بررسی و نقد لیبرالیسم دولتی و نظام نمایندگی(مطالعه موردی:ایالات متحده و انگلستان)

چکیده مقاله :

مقاله حاضر به بررسی تطبیقی نظام نمایندگی در دولت کوچک لیبرال، با تمرکز بر دو نمونه برجسته، ایالات متحده و انگلستان، می‌پردازد. دولت کوچک لیبرال، بر اساس اصولی چون حمایت از آزادی فردی، حداقل مداخله دولت، و حاکمیت قانون شکل می‌گیرد. نظام نمایندگی به‌عنوان ابزاری اساسی برای تحقق اراده عمومی و تضمین عدالت اجتماعی در این چهارچوب نقش‌آفرینی می‌کند. نظام نمایندگی ایالات متحده، مبتنی بر تفکیک قوا، نظام دو مجلسی، و تأکید بر استقلال شاخه‌های حکومتی، فضایی برای تنوع منافع و نظارت متقابل ایجاد کرده است. این ساختار، علی‌رغم تضمین استقلال نمایندگان و پاسخ‌گویی دولت، با چالش‌هایی چون نفوذ گروه‌های فشار، قطب‌بندی سیاسی، و ضعف در تأمین منافع عمومی مواجه است. در مقابل، نظام نمایندگی انگلستان، با تمرکز بر هماهنگی میان قوه مقننه و مجریه و اتکای قوی بر مجلس عوام، کارآمدی بیش‌تری در تصمیم‌گیری‌های سیاسی ارائه می‌دهد. بااین‌حال، تمرکز قدرت در دست حزب حاکم و نخست‌وزیر و ضعف مجلس اعیان از جمله محدودیت‌های این نظام به شمار می‌رود. مقایسه تطبیقی این دو نظام نشان می‌دهد که هیچ‌یک از الگوهای دولت کوچک لیبرال نمی‌توانند به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای پیچیده جوامع مدرن باشند. این نوشتار که به صورت توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، بر ضرورت بازبینی و نوآوری در  نظام‌های نمایندگی تأکید می‌کند تا ضمن حفظ اصول لیبرالیسم، ابزارهایی برای مقابله با چالش‌های نوظهور فراهم آید. بررسی نقاط  قوت و ضعف این نظام‌ها، افقی نوین برای بهبود ساختارهای نمایندگی در دولت‌های کوچک لیبرال ارائه می‌دهد.

چکیده انگلیسی :

This article presents a comparative analysis of representative systems in liberal minimalist states, focusing on two prominent examples: the United States and the United Kingdom. The liberal minimalist state is founded on principles such as individual freedom, minimal government intervention, and the rule of law, where representative systems serve as fundamental mechanisms to ensure public will and social justice. The representative system in the United States, based on the separation of powers, a bicameral legislature, and the independence of governmental branches, provides a framework for diverse interests and mutual oversight. Despite ensuring the independence of representatives and government accountability, this structure faces challenges, including the influence of lobbying groups, political polarization, and difficulties in addressing public interests. Conversely, the representative system in the United Kingdom, characterized by the close integration of the executive and legislative branches and the dominance of the House of Commons, offers greater efficiency in political decision-making. However, the concentration of power in the hands of the ruling party and the Prime Minister, coupled with the limited role of the House of Lords, constitutes significant constraints. A comparative examination of these two systems reveals that neither model of the liberal minimalist state can fully address the complex demands of modern societies. This article underscores the necessity for reform and innovation in representative systems to preserve liberal principles while equipping them to tackle emerging challenges. By evaluating the strengths and weaknesses of these systems, the study offers new perspectives for enhancing representative structures in liberal minimalist states.

منابع و مأخذ:

الف) به زبان فارسی
- اخوان، حمید. (1378). ابن خلدون و حدود دخالت دولت در اقتصاد مقایسه با آرای آدام اسمیت، مجله برنامه و بودجه، ش46 و 47: 103- 73.
- استوارت میل، جان. (1386). تأملاتی در حکومت انتخابی، ترجمه علی رامین، تهران: نشر نی، چ نخست.
- اودای سینگ مهتا. (1391). لیبرالیسم و امپراتوری، ترجمه اکبر بتونی، تهران: انتشارات امیرکبیر، شرکت کتاب‌های جیبی فرانکلین، چ نخست.
- بارز، همایون. (1365). نظام حکومتی انگلستان، مجله سیاست خارجی، سال نخست، ش نخست: 95-73.
- بری، نورمن. (1387). نظریه نظم خودانگیخته، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: نشر نی، چ نخست.
- بشیریه، حسین. (1387). تاریخ اندیشه‌های سیاسی قرن بیستم: لیبرالیسم و محافظه‌کاری، تهران: نشر نی.
- بلاگ، مارک. (1375). اقتصاددانان بزرگ جهان؛ شرح حال، افکار و آثار 220 اقتصاددان بزرگ جهان، ترجمه حسن گلریز، تهران: نشر نی، چ نخست.
- تاری‌وردی، صادق. (1402). بررسی نظام فدرالی و سیستم عدم تمرکز در ایالات متحده آمریکا، پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی حقوق و علوم قضایی: 679-661.
- جمشیدی، علیرضا، شیرودبزرگی، مجتبی. (1400). مجله پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، دوره9، ش18: 138- 111.
- جهانشاهی، زهرا. (1400). مطالعه تطبیقی مصادیق حقوق شهروندی در حقوق ایران و انگلیس، مطالعات علوم اجتماعی، دوره هفتم، ش4: 188-178.
- حسن‌زاده، علی. (1383). سیر تحول تاریخی نظام ملّی سلامت انگلستان، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال ششم، ش 16: 1465-1454.
- خندانی، وحید، عامری‌نیا، محمدباقر، کریمی، قوام. (1397). استقلال قضایی در حقوق ایران و انگلیس، تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، سال یازدهم، ش 41: 208-191.
- دارآفرین، صیدطاهر، عباس‌پور، عباس، منوریان، عباس، نرگسیان، عباس. (1400). تدوین الگوی مناسب نقش گروه‌های فشار در شکل‌دهی خطی مشی عمومی ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال28، ش107: 270-241.
- دال، رابرت. (1389). درباره دموکراسی، ترجمه محسن فشارکی، تهران: پردیس دانش، شرکت نشر و پژوهش، چ نخست.
- راعی، مسعود. (1391). رویکرد تطبیقی نظارت بر حکومت در اسلام و لیبرال دموکراسی، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، ش10: 196-171.
- زاهدی مازندرانی، محمدجواد. (1379). ظهور و افول دولت رفاه، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال دوم، ش3: 932- 897.
- ژید، شارل، ریست، شارل. (1347). تاریخ عقاید اقتصادی، ترجمه کریم سنجابی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ج 1 و 2.
- شهریاری، شهره، شیرزادی، رضا، نوذری، حسینعلی. (1399). دولت در فلسفه سیاسی جان لاک و کارل مارکس: رویکرد تطبیقی-انتقادی، فصلنامه علمی جامعه‌شناسی ایران، سال سوم، ش نخست، پیاپی 9: 2652-2630.
- طباطبایی، سیدمحمد. (1396). نظریه تفکیک قوا و سازماندهی قدرت سیاسی نزد دولت، فصلنامه دولت پژوهی، سال سوم، ش12: 33-1.
- عسگری‌ده‌آبادی، امیر، شمس، عرفان. (1401). برداشت بریتانیایی از تمرکززدایی، پژوهش‌های نوین حقوق اداری، سال چهارم، ش 11: 116-91.
- غمامی، سیدمحمدمهدی. (1399). تحلیل حقوقی مبانی و عوامل نقض‌های سیستمی حقوق شهروندی در ایالات متحده آمریکا، دوفصلنامه علمی مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره نهم، ش19: 216-191.
- کاتوزیان، ناصر. (1383). اصول منطقی حاکم بر تفسیر قانون اساسی، حقوق اساسی، ش3.
- گروسی، حسن، باصری، بابک، فقیه‌حبیبی، علی، هداوند، مهدی. (1399). شاخص‌های شکلی مؤثر بر شکل‌گیری پارلمان تک‌مجلسی یا دومجلسی، فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره 25، ش 91: 67- 45.
- لاک، جان. (1392). رساله‌ای درباره حکومت، ترجمه حمید عضدانلو، تهران: نشر نی.
- لاگلین، مارتین. (1388). مبانی حقوق عمومی، ترجمه محمد راسخ، تهران: نشر نی، چ نخست.
- محمدپناه، بهنام. (1389). تاریخ و ساختار نظام سیاسی ایالات متحده آمریکا، تهران: انتشارات سبزان، چ نخست.
- محمودی، امیررضا، تقوایی، عباس، قوامی‌پور، محدثه. (1403). واکاوی جایگاه کنگره و اختیارات آن در نظام سیاسی ایالات متحده آمریکا، فصلنامه تمدن حقوقی، دوره7، ش20: 22-5.
- مردیها، مرتضی. (1399). دولت رفاه و دوگانه سوسیال دموکراسی-لیبرال دموکراسی، فصلنامه دولت‌پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال پنجم، ش21: 57- 29.
- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1387). بررسی تطبیقی وظایف و اختیارات شوراهای محلی (انگلستان و استرالیا)، دفتر مطالعات حقوقی، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل.
- مرکزمالمیری، احمد. (1385). حاکمیت قانون، مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس.
- هانتینگتون، ساموئل.ب. (1381). موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم، ترجمه احمد شهسا، تهران: روزنه، چ سوم.
- هایک، فردریش. (1390). در سنگر آزادی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: نشر ماهی، چ نخست.
- هلد، دیوید. (1369). مدال‌های دموکراسی، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات روشنگران.
ب) به زبان انگلیسی
- Ackerman, Bruce. (1998). We the People: Transformations, Belknap Press; REPRINT edition, Volume 2.
- ________. (2007). The Failure of the Founding Fathers: Jefferson, Marshall, and the Rise of Presidential Democracy, Belknap Press.
- Amar, Akhil Reed. (2006). America's Constitution: A Biography, Imaged with the Permission of Yale Law Journal, 115: 1977-2110.
- Adonis, Andrew. (1993). Parliament Today (Politics Today Series), Manchester Univ Pr; 2nd edition.
- Bogdanor, Vernon. (2009). The New British Constitution, Hart Publishing; Illustrated edition.
- Cabannes, X. (2007), A Subtle Difference: King of France or King of the French, Sage Press.
- Clarke, Harold D. (2009). Performance Politics and the British Voter, Cambridge University Press.
- Coben, J. L. (2005), The Self- Institution of Society & Representative Goverrnment: Can the Circle be Squared, Sage Press.
- Dahl, Robert A. (2003). How Democratic Is the American Constitution?, Yale University Press.
- Denver, David, Johns, Robert. (2022). Elections and Voters in Britain, University of Essex, Colchester, UK.
- Epstein, Richard A. (2023). A Modern Defense of Simple Rules for a Complex World, 10 Tex. A&M L. Rev: 581-617.
- Hess, A. (2001), Concepts of Social Stratification European and American Models, London Palgrave Macmillan.
- Judge, David. (2005). Political Institutions in the United Kingdom, Oxford University Press.
- Keating. Michael. (2021). State and Nation in the United Kingdom: The Fractured Union, Oxford University Press.
- Kingdom, John, Fairclough, Paul. (2014). Government and Politics in Britain, Polity; 4th edition.
- Levinson, Sanford. (2006). Our Undemocratic Constitution: Where the Constitution Goes Wrong, Oxford University Press; 1st edition.
- Locke, John (1997), Two Treatises of Government, Edited with an Introduction and Notes by Petter Laslett, Cambridge: Cambridge University Press.
- Nasstrom, S. (2007), The Legitimacy of the People, Sage Publication Com.
- Norton, Philip. (2013). Parliament in British Politics, Bloomsbury Academic.
- Raadt, J. (2009), Contested Constitution- Legitimacy of Constitution Making & Constitutional Conflict in Central Eurrope, Sage Publication Com.
- Rush, Michael. (2005). Parliament Today, Manchester University Press.
- Russell, Meg. (2013). The Contemporary House of Lords: Westminster Bicameralism Revived, OUP Oxford.
- Sartori, Giovanni. (1997). Comparative Constitutional Engineering: An Inquiry into Structures, Incentives, and Outcomes, Palgrave Macmillan; 2Rev Ed edition.
- Smith, Adam. (2005). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, US, The Pennsylvania State University.
- Todd, Tom (1999) Unicameral or Bicameral State Legislatures, Minnesota House of Representatives.
- Turpin, Colin, Tomkins, Adam. (2011). British Government and the Constitution(Text and Materials), Cambridge University Press.
- Wallis, John Joseph. (2017). On the Nature of Limits in the Concept of Limited Government, University of Maryland and NBER This: “Regulation and Rule of Law Workshop” at the Hoover Institution on March 10. 2017.
- Whittington, Keith E. (1999). Whittington, Constitutional Construction: Divided Powers and Constitutional Meaning, Harvard University Press.