خُرده‌استراتژی وحدت در اندیشه مقام معظّم رهبری
محورهای موضوعی : کلام اسلامیعبّاسعلی نظر نوکنده 1 , مرتضی خرمی 2 *
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر
کلید واژه: مقام معظم رهبری, وحدت اسلامی, خرده استراتژی. ,
چکیده مقاله :
دستیابی به اهداف کلی انقلاب و زمینه‌سازی برای تحقق تمدن نوین اسلامی، به تدوین استراتژی کلان نیاز دارد. اما برای رسیدن به آن اهداف کلان، تحقق برخی اهداف میانی - که با نوعی همگرایی، راه رسیدن به آن اهداف کلّی را هموار می‌سازند- اجتناب‌ناپذیر است. وحدت اسلامی و تقریب مذاهب یکی از این اهداف میانی است که دستیابی به آن، به تدوین خرده‌استراتژی دارد. مقاله حاضر که با هدف ارائه یک مدل مفهومی از خرده‌استراتژی وحدت و به روش تحلیلی - توصیفی نگاشته شده است، می‌کوشد ضمن نشان‌دادن اهمیت مقوله وحدت اسلامی و بیان مفهوم کاربردی آن، استراتژی دستیابی به آن را از منظر مقام معظم رهبری مورد بررسی و تحلیل آکادمیک قرار دهد. یافته‌های تحقیق که با تحلیل بیانات معظمٌ له به دست آمده است، نشان می‌دهد که رویکرد ایشان به مقوله وحدت، رویکرد فرآیندی و سیستمی بوده و وحدت یک ابزار یا تاکتیک موقت برای دستیابی به اهداف سیاسی و یک شعارِ فاقد پشتوانه علمی نیست؛ بلکه از نظر ایشان، وحدت یک خرده‌استراتژی است که می‌توان با بهره‌گیری از دانش مدیریت استراتژیک، چشم‌اندازی روشن برای آن ترسیم و با ارزیابی محیط داخلی و خارجی و در نظر گرفتن تهدیدها و فرصت‌های پیشِ روی امت اسلامی، اولویت های راهبردی دستیابی به آن را مشخص نمود.
The unity of Muslims and Approximation of Islamic religions has been one of the concerns of great reformers, including Imam Khomeini. The Supreme Leader also has a process and systemic approach to unity and considers it not a temporary tactic to achieve some political goals but a strategy and an Islamic principle. According to this approach, the grand strategy of achieving the general goals of the Islamic Revolution and along with it, sub-strategies to achieve the intermediate goals can be found in some of his speeches. These sub-strategies and sub-goals, with a kind of convergence, pave the way for achieving those overall goals. The present article tries to examine one of these sub-strategies, namely the strategy of achieving Islamic unity, from his perspective through analytical and descriptive methods. Findings show that in his statements, the three pillars of strategy, namely, vision, review and evaluation of internal and external environment and strategies are mentioned.
قرآن کریم
نهج‌البلاغه، ترجمه انصاریان.
ابو زهره، محمد، بی‌تا، تاریخ المذاهب الاسلامیه، قاهره، دار الفکر الاسلامی.
اسدآبادی، سیدجمال الدین، 1422ق، العروة الوثقی، سیدهادی خسروشاهی، قاهره.
بابایی، غلامرضا، 1369، فرهنگ اصطلاحات روابط بین الملل، تهران، انتشارات سفیر.
باقریان، محمد، 1379، مفاهیم و چارچوب مدیریت راهبردی با نگرش بومی، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
جوادی آملی، عبدالله، 1382، حیات حقیقی انسان در قرآن، قم، مرکز نشر اسرا.
جوادی آملی، عبدالله، 1392، شمیم ولایت، قم، مرکز نشر اسرا.
حسینی طباطبایی، مصطفی، 1357، شیخ محمّد عبده مصلح بزرگ مصر، تهران: انتشارات قلم.
داوری، دردانه، ساززاده، محمدحسن، 1388، مدیریت استراتژیک از تئوری تا عمل، تهران، نشر آتنا.
دورانت، ویل، 1378، تاریخ تمدّن، ترجمه ابوطالب صارمی، ابوالقاسم پاینده و ابوالقاسم طاهی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
دیوید، فرد، 1389، مدیریت استراتژیک، ترجمه علی پارسائیان، سیّدمحمد اعرابی، تهران، دفتر پژوهش¬های فرهنگی
زرین‌کوب، عبدالحسین، 1369، کارنامه اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر.
طباطبایی، محمدحسین، 1374، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
طريحي، فخرالدين بن محمد، 1375، مجمع البحرین، تحقیق احمد حسينى اشكورى، ج3، تهران، نشر مرتضوى.
كلينى، محمد بن يعقوب، 1407ق، الكافي، تحقیق و تصحیح على اكبر غفارى و محمد آخوندی، تهران، دار الكتب الإسلاميه.
لوبون، گوستاو، 1318، تمدن اسلام و عرب، ترجمه سیدمحمدتقی فخر گیلانی، تهران، چاپخانه علمی.
متقی هندی، علی، 1413ق، کنز العمال، ج1، بیروت، موسسه الرسالة.
مطهری، مرتضی، 1363، نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، تهران، انتشارات اسلامی.
مطهری، مرتضی، 1390، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران، انتشارات صدرا.
موثقی، سید احمد، 1370، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
اسماعیل‌نیا، محمود، 1376، «اصلاح جامعه در اندیشه سید جمال»، مجله قبسات، شماره 5 و 6.
حسینی، میرزا حسن، سالاری، حسین، 1390، «تدوین استراتژی در اسلام از منظر نهج‌البلاغه»، مجله پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 32.
رستمی نجف‌آبادی، حامد، بهرامیان، مسعود، 1397، «نقش مدارای مذهبی در تاسیس تمدن اسلامی 362-334 هجری»، فصلنامه حبل المتین، دوره هفتم، شماره 25.
شهرام نیا، امیرمسعود، نظیفی، نازنین، 1392، «تعامل و تقابل ملی‌گرایی و اسلام‌گرایی در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره دوم، شماره5.
فیضی سخا، مهدی، 1397، «مفهوم شناسي و تهدیدات ناسیونالیسم از منظر آیت الله خامنه‌ای»، فصلنامه علمي- پژوهشي پژوهشنامه انقلاب اسلامي، سال هشتم، شمارة 27.
قاسمی آرانی، ابوذر، خرم‌آبادی آرانی، زینب، 1393، «بازخوانی مفهوم وحدت اسلامی در نهج‌البلاغه»، فصلنامه حبل‌المتین، شماره 7.
قوی، نیره، امیرلو، محمدعلی، 1394، «بازشناسی ویژگی‌ها و نقش جمهوری اسلامی ایران در راهبرد کلان وحدت و همگرایی امت مسلمان»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، شماره 41.
مک گراون، دیوید، 1384، «ظهور و سقوط ناسیونالیسم»، ترجمه محی‌الدین شریف زاده، فصلنامه زریبار، شماره 57.
هیئت، جواد، 1381، «ناسیونالیسم و باستان گرایی در ایران»، مجله وارلیق، شماره 126
Chandler, A.D. “Strategy and Stracture, The MIT press, Cambidge,” 1962.
Christensen, Learned, “Anderws and Guth. Business policy: Text and cases
Ridard D.Irwin Inc. Hamewood III, 1989.
Mintzberg, Henry. Bruce Anstrand & Joseph Lampel, Strategy safari: A Guided Through The wilds of Strategic management, frentice- Hall, 1998.
https://farsi.khamenei.ir/
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 339 ـ 309
خُرده‌استراتژی وحدت در اندیشه مقام معظّم رهبری
عبّاسعلی نظر نوکنده 1
مرتضی خرّمی 2
چکيده
دستیابی به اهداف کلی انقلاب و زمینه‌سازی برای تحقق تمدن نوین اسلامی، به تدوین استراتژی کلان نیاز دارد. اما برای رسیدن به آن اهداف کلان، تحقق برخی اهداف میانی - که با نوعی همگرایی، راه رسیدن به آن اهداف کلّی را هموار می‌سازند- اجتناب‌ناپذیر است. وحدت اسلامی و تقریب مذاهب یکی از این اهداف میانی است که دستیابی به آن، به تدوین خرده‌استراتژی دارد.
مقاله حاضر که با هدف ارائه یک مدل مفهومی از خرده‌استراتژی وحدت و به روش تحلیلی - توصیفی نگاشته شده است، می‌کوشد ضمن نشان‌دادن اهمیت مقوله وحدت اسلامی و بیان مفهوم کاربردی آن، استراتژی دستیابی به آن را از منظر مقام معظم رهبری مورد بررسی و تحلیل آکادمیک قرار دهد. یافته‌های تحقیق که با تحلیل بیانات معظمٌ له به دست آمده است، نشان می‌دهد که رویکرد ایشان به مقوله وحدت، رویکرد فرآیندی و سیستمی بوده و وحدت یک ابزار یا تاکتیک موقت برای دستیابی به اهداف سیاسی و یک شعارِ فاقد پشتوانه علمی نیست؛ بلکه از نظر ایشان، وحدت یک خرده‌استراتژی است که می‌توان با بهره‌گیری از دانش مدیریت استراتژیک، چشم‌اندازی روشن برای آن ترسیم و با ارزیابی محیط داخلی و خارجی و در نظر گرفتن تهدیدها و فرصت‌های پیشِ روی امت اسلامی، اولویتهای راهبردی دستیابی به آن را مشخص نمود.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، گروه معارف اسلامی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
[2] . استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: m.kh49@yahoo.com
تاریخ دریافت: 5/8/1400 پذیرش نهایی: 29/10/1400