نمائي از شکل گيری و نقدي بر مباني فکري قرآنيون از دیدگاه شیعه و اهل سنت
محورهای موضوعی : کلام اسلامیمهدی فتحی 1 , احمد مرادخانی 2 * , حسین علوی مهر 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
2 - .
3 - حوزه علمیه قم
کلید واژه: اهل قرآن , حجیت حديث , قرآنيون , کفایت قرآن,
چکیده مقاله :
حديث ، بعد از قرآن دومين منبع استنباط احکام در نزد شيعه و اهل سنت بوده و بسياري از احکام فقهي توسط پيامبر اکرم تشريع شده و در قالب احادیث و روایات به ما رسیده است. مسلمانان صدر اسلام و ادوار بعد از آن نيز با توجه به امر الهي که مي فرمايد: (وَمَاءَاتَئكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نهَئكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا) (حشر/ ۷) «آنچه را پيامبر به شما عطا كرد بگيريد و از آنچه شما را نهى كرد، باز ايستيد» اطاعت از امر رسول اکرم را در تمام امور بر خود فرض می دانسته اند. اما تفکري که از دير باز در انکار حجيت حديث و سنت نبي مکرم اسلام شکل گرفته و امروزه به قرآنيون معروف شده اند، معتقدند که در قرآن بر اطاعت از احاديث رسول اکرم به وضوح تاکيد نشده و احاديث و روايات داراي تناقضاتي هستند که بدليل آن تناقضات نمي‌توان رفتار و ايمان ديني و دستورات فقهي وشرعي را بر آنان استوار کرد و ايشان قرآن را يگانه منبع تشريع دانسته و خود را مستغنی از احادیث و روایات می دانند و بر این باورند که هر کس که با زبان عربی آشنا باشد قادر است از قرآن تمام چیزهایی که لازم دارد را برداشت کند. ایشان با استناد به آية ( تِبْياناً لِکُلِّ شَيء) (نحل / 89) «(قرآن) بيانگر هر چيز (است)» می گویند: قرآن که خود بیان گر همه چیز است چگونه خود نیاز به تفسیر دارد. دراين پژوهش برآنيم که پس از شناسایی نحوه شکل گیری این جریان فکری به بیان مباني فکري آنها پرداخته و از ديدگاه شيعه و اهل سنت به نقد آنها بپردازیم.
Hadith is the second source of inference of Islamic laws for Shias and Sunnis after Quran and many jurisprudential laws of Islam are explicated by the Prophet (pbuh). Muslims, at the early years of Islam and after, following the command of God who says: (( وَ مَا ءَاتَئكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نهَئكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا (al-Hashr/7) “whatever the messenger gives you, accept it; and whatever he forbids you, abstain” obeyed his commands and were faithful to his words. Since, the great lord explicates that obedience from the prophet is obedience from me (مَّن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ) (an-Nesa/80) “whomever obeys the Prophet, therefore obeyed me”, the tradition of prophet (pbuh) has been a light for the Muslims. However, the thought that has been long established against the truth of hadith and tradition of prophet (pbuh) is known as Quranism, who believe that in Quran; no clear reference or emphasis is made upon obedience from traditions, also there are controversies among them that we cannot rely on them to build our social and religious life, as well as the jurisprudential laws. This group consider Quran as the only source of Islamic laws. In this study, it is tried to investigate their historical and geographical roots, express their intellectual principles, and criticize them with respect to Shia and Sunni point of views.
قرآن کريم.
آقايي، سيدعلي، فروردين 1389 ، حديث به‌مثابة متن مقدس، تأليف عايشه موسي، کتاب ماه دين،ش150، صص9-12
ابن‌حزم، ابومحمد علي، الإحکام في أصول الأحکام، تصحيح احمد شاکر، قاهره، احمد شاکر، بي‌تا.
امام شاه ولي الله محدث دهلوي، حجه الله البالغه، بهار ۱۳۸۴ ، مترجم شيخ الحديث مولانا سيد حسين پور، انتشارات شيخ الاسلام احمدجام، چاپ دوم،
ابن‌قتيبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم،1393ق ، تأويل مختلف الحديث، بيروت، محمد زهري نجار.
الامّ، منصوره، رفعت فوزي عبدالمطلب، 1422ق
مودودي ،ابوالاعلي ،۱۳۸۸، جايگاه حقوقي احاديث نبوي، مترجم عبدالغني سليم قنبرزهي، نشر احسان، چاپ اول .
ابوالحسين محمدبن‌احمد ملطي، کتاب التنبيه و الرد علي اهل الاهواء و البدع،انتشارات مکتبه مدبولی،قاهره، ص۵۳.
صبحي منصور، احمد،2005 ، القرآن و الکفي مصدراً للتشريع الاسلامي، بيروت، بي‌نا.
-صبحي منصور، احمد ، 1906م ، الدين کل ما جاء به الرسول، المنار، ش9،.
حب‌الله، حيدر، 2006م ، نظريه السنه في الفکر الامامي الشيعي، بيروت.
حديث و قرآن، دانشنامه جهان اسلام، ج12، صص721-722.
خضري، محمد، 1373ق ، تاريخ التشريع الاسلامي، قاهره.
رشيدرضا، سيد محمد، 1906م ، تکمله بر مقالة «الاسلام هو القرآن وحده»، المنار، ش9.
تکمله بر مقالة الاسلام هو القرآن وحده،1906م ، ردّ لردّ، المنار، ش9، صص524-525.
تکمله بر مقالة الاسلام هو القرآن وحده،1909م ، ردّ لردّ، المنار، ش12، صص925-930
صدقي ، محمد توفيق ،1920م، المنار، ش21،صص483-495.
سباعي، مصطفي، 1405ق ، السنه و مکانتها في التشريع الاسلامي، بيروت .
- سبطين، محمد اواب، پرويز، غلام احمد، دانشنامة جهان اسلام، ج5. صص579-580
شافعي، محمدبن‌ادريس، 1940م ، الرساله، قاهره، احمد محمد شاکر.
صدقي، 1906م ، الاسلام هو القرآن وحده، المنار، ش9، صص515-524
صدقي، الاسلام هو القرآن وحده، ردّ لردّ، المنار، ش9، صص 906-925
صدقي، 1907م ، الاسلام هو القرآن وحده، ردّ لردّ، المنار، ش10 ، ص140
صدقي، 1906م کلمات في النسخ و التواتر و اخبار الآحاد و السنه، المنار، ش11، 1908م.صص 594-598 صص688-698، صص771-780
طه بشري، اصول الاسلام: الکتاب، السنه، الاجماع، القياس، المنار، ش9، 1906م.، صص699-711
قاسمي، جمال‌الدين، قواعد التحديث من فنون مصطلح الحديث، دمشق، بي‌نا،1935 م.
ملطي، ابوالحسين محمدبن‌احمد، کتاب التنبيه و الرد علي اهل الاهواء و البدع، قاهره 1418ق.
مهدوي‌راد، محمدعلي، حديث- پژوهش‌هاي حديثي مسلمانان، دانشنامة جهان اسلام، ج12، صص768-770.
ناشي، عبداللهبنمحمد، کتاب اصول النحل، بيروت، 1971م.
يافعي حيدرآبادي، صالح، السنن و الاحاديث النبويه، المنار، ش11، 1908م.؛ ش12، 1909م.
علامه مفتي شفيع عثماني ، تفسير معارف القرآن، مترجم: شيخ الحديث مولانا محمد يوسف حسين پور، انتشارات شيخ الاسلام احمد جام، چاپ: تابستان ۱۳۷۷
زحيل ، دکتر محمد ، سيري در پيدايش، تدوين و تعريف علوم اسلامي ، مترجم دکتر فرزاد پارسا، انتشارات کردستان، چاپ اول ۱۳۸۸
علامه بدرعالم مهاجر مدني، ترجمان السنه، مترجم مولوي عبدالقادر دهقان، انتشارات صديقي زاهدان
علامه محمدتقي عثماني، درس ترمذي،ترجمه محمدرضا رخشاني،مرکز پخش دارالعلوم زاهدان، انتشارات صديقي، چاپ اول.
شرفي ، عبدالمجيد ، اسلام و مدرنيته، مترجم مهدي مهريزي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، چاپ دوم۱۳۸۶م. - دکتر مصطفي السباعي، السنه و مکانتها في التشريع الاسلامي، مکتبه دارالاسلام، الطبعه الثالثه،
آزاد ، محمد سليم ، آشنايي با سنت پيامبر صلي الله عليه وسلم، انتشارات صديقي، تابستان ۱۳۷۸
شيخ الحديث مولانا سليم الله خان، ۱۴۲۳ هـ.ق ، کشف الباري عما في الصحيح البخاري، مکتب فاروقيه، / ۲۰۰۲م.
-علامه شيخ الحديث مولانا محمديوسف حسين پور، تقارير صحيح بخاري،.
مفتي محمد تقي عثمان0ي، علوم القرآن، ترجمه محمد عمر عيدي، انتشارات شيخ الاسلام احمد جام، چاپ سوم، ۱۳۸۹
، خضري محمد ، تاريخ التشريع و الاسلامي، صص۱۸۵-۱۸۷
سباعي ، مصطفي ، السنه و مکانتها في التشريع الاسلامي،صص۱۴۹-۱۵۱
الهي‌بخش ، خادم حسين ، القرآنيون و شبهاتهم حول السنه، صص۹۵-۹۷.
عبداللهبنمحمد ناشي، کتاب اصول النحل، ص۶۹.
عبدالقاهربن‌‌طاهر بغدادي، کتاب اصول الدين، عبدالقاهربن‌‌طاهر بغدادي، کتاب اصول الدين،بيروت، ص۱۹.
شافعي ، محمدبن ادريس ، الرساله ، تحقيق احمد محمد شاکر، انتشارات المکتبة العلمية ، بيروت، ص۸۹.
أبو محمد عبد الله بن وهب بن مسلم المصري القرشي، 2005 الجامع م، انتشارات دار الوفاء چاپ اول.
مهدوي‌راد،حديث - پژوهش‌هاي حديثي، مسلمانان دانشنامة جهان اسلام، ج۱۲، ص۷۷۰
فصل‌نامه علمي پژوهشي ، معرفت كلامي ، سال اول ، شماره چهارم ، صص 74-77 Adams، Charles J.، “The Authority of the Prophetic Ḥadīth in the Eyes of Some Modern 50 - Muslims”، Essays on Islamic civilization، ed. D. P. Little، Leiden، 1976، 25-47;
Ahmad، Aziz،Islamic Modernism in India and Pakistan: 1857-1964، Oxford، 1967;
Ahmad، Kassim،Hadith: A Re-Evaluation، Tuscon، AZ، 1997;
-Brown، Daniel،Rethinking Tradition in Modern Islamic Thought، Cambridge، 1996;
Yuksel، Edip، et al، Quran: A Reformist Translation، Tucson، 2007، p.487-90;
http://ahmed.g3z.com
http://www.tolueislam.com
http://www.kassimahmad.blogspot
http://www.Yuksel.org
http://www.ahl-alquran.com
http://s-hadith.kashanu.ac.ir
http://quran-journal.com.