بررسي تاثير جهاني شدن در مكتب شيعه آثار و پيامدهاي ناشي از آن در باور ديني جامعه اسلامي شيعه
محورهای موضوعی : کلام اسلامیمرضیه مینایی‌پور 1 * , علینقی لزگی 2 , دانیال بصیر 3 , محمد کرمی نیا 4
1 - دانشجوی دکتری شیعه شناسی، گرایش کلام، دانشگاه ادیان و مذهب اسلامی، قم، ایران
2 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه الهیات، دانشگاه افسری امام علی علیه السلام، تهران. ایران
3 - دانشجوی دکتری فرق تشیع، دانشگاه ادیان و مذهب اسلامی، قم، ایران
4 - دانشجوی دکتری کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران
کلید واژه: مكتب شيعه, جهاني شدن, باور ديني, آثار و پيامدها. ,
چکیده مقاله :
جهانی شدن مرزهاي سیاسی و اقتصادي را کمرنگ، ارتباطات را گسترش و تعامل فرهنگ‌ها را افزون می‌نماید. يكي از مهمترين حوزه‌هايي كه در موضوع جهاني شدن طرح مي‌شود، رابطه‌ي دين و جهاني شدن است. از اينرو هدف از اين پژوهش بررسي تاثير جهاني شدن در مكتب شيعه و آثار و پيامدهاي ناشي آن در باور ديني جامعه اسلامي شيعه مي‌باشد. روش تحقيق اين پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ زماني مقطعي و از نوع توصيفي - پيمايشي و در سال 1402 انجام شده و ابزار گردآوري آن تركيب دو پرسشنامه، باور ديني نجفي(1385) و ساخته محقق مي‌باشد. پرسشنامه محقق با توجه به تحقيقات انجام شده و در نظر گرفتن چالشها و فرصت‌ها در زمينه جهاني شدن و آثار اعتقادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي تنظيم شده است. جامعه آماري شامل 158 نفر از كاربران شبكه‌هاي اجتماعي ميباشند. برای سنجش اعتبار و پایایی پرسشنامه از آزمون KMO و بارتلت و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. بنابراين اعتبار پرسشنامه محقق برابر 782/0 و باورديني برابر 762/0 و پایایی آن با آلفای کرونباخ برابر 975/0 می‌باشد. يافته‌ها نشان مي‌دهد جهاني شدن باعث تاثير وجود خداوند و نقش موثر آن بر زندگي انسان، اقتدار دين شيعه و باعث اتحاد ملتها و برقراري عدالت مي‌شود. همچنين از آثار سوء پديده جهاني شدن در مكتب شيعه ورود فرهنگ غرب و تجمل گرايي به كشور و استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و تاثير سوء بر رفتار اجتماعي شيعيان مي‌شود. همچنين بين پديده جهاني شدن در مكتب شيعه بر باور ديني اسلامي شيعه رابطه مثبت معنادار وجود دارد(p<0.01).
Globalization diminishes political and economic borders, expands communication and increases the interaction of cultures. One of the most important areas that is proposed in the topic of globalization is the relationship between religion and globalization. Therefore, the purpose of this research is to investigate the effect of globalization in the Shia school and its effects and consequences in the religious belief of the Shia Islamic society. The research method of this research is in terms of practical purpose, in terms of cross-sectional time and descriptive-survey type, and it was carried out in 1402, and the collection tool is a combination of two questionnaires, Bawar Dini Najafi (1385) and made by the researcher. The researcher's questionnaire has been organized according to the conducted research and taking into account the challenges and opportunities in the field of globalization and religious, social, cultural and political works. The statistical population includes 158 users of social networks. KMO and Bartlett tests and Cronbach's alpha coefficient were used to measure the validity and reliability of the questionnaire. Therefore, the validity of the researcher's questionnaire is equal to 0.782, religious belief is equal to 0.762, and its reliability with Cronbach's alpha is equal to 0.975. The findings show that globalization causes the effect of the existence of God and its effective role on human life, the authority of the Shia religion, and causes the unity of nations and the establishment of justice. Also, one of the bad effects of globalization in the Shiite school is the entry of Western culture and luxury into the country, the use of social networks and the bad effect on the social behavior of Shiites. Also, there is a significant positive relationship between the phenomenon of globalization in Shia school and Shia Islamic religious belief (p<0.01)..
آقانوري، علي. (1384). «شیعه» و «تشیع»؛ مفهوم شناسی، ماهیت و خاستگاه. فصلنامه علمي پژوهشي شيعه شناسي. شماره 11. صص: 39-64.
ابوالحسن تنهايي، حسين. شمسي، خرمي. (1388). بررسي رابطه جامعه شناختي باورهاي ديني و سبک زندگي بر اساس نظريه و روش گافمن، مطالعه موردي کرمانشاه، سال 1388. نشريه پژوهشهاي اجتماعي. دوره 3. شماره 6. صص: 19-41.
افروغ، عماد. (1382). اسلام و جهاني شدن. فصلنامه بازتاب انديشه. شماره 44. صص: 10-12.
الويري، محسن. (1397). دين و جهاني شدن: چالشها و فرصت‌ها. شانزدهمين كنفرانس بين‌المللي وحدت اسلامي.
انصاري، مهدي. (1378). اسلام به همه ادیان توحیدی احترام می‌گذارد. مجله حضور. شماره 30. صص: 50-70.
بهروزي لك، غلامرضا. قرباني، فاطمه. (1393). فرصت‌ها و چالشهاي جهاني شدن بر هويت نسل سوم انقلاب اسلامي و راه کارهاي مقابله با آن بر اساس روش تحليل SWOT. فصلنامه پژوهشهاي سياست‌هاي اسلامي. دوره 2. شماره 6. صص: 41-86.
پيشگاهي‌فرد، زهرا. نصرتي، شهريار. بازدار، شهناز. (1394). ژئوپلیتیک شیعه و قلمروخواهی ایران در شرق مدیترانه. فصلنامه علمي شيعه شناسي. دوره 13، شماره 49. صص: 7-29.
حسينقلي‌پور، اصغر. حسينقلي‌پور، مهري. پورشالچي، حسام. (1395). بررسی جهانی شدن و رابطه آن با دین با تاکید بر دین اسلام. سومین کنفرانس بین المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی.
حسيني، نرجس سادات. احمدي، سيد عباس. (1395). وضعيت ژئوپليتيك شيعه در عصر جهاني شدن. فصلنامه علمي مطالعات سياسي جهان اسلام. دوره 5. شماره 2. صص: 1-24.
رحمان‌زاده، سيدعلي. (1389). کارکرد شبکه‌های اجتماعی مجازی در عصر جهانی شدن. فصلنامه مطالعات راهبردي سياستگذاري عمومي. دوره 1و شماره 1. صص: 49-78.
رمضان نرگسي، رضا. (1387). فرهنگ تشیع و نقش آن در تجدد بومی ایران. مجله معرفت. شماره 127. صص: 47-68.
ساداتي‌نژاد، سيدمهدي. علايي آوردگاني، جواد. (1397). اسلام و جهاني شدن، ترابط يا تباين بررسي ديني پديده جهاني شدن بر اساس رهيافت گفتمان. سياست- مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي. دوره 48. شماره 2. از صص: 371 -392 .
سجادي، سيدعبدالقيوم. (1382). شيعه و جهاني شدن. فصلنامه علمي پژوهشي شيعه شناسي. شماره 3 و 4. صص: 181-195.
ضابطی، معین. علی حسینی، علی. امام جمعه زاده، سیدعلی. (1396). فرصت‌های اسلام سیاسی شيعي در فضای جهانی‌شدن. فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام. سال هفتم. شماره چهارم. صص: 165 -147.
غفوري، محمد. (1391). مفهوم شناسى شيعه در منابع اهل سنت. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش نامه‌ی تاریخ اسلام سال دوم. شماره ششم. صص: 109-125.
لطفی، حیدر. محمدزاده، آزاده. (1389). فرآیند جهانی شدن و بررسی این پدیده در کشورهاي جهان اسلام. مجموعه مقالات چهارمین کنگره جغرافیدانان بین المللی جهان اسلام. صص: 1-10.
موسي‌زاده، شهلا. علمي، محمود. (1394). بررسی رابطه بین سبک زندگی و باورهای دینی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورزقان. مجله مطالعات جامعه شناسي. دوره 8. شماره 29. صص: 7-20.
نکویی سامانی، مهدی. (1387). اسلام و جهانی‌شدن تعامل یا تقابل. فصلنامه معرفت. شماره 133 . صص: 61-82.
نوربخش، يونس. سلطانيان، صديقه. (1389). جهاني شدن و چالشهاي ديني و ملي حاصل از آن. نشريه روابط خارجي. دوره 2. شماره 7. صص: 39-71.
واترز، مالکوم. (1379). جهانی‌شدن، ترجمه اسماعیل مردانی گیوي و سیاوش مریدي. تهران: نشر سازمان مدیریت صنعتی.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 288 ـ 259
بررسي تاثير جهاني شدن در مكتب شيعه آثار
و پيامدهاي ناشي از آن در باور ديني جامعه اسلامي شيعه
مرضیه مینایی‌پور 1
علینقی لِزگی 2
دانیال بصیر 3
محمد کرمی‌نیا 4
چکيده
جهانی شدن مرزهاي سیاسی و اقتصادي را کمرنگ، ارتباطات را گسترش و تعامل فرهنگ‌ها را افزون می‌نماید. يكي از مهمترين حوزه‌هايي كه در موضوع جهاني شدن طرح مي‌شود، رابطه‌ي دين و جهاني شدن است. از اينرو هدف از اين پژوهش بررسي تاثير جهاني شدن در مكتب شيعه و آثار و پيامدهاي ناشي آن در باور ديني جامعه اسلامي شيعه مي‌باشد. روش تحقيق اين پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ زماني مقطعي و از نوع توصيفي - پيمايشي و در سال 1402 انجام شده و ابزار گردآوري آن تركيب دو پرسشنامه، باور ديني نجفي(1385) و ساخته محقق مي‌باشد. پرسشنامه محقق با توجه به تحقيقات انجام شده و در نظر گرفتن چالشها و فرصت‌ها در زمينه جهاني شدن و آثار اعتقادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي تنظيم شده است. جامعه آماري شامل 158 نفر از كاربران شبكه‌هاي اجتماعي ميباشند. برای سنجش اعتبار و پایایی پرسشنامه از آزمون KMO و بارتلت و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. بنابراين اعتبار پرسشنامه محقق برابر 782/0 و باورديني برابر 762/0 و پایایی آن با آلفای کرونباخ برابر 975/0 می‌باشد. يافته‌ها نشان مي‌دهد جهاني شدن باعث تاثير وجود خداوند و نقش موثر آن بر زندگي انسان، اقتدار دين شيعه و باعث اتحاد ملتها و برقراري عدالت مي‌شود. همچنين از آثار سوء پديده جهاني شدن در مكتب شيعه ورود فرهنگ غرب و تجمل گرايي به كشور و استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و تاثير سوء بر رفتار اجتماعي شيعيان مي‌شود. همچنين بين پديده جهاني شدن در مكتب شيعه بر باور ديني اسلامي شيعه رابطه مثبت معنادار وجود دارد(p<0.01).
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری شیعه شناسی، گرایش کلام، دانشگاه ادیان و مذهب اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: m.minaeipour@yahoo.com
[2] . استادیار و عضو هیئت علمی گروه الهیات، دانشگاه افسری امام علی علیه السلام، تهران. ایران.
Email: a.lezgi@yahoo.com
[3] . دانشجوی دکتری فرق تشیع، دانشگاه ادیان و مذهب اسلامی، قم، ایران.
Email: danial.basir.1365@gmail.com
[4] . دانشجوی دکتری کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.
Email: karaminia.mohammad@yahoo.com
تاریخ دریافت: 18/8/1402 پذیرش نهایی: 14/11/1402