انقطاع عذاب در عين جاودانگي آن
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
حسين عشاقي
1
(پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، قم)
کلید واژه: جاودانگي عذاب, انقطاع عذاب, توبه جهنم‌يان, نجات از عذاب, عذاب كفار, عذاب يا عذب. ,
چکیده مقاله :
در بارة اين سؤال كه آيا بي‌ايمانان در قيامت گرفتار عذاب جاودانه هستند؟ (چنانكه مفاد برخي نصوص ديني است) يا اين كه عذابشان منقطع مي‌شود؟ (كه مفاد برخي أدله ديگري است)؛ و اين سؤال كه آيا اصلا بين اين دو ادعا تعارضي هست؟ انظاري از سوي صاحب نظران مطرح شده است؛ ولي به نظر نگارنده جاودانگي عذاب و انقطاع آن هر دو درست و حق‌اند؛ و تعارض بدوي بين اين دو ديدگاه، بدين صورت قابل حل است كه موضوع جاودانگي عذاب، بي‌ايماناني هستند كه بي‌ايمانيشان محفوظ است و موضوع انقطاع عذاب، بي‌ايماناني هستند كه در قيامت از بي‌ايماني توبه مي‌كنند و مؤمن مي‌شوند؛ بنابراين بدون نياز به عقب‌نشيني از ظواهر نصوص، تعارض منتفي است؛ و جاودانگي عذاب و انقطاع آن هر يك در موضوع خود حق و درست است.
is the torment of Hellish endless or it will terminate? I think both of them are correct. And if we believe that both of termination of torment and endlessness of torment for Hellish are correct then is there any inconsistency between termination of torment from hellish and endlessness of torment for them? I think there is not any inconsistency between termination and endlessness of torment because the subject of endlessness of torment is infidel with permanence of his infidelity, and the subject of termination of torment is infidel without permanence of his infidelity. I think that Hellish can repent in hell, and kind God will accept their repentance, so if Hellish will not repent in hell they will be in hell for endlessness, and their torment is for endlessness, and if they repent in hell, and kind God accept their repentance they will exit from hell and their torment is terminated.
محمد داوود قيصرى رومى، (1375) شرح فصوص الحكم، شركت انتشارات علمى و فرهنگى، بي‌جا.
صدر المتألهين، (1981 م)، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، دار احياء التراث، بيروت.
صدرالمتألهين، (1366) تفسير القرآن الكريم، انتشارات بيدار، قم
راغب؛ (1412) المفردات في غريب القرآن.
سبزوارى نجفى محمد بن حبيب الله، (1419 ق) ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن، دار التعارف للمطبوعات، بيروت.
بيضاوى عبدالله بن عمر، (1418 ق) أنوار التنزيل و أسرار التأويل، دار احياء التراث العربى، بيروت.
ناصر مكارم شيرازى، (1421ق) الأمثل فى تفسير كتاب الله المنزل، مدرسه امام على بن ابى طالب، قم.
الطباطبايى، سيد محمد حسين؛ (1417ق) الميزان فى تفسير القرآن، انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين، قم،
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، (1403ق) بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربي، بيروت.
فولادوند، (1376) ترجمه قرآن، دفتر مطالعات تاريخ و معارف اسلامي، تهران.