تأملی بر مفهوم آزادی و اختیار از منظر اگزیستانسیالیسم (با تكیه بر آراء کییرکگور)
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
حمید رضانیا شیرازی
1
(جامعه المصطفی العالمیه)
مجتبی اعتمادی‌نیا
2
(دانشگاه علامه طباطبایی)
کلید واژه: اگزیستانسیالیسم, كي‌يركگور, آزادی, فرديت, سپهرهای سه‌گانه حيات.,
چکیده مقاله :
اين نوشتار با اشاره‌اي گذرا به مباني فكري اگزيستانسياليسم و ضمن مرور پاره‌اي از مهمترين آراء انسان‌شناسانه کییرکگور، مي‌كوشد تا با بررسي نقادانه مفهوم آزادي و اختيار از منظر وي، به برخی تأملات نظري بايسته در مبانی اگزیستانسیالیسم اشاره نمايد. بررسي‌هاي ما در اين نوشتار نشان مي‌دهد كه به رغم دقت‌نظرهاي عميق و قابل‌تأمل كي‌يركگور در باب شرايط انضمامي حيات انسان و التفات به اصل اختيار و انتخاب در مسير تحقق هويت اصيل آدمي، اما رويكرد او به مفهوم آزادي انسان با چالش‌هايي فلسفي و تعارضاتي با برخي مباني انسان‌شناسي اسلامي دست به گريبان است. مهمترين اين موارد مناقشه‌برانگيز عبارتند از: عدم التفات جدي به رابطه ميان آزادي‌هاي فردي و اجتماعي، ناسازگاري ميان مفهوم فرديت و ذهني بودن حقيقت، عدم التفات به محدوديت‌‌هاي ذاتي آزدي و اختيار بشري و بي‌توجهي به ماهيت منفعلانه پاره‌اي از انتخاب‌ها و گزينش‌هاي انساني.
This article makes a brief mention intellectual foundation of existentialism and by reviewing some of the most important anthropological ideas of Kierkegaard, tries to analyze critically the concept of liberty and freedom from his perspective, to some theoretical reflections on the foundations necessary to refer existentialism. Our analysis in this paper shows that despite profound accuracy Kierkegaard on the concrete conditions of human life and in favor of the principle of free will and choice in the realization of one's true identity, But his approach to the concept of human freedom and philosophical challenges faced conflicts with some principles of Islamic anthropology. The most controversial cases include: lack of serious attention to the relationship between individual and social freedoms, incompatibility between the concept of individuality and subjectivity of truth, freedom and the lack of attention to the inherent limitations of human and disregard of the passive nature of some human choices and choices
۱. اندرسون، سوزان لی، (1385)، فلسفه کییرکگور، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو، چاپ اول.
۲. پاپكين، ريچارد؛ استرول، آوروم، (١٣٨٩)، كليات فلسفه، ترجمه جلال‌الدين مجتبوي، تهران: حكمت، چاپ اول.
۳. جعفری، محمدتقی، (1373)، اصول حکمت سیاسی اسلام؛ ترجمه و تفسیر فرمان مبارک علی به مالک اشتر، تهران: بنیاد نهج البلاغه، چاپ دوم.
۴. جعفری، محمدتقی، (1377)، تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر (از دیدگاه اسلام و غرب) و تطبیق آن دو بر‌یکدیگر، تهران: دفتر خدمات حقوق بین المللی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول.
۵. طباطبايي، محمد حسين، (1374)، ترجمه تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر موسوى همدانى، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين حوزه علميه قم، چاپ پنجم.
۶. کاپلستون، فردريک، (1388)، تاريخ فلسفه (جلد هفتم: از فيشته تا نيچه)، ترجمه داريوش آشوري، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ پنجم.
۷. کي‌ير‌کگور، سورن، (1386)، ترس و لرز، ترجمه عبدالكريم رشيديان، تهران: نشر ني، چاپ ششم.
۸. مطهري، مرتضي، (1390)، مجموعه آثار، تهران: صدرا، چاپ پانزدهم، ج23 و 25.
۹. ملكيان، مصطفي، (1377)، تاریخ فلسفه غرب (مجموعه درس‌های مصطفی ملکیان)، ویراسته سعید عدالت نژاد، قم: انتشارات دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
۱۰. الن، داياجينيس، (1389)، سه آستانه‌نشين: بلز پاسكال، سورن كي‌يركگور، سيمون وي، ترجمه رضا رضايي، تهران: نشر ني، چاپ اول.
۱۱. ورنو، روژه؛ وال، ژان، (1387)، نگاهي به پديدارشناسي و فلسفه‌هاي هست‌بودن، ترجمه يحيي مهدوي، تهران: خوارزمي، چاپ دوم.
12. Crowell, Steven, (2015), "Existentialism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2015 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <http://plato.stanford.edu/archives/spr2015/entries/existentialism/>.
13. Kierkegaard, Søren, (1968), Concluding Unscientific Postscript to Philosophical Fragments, trans. Walter Lowrie & Joseph Campbell, Princeton University Press.
14. Kierkegaard, Søren, (1975). Journals and Papers, trans. by Howard and Edna Hong. Indiana. Indiana University Press.
15. Rezania,Hamid, (2012), Religion and Science,Aphilosophical study, Concept publisher,New Delhi ,India
16. McGrath, Alister E, (1993), The Blackwell Encyclopedia of Modern Christian Thought. Blackwell Publishing.