نقد تقدیرگرایی در الهیات رهایی بخش اقبال لاهوری
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
1 - دانشگاه صداوسیما
کلید واژه: بال لاهوری , الهیات رهایی بخش تقدیرگرایی , حکمت خودی , امرٌبین الامرَین,
چکیده مقاله :
علامه محمد اقبال لاهوري (1938 – 1877 م)، از فيلسوفان، شاعران و احياگران بزرگ جهان اسلام بوده كه با سروده‌هاي روشنگرانه و نيز گفتارها و نوشتارهاي پرمايه‌اش، طرح فلسفه و نظامي فكري به نام «حكمت خودي» را درانداخت. وي با نفی از حكمت‌هاي بي‌فروغ غرب مدرن ، در پي نگاه واقعيت‌مدار، ژرف و ديده‌ورانة شرقي و قرآني است كه آميزه‌اي از خداباوري، فطرت، عشق، عرفان، خردورزي، خودآگاهي، حماسه، غيرت، ايثار، تپش، انتخابگري، آفرينش‌گري و ... است . دیدگاهی كه مجموعاً الهيات رهايي بخش او را شكل مي‌دهند. او با درك و دريافت دقيق و سنجيده از قرآن و سنت و با سر‌مشق گرفتن از فيلسوف مجاهد شرق، سيّد جمال‌الدين اسدآبادي، تقدير و مشيت الهي را – كه از ديرباز بهانه‌اي براي ركود و سازش و واپس‌گرايي بود – از تفسير‌هاي جبر‌باورانه و اشعري‌گرا رها كرد و عملاً تفسيري شيعي و برآمده از مکتب اهل بیت(ع) را كه به وفق انتخابگري، آزادي و سرنوشت‌سازي است، به‌رخ كشيد. از اين‌رو، روح شرقي را بر‌تن بي‌جان خفتگان دميد، تا بندگي قدرت‌هاي استعماري برهند و به اتحاد و اقتدار و آفرينش‌گري و پويايي و طرح و تحقق آرزوها دست‌يابند.
Allama Mohammad Iqbal Lahouri (1877-1938) is one of the great philosophers, poets and revivals of the Islamic world, who, with enlightened poetry, as well as his speeches and writings, developed a philosophical and military philosophical plan called "Self Wisdom." With the rejection of the wisdoms of the untapped modern West, he is looking for a realist, profound, visionary, and Qur'anic who is a mixture of Goddess, nature, love, mysticism, wisdom, self-consciousness, epic, neglect, selflessness, thirst, oppression, creativity ... . Is . A view that is collectively a liberation theology They form him. With the understanding and precise understanding of the Qur'an and the Sunnah, and with the example of the Mujahideen Orientalist philosopher, Seyyed Jamal al-Din al-Assadabadi, he forswear the divine predestination - which has long been a pretext for stagnation and reconciliation and retrogression - from abstract and Ash'arist interpretations And practically brought a Shi'ite commentary from the school of the Ahlul-Bayt (AS), which is in accordance with the choices of liberty and decisiveness. Thus, the Eastern spirit was blown away by the idolatry, so that the bondage of colonial powers would go away, and to unity, authority and creativity. And the dynamism, design and realization of the aspirations
الله (1378) قرآن، ترجمة بهاء الدين خرمشاهي، تهران : انتشارات دوستان.
ابراهیم انیس و ... (1392ق ) ، معجم الوسیط ، بیروت : دار احیاء التراث العربی .
جاويد اقبال (بي‌تا)، زندگي نامة محمد اقبال لاهوري، ج 3، ترجمة و تحشيد شهيندخت كامراني مقدم، نشر اقبال، آكادمي پاكستان.
جعفري، محمد‌تقي ( 1361 )، جبر و اختيار، قم : انتشارات دارالتبليغ اسلامي.
حافظ شيرازي، خواجه شمس‌الدين محمد (1368)، نسخة غني و قزويني، تهران : انتشارات اساطير.
حسين اسدآبادي، سيّد جمال‌الدين (1417 ق)، رسائل في‌الفلسفه و العرفان، تهران : مؤسسة الطباعه و النشر، وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامي.
حسين اسدآبادي، سيّد جمال‌الدين (1353)، عروه الوثقي، كابل : انتشارات حوت.
خمینی ، امام سید روح الله ( 1362) ؛ طلب و اراده ، ترجمه سید احمد فهری ، تهران : مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
دورانت، ويل (1337)، مترجمان، انتشارات اقبال و فرانكلين.
راغب اصفهانی (بی تا ) ، المفردات فی غریب القرآن ، بیروت : دارالمعرفه .
سالاري، عزيزالله (1394)، خط سرنوشت، تهران : انتشارات آوين نگار.
سعدي، شيخ مصلح‌الدين (1369)، كليات – گلستان، به اهتمام محمد علي فروغي، تهران : انتشارات امير‌كبير.
سعيدي، غلامرضا (بي‌تا)، انديشه‌هاي اقبال لاهوري، به كوشش سيّد هادي خسرو‌شاهي، تهران : نشر اقبال.
قرشی ، سید علی اکبر (1352 ) ، دارالکتب الاسلامیه .
کلینی رازی ، ابوجعفر محمد بن یعقوب (بی تا ) اصول کافی ، ج اول ، ترجمه سید جواد مصطفوی ، قم : دفتر نشر فرهنگ اهل بیت (ع) .
لاهوري، محمد اقبال (1346)، احياي فكر ديني در اسلام، تهران : انتشارات رسالت قلم.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، ارمغان حجاز، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي .
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، اسرار خودي، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي .
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، افكار، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، بندگي‌نامه، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، پس چه بايد كرد اي اقوام شرق؟، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، پيام مشرق، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، جاويد نامه، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، خلاصه مثنوي، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، رموز بي‌خودي، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، زبور‌عجم، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، مسافر، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1343)، كليات، نقش فرنگ، تهران : انتشارات كتابخانة سنائي.
لاهوري، محمد اقبال (1379)، باز‌سازي انديشة ديني، تهران : انتشارات فردوس.
لاهوري، محمد اقبال (1380)، سونش دينار، تهران : انتشارات فردوس .
لبون، گوستاو (1354)، تمدن اسلام و عرب، ترجمة سيّد هاشم حسيني، چاپ‌الاسلاميه.
مجلسي، علامه محمد‌باقر ( بي‌تا )، بحار‌الانوار، ج 5، تهران : انتشارات دارالكتب‌الاسلاميه.
مصباح یزدی ، محمد تقی (1375) ، بینش اسلامی پیش دانشگاهی ، وزارت آموزش و پرورش .
مولوي، جلاا‌الدين محمد (1362)، مثنوي معنوي، به تصحيح نيكلسون، تهران : انتشارات امير‌كبير.
واثقي، صدر (1345)، سيّد جمال‌الدين اسدآبادي پايه گذار نهضت اسلامي، تهران : انتشارات پيام.