to carefully and reasonably examine the arguments of the proponents and opponents of the difference in educational methods with descriptive and analytical methods and in some cases critically. The data processing method of this article is library.
قرآن کریم
ابن‌بابويه، محمد بن علي، من لايحضره الفقيه، قم، جامعه مدرسين، 1413 ق، چ 2
آبوت، پاملا و والاس، کلر، جامعه¬شناسي زنان، ترجمه منيژه نجم¬عراقي، تهران، ني، 1391، چ 8
بستان، حسين، اسلام و تفاوت¬هاي جنسيتي در نهادهاي اجتماعي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391، چ 3
_________، جامعه¬شناسي خانواده با نگاهي به منابع اسلامي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1392، چ 2
_________، نابرابري جنسي از ديدگاه اسلام و فمينيسم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390، چ 5
بيات، عبدالرسول، با همکاري جمعي از نويسندگان، فرهنگ واژه¬ها، قم، مؤسسه انديشه و فرهنگ ديني، 1381، چ 1
پيز، آلن و پيز، باربارا، آنچه زنان و مردان نمي¬دانند، ترجمه زهرا افتخاري، تهران، نسل نوانديش، 1384، چ 1
جمعی از نویسندگان، روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی، تهران، سمت، 1374
جمعي از نويسندگان، اخلاق کاربردي؛ چالش¬ها و کاوش¬هاي نوين در اخلاق عملي، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، 1388، چ 2
جمعي از نويسندگان، فرهنگ جامع سخنان حضرت فاطمه (سلام الله عليها)، ترجمه علي مؤيدي، تهران، بين الملل، 1389، چ 2
جنيفر، سامرويل، فمينيسم و خانواده، ترجمه محمود ارغوان، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگي و اجتماعي، 1388، چ 1
جوادي آملي، عبدالله، تفسير تسنيم، قم، اسراء، 1390، چ 3
جیمز، سوزان، فمینیسم و دانش¬های فمینیستی، قم، دفتر مطالعات زنان، 1388
حکمت، محمد آصف، «بررسي و نقد نظريه تربيتي فمينيسم»، اسلام و پژوهش¬هاي تربيتي، دوره چهارم، ش 1، بهار و تابستان 1391
دبوار، سيمون، جنس دوم، ترجمه قاسم صنعوي، تهران، توس، 1380، چ 4
دورانت، ويل، لذات فلسفه، ترجمه عباس زرياب، تهران، علمي و فرهنگي، 1384، چ17
ريترز، جرج، نظريه¬هاي جامعه¬شناسي در دوران معاصر، ترجمه¬ي محسن ثلاثي، تهران، علمي، 1383، چ 8
زمخشري، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بيروت، دارالکتاب العربي، 1419 ق، چ 3
زيبايي نژاد، محمدرضا، جايگاه خانواده و جنسيت در نظام تربيت رسمي، قم، هاجر، 1391، چ 1
سيد بن قطب، ابن ابراهيم شاذلي، في ظلال القرآن، بيروت، دارالشروق، 1412 ق، چ17
سيف، سوسن و همکاران، روان¬شناسي رشد، ج 1، تهران، سمت، 1379، چ 1
شعاري نژاد، علي¬اکبر، مباني روان¬شناختي تربيت، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 1366، چ 1
شيخ حرّ عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل¬البيت، 1409 ق، چ 1
الشيرازي، صدرالدين محمد (مشهور به ملاصدرا)، الحکمه المتعاليه في الاسفار العقليه الاربعه، قم، طليعه نور، 1428 ق، چ 2
طباطبايي، محمدحسين، الميزان، بيروت، مؤسسه الاعلمي،1411 ق
طوسي، محمد بن محمد نصيرالدين، اخلاق ناصري، تهران، علميه اسلاميه، 1391، چ7
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، 1415ق، چ4
علاسوند، فريبا، زن در اسلام، قم، نشر هاجر، 1390، چ 1
فخر رازي، ابو عبدالله محمد بن عمر، مفاتيح الغيب، بيروت، دار احياء تراث، 1420 ق، چ 3
فيض کاشاني، محسن، الاصفي في تفسير القرآن، قم، دفتر تبليغات اسلامي،1418 ق، چ 1
قائمي مقدم، محمدرضا، روش¬هاي آسيب¬زا در تربيت، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388، چ 2
قمي، علي بن ابراهيم، تفسير القمي، قم، دارالکتاب، 1404 ق، چ 3
قيوم زاده، محمود و حسيني، سيد محمد، ارمغان فمينيسم و کرامت بانوي مسلمان، تهران، دانشگاه آزاد اسلامي، 1387، چ 1
کارل، الکسيس، انسان موجودي ناشناخته، ترجمه عنايت (عنايت‌الله شکيبا پور)، تهران، امير بهادر، 1378، چ 8
گاردنر، ويليام، جنگ عليه خانواده، تلخيص و ترجمه معصومه محمدي، قم، دفتر مطالعات زنان، 1392، چ 3
گَرِت، استفاني، جامعه¬شناسي جنسيت، ترجمه کتايون بقايي، تهران، ديگر، 1380، چ1
گرو، بنوات، زنان از ديد مردان، ترجمه محمدجعفر پوينده، تهران، جامي، 1379، چ3
گري، جان، مردان مريخي زنان ونوسي، ترجمه انتشارات چاف، قم، ملينا، 1388، چ 4
گلن، ويليام و مرتن، هنري، کتاب مقدس، ترجمه فاضل خان همداني، تهران، اساطير، 1380، چ 1
گنجي، حمزه، روان¬شناسي تفاوت‌هاي فردي، تهران، بعثت، 1370، چ 2
________، روان¬شناسي عمومي، تهران، ساوالان، 1392، چ 62
گيدنز، آنتوني، جامعه¬شناسي، ترجمه منوچهر صبوري، تهران، ني، 1392، چ 28
مجلسي، محمد باقر بن محمد تقي، بحار الانوار، بيروت، احياء التراث، 1403 ق، چ 2
مشيرزاده، حميرا، از جنبش تا نظريه اجتماعي، تاريخ دو قرن فمينيسم، تهران، شيرازه، 1385، چ 3
مصباح يزدي، محمدتقي، پرسش¬ها و پاسخ¬ها، قم، مؤسسه امام خميني، 1391، چ 8
مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، قم، نشر صدرا، 1387، چ 1
__________، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا، 1382، چ 35
معاونت پژوهش، جنسيت از منظر دين و روان¬شناسي (مجموعه مقالات)، قم، مؤسسه امام خميني، 1390، چ 1
ملک-زاده، فهيمه، تأثير جنسيت بر اشتغال، تهران، جامعه¬شناسان، 1392، چ 1
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 379 ـ 355
بررسی چرايي تفاوت شيوه‌هاي تربيتي دختران و پسران
در خانواده با تکیه بر آیات و روایات
سید احمد هاشمی علی آبادی 1
جواد خسروی 2
چکيده
بحث تفاوت یا تساوی زن و مرد و به تبع آن تفاوتهای تربیتی به صورت عام و تفاوت در شیوههای تربیتی بهطور خاص از مباحث مهم علوم تربیتی است. سوال اصلی این تحقیق آنست که آیا اساساً شیوههای تربیتی برای دختران و پسران یکی است یا در مواردی با یکدیگر فرق میکند؟ به دنبال این پرسش، سوال دوم آنست که دلایل تساوی و یا تفاوت شیوههای تربیتی چیست؟ این پژوهش ضمن بررسی ادله موافقان و مخالفان تفاوت در شیوههای تربیتی به این نتیجه دست یافت که توجه به تفاوتهای فردی، لزوم نقشآفرینی متفاوت در خانواده و حفظ نظام ارگانیک جامعه از دلایل مهم موافقان تفاوت در شیوههای تربیتی است و در طرف مقابل؛ تساوی زن و مرد در اصل خلقت، ماهیت و هویت جنسی، جلوگیری از تبعیض جنسیتی و نیز رشد شخصیت و اعتماد به نفس زنان از دلایل مخالفان تفاوت است. هدف نگارنده بررسی دقیق و مستدل ادله موافقان و مخالفان تفاوت در شیوههای تربیتی با روش توصیفی و تحلیلی و در برخی موارد نقادانه است. شیوه دادهپردازی این مقاله کتابخانهای است.
واژگان کلیدی
تربیت، شیوههای تربیتی، دختران، پسران، خانواده.
[1] . عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: Seyedahmad53@gmail.com
[2] . دکترای مطالعات زنان، دانشگاه ادیان گرایش حقوق، تهران، ایران.
Email: kh2522@gmail.com
تاریخ دریافت: 6/8/1400 پذیرش نهایی: 29/10/1400