مفهوم نفس درمنظومه مهابهاراتا
محورهای موضوعی : کلام اسلامیحمید رضا براتی پور 1 , قربان علمی 2 * , عبد الحسین لطیفی 3 , جمشید جلالی شیجانی 4
1 - یادگار امام
2 - دانشگاه تهران
3 - یادگار امام
4 - یادگار امام
کلید واژه: مهابهاراتا, نفس, معرفه النفس, ماهیت نفس, اثبات وجود نفس, جاودانگی نفس,
چکیده مقاله :
در بررسی تاریخی اندیشه های فلسفی سر زمین هند به موضوعات مشترکی بر می‌خوریم که سبب بحث های عقلانی زیادی در میان متفکران آن سرزمین شده است. این بحث ها به گونه ای بوده که هریک از حکما و اندیشمندان آن دیار مطابق با دیدگاه خود به آن وارد شده و نظرات و دلایل خود را نسبت به آن موضع بیان داشته اند .یکی از این موضوعات چالش برانگیز مسئله نفس یا روح و سرنوشت آن می باشد که از دیر باز مورد توجه آنان قرار گرفته است.در این مقاله تلاش بر آن است تا مفهوم نفس راابتدا به شکل عام در ادبیات دینی آیین هندو و سپس به شکل خاص در کتاب مهابهاراتا مورد بررسی قرار دهیم و به این سوالات پاسخ دهیم که مفهوم و ماهیت نفس در مها بهاراتا چیست؟ و چه سرانجامی دارد؟به این منظور به روش تحلیلی به سیر مفهوم نفس در این کتاب می‌پردازیم.
In the historical study of the philosophical ideas of the land of India, we come across common themes that have caused much intellectual debate among the thinkers of that land. These debates have been in such a way that each of the sages and thinkers of that land have dealt with it according to their views and have expressed their opinions and reasons for that position. One of these challenging topics is the issue of soul or its fate. It is after separation from the body that has long been considered by them. All the historical traditions of India have accepted the basic hypothesis that there is a moving and vital aspect of man that distinguishes life from death and shows it in the form of a worm cycle in most schools, as in the schools of" Samkhaya" and" Vedanta", where, one is "the duality of denial of thought" (Porsche and Percret), and the other is "the unity of existence" (Atman and Brahman). This is also reflected in the Mahabharata system. In this article, we try to examine the concept of soul first in general in the religious literature of Hinduism and then specifically in the book of Mahabharata and answer the following questions: "What is the meaning and nature of the soul in Mahabharata?", and, "what is it's end?" For this purpose, we will analyze the concept of the soul in this book in an analytical way.
داراشکوه،محمد . اوپَنیشَدها .با مقدمه دکتر تاراچند و سید محمد رضا جلالی نائینی.انتشارات علمی .تهران . 1381.
شایگان، داریوش، ادیان و مکاتب فلسفی هند.انتشارات امیر کبیر. تهران. 1375.
Aurobindo, Sri, Essays on The Gita, India, 1970
Bhagavad – gita As it Is .1972-2004.Swami Prabhupada.
Bhāgavad Gita, Radhakrishnan,. London, 1963. p.150
Radhakrishnan ,Indian Philosophy ,1948-4
Radhakrishnan, S, 1994, The Principal Upanişads, Harper CollinsPublishers, India
Krishnananda, Swami, Analysis of the Self, Rishikesh (India), 1950
Deussen, Paul, The Philosophy of The Upanishads, New Delhi, 1979 4-
Kedar Nath Tiwari"Comparative Religion"dehli;motilal banarsidass. 1983
THE Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa , Translated into English prose from the original Sanskrit Text,by,Pratap chandra roy, C. I. E.vol.5
THE Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa , Translated into English prose from the original Sanskrit Text,by,Pratap chandra roy, C. I. E.vol.10
Viresw arananda, Swami, Brahma- Sutras . M ayavati, Almora,Himalayas: Advaita Ashrama.1945
Monier-Williams (1872). A Sanskrit-English Dictionary. Oxford University Press
Archibald Edward Gough. Philosophy of the Upanishads. Trubner & Co. p
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 48 ـ 29
مفهوم نفس درمنظومه مهابهاراتا
حمیدرضا براتی‌پور 1
قربان علمی 2
عبدالحسین لطیفی 3
جمشیدجلالی شیجانی 4
در بررسی تاریخی اندیشه های فلسفی سر زمین هند به موضوعات مشترکی بر می‌خوریم که سبب بحث های عقلانی زیادی در میان متفکران آن سرزمین شده است. این بحث ها به گونه ای بوده که هریک از حکما و اندیشمندان آن دیار مطابق با دیدگاه خود به آن وارد شده و نظرات و دلایل خود را نسبت به آن موضع بیان داشته اند .یکی از این موضوعات چالش برانگیز مسئله نفس یا روح و سرنوشت آن می باشد که از دیر باز مورد توجه آنان قرار گرفته است.در این مقاله تلاش بر آن است تا مفهوم نفس راابتدا به شکل عام در ادبیات دینی آیین هندو و سپس به شکل خاص در کتاب مهابهاراتا مورد بررسی قرار دهیم و به این سوالات پاسخ دهیم که مفهوم و ماهیت نفس در مها بهاراتا چیست؟ و چه سرانجامی دارد؟به این منظور به روش تحلیلی به سیر مفهوم نفس در این کتاب می‌پردازیم.
واژگان کلیدی
مهابهاراتا، نفس، معرفه النفس، ماهیت نفس، اثبات وجود نفس، جاودانگی نفس.
[1] . دانشجوی دکتری، گروه ادیان و عرفان تطبیقی، واحد یادگار امام خمینی(ره)شهر ری،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. Email: hbaratipour@yahoo.com
[2] . دانشیار، گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: gelmi@ut.ac.ir
[3] . استادیار،گروه‌ادیان و عرفان تطبیقی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. Email: Hoseinlatifi89@gmail.com
[4] . دانشیار، گروه ادیان و عرفان، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه‌آزاد اسلامی، تهران، ایران.
Email: Jalalishey@gmail.com
تاریخ دریافت: 28/1/1400 پذیرش نهایی: 12/4/1400