نگاهی نو به ماهیت و ساختار اعجاز تشریعی قرآن
محورهای موضوعی : کلام اسلامیعبدالرضا عالی پور 1 , سیدحسین واعظی 2 * , محمدرضا شمشیری 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه فلسفه و کلام اسلامی (فلسفه دین و مسائل جدید کلامی)، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
3 - گروه فلسفه و کلام اسلامی ، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: قرآن, اعجاز تشریعی, مجموعه معارفی, امی بودن.,
چکیده مقاله :
اعجاز تشریعی قرآن یکی از انواع اعجاز محتوایی قرآن کریم است که برخی مفسران بر آن تأکید داشته اند. در تعریف متداول و قدیمی تری که در تعریف این نوع اعجاز مطرح بوده است، اعجاز تشریعی را از آن جهت که «مجموعه احکام و قوانین قرآن کریم در زمینه های فردی و اجتماعی زندگی بشر در حدی است که نشانه ای بر الهی بودن قران کریم است که نه قابل نقض است و نه صدور آن از جانب فردی امی و تعلیم ندیده امکان پذیر است»، مورد نظر داشته اند. این مقاله در صدد است تا پس از نقد و بررسی برخی دیدگاه هایی که درباره اعجاز تشریعی قرآن ارائه شده است، با تعریف و رویکرد جدید که نسبت به اعجاز تشریعی ارائه می دهد، نشان دهد که وجه اعجاز تشریعی قرآن نه تنها از جهت صدور چنین قوانینی از یک فرد امی نیست که اتفاقا این نوع برداشت، باعث فروکاهیدن اعجاز تشریعی قرآن می شود. لذا با گذشت از تعریف های مسامحی اعجاز تشریعی در نگارش قرآن پژوهان، مراد نگارنده از آموزه های تشریعی و معارفی، نگاهی تازه به روابط معارف و تشریعات قرآن و نقش آنها در مانایی و ارتقا به تراز اعجاز است. در این پژوهش در می‌یابیم که دلیل اعجاز تشریعی قرآن، ایجاد شبکه معارفی قرآن است که همه مسائل انسان را تا پایان حیات بشری، از خرد تا کلان، مدیریت می کند و دارای مشخصه هایی از قبیل، فراگیر، جاودانه و متغیر بودن است و این مجموعه معارفی دارای مشخصاتی از قبیل پیوسته و در هم تنیده بودن، پویا است و با گذر زمان نو به نو شدن، دارای برنامه‌کلی در تمام ابعاد زندگی بشر و عمومیت داشتن، جامع نگر و فراگیر بودن است. منظور از معارف در این مقاله، همه آموزه های قرآن اعم از اخلاقیات، تشریعیات و گزاره های تاریخی و جز این ها است و تناقضی که در ظاهر میان صفات مذکور درباره مجموعه معارفی قرآن بیان شد به خوبی قابل جمع و حل و فصل است که در متن به آن پرداخته شده است.
The legislative miracle of the Quran is one of the content miracles of the holy Quran that some interpreters have emphasized. In the common and older definition that has been discussed in the definition of the types of miracles, the legislative miracle is defined as »the collection of rules and laws of the holy Quran in the individual and social fields of human life to the extent that is a sign of the divine nature of the Holy Quran that neither can be violated, nor it is possible to issue it from an uneducated person«. This article aims to, after criticizing and reviewing some point of views presented on the legislative miracle of the Quran, with a new definition and approach that presents about the legislative miracle, to show that the Quran's legislative miracle is not only for issuing such laws from an uneducated person, but also this type of understanding causes the miracle of the Quran to be reduced. Therefore, by passing of the indulgent definitions of legislative miracles in the writing of Quran scholars, the author's intention from legislative and educational teachings is to take a new look at the relationships between the knowledge and the laws of the Quran and their role in the durability and promotion to the level of miracles. In this research, we find out that the reason for the legislative miracle of the Qur'an is the creation of a network of Quranic knowledge, which manages all human problems to the end of human life, from small to the large, and has characteristics such as being comprehensive, eternal, and variable, and this collection of knowledges has characteristics such as being continuous, interwoven, dynamic and changing over time, having a general plan in all aspects of human life and being general, community-oriented and inclusive. The meaning of knowledge in this article is all the teachings of the Quran, including ethics, historical laws and propositions, and among these, and the apparent contradiction that was discussed among the stated attributes about the Quran's educational collection can be easily summed up and resolved which has been dealt with in the text.
قرآن کریم
ابن فارس، بوالحسن احمد(1387)، ترتیب مقاییس اللغه، به کوشش سعیدرضا اعلی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
بهجت پور، عبدالکریم و حامد معرفت(1390)، اعجاز تشریعی قرآن، قرآن و علم، ش 8.
جاوید، محمدجواد(1390)، قانون و قانون گذاری در آراء اندیشمندان شیعه، ج1، دانشگاه امام صادق، تهران.
جمعی از نویسندگان(1382)، دائره المعارف قران کریم، ج3، بوستان کتاب، قم.
جوادی آملی، عبدالله(1371)، شریعت در آینه معرفت،ج1، مرکز نشر فرهنگی رجاء، تهران.
طباطبایی، سیدمحمد حسین(1372) المیزان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قیصر عاملی، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
مصباح یزدی، محمد تقی(1391)، معارف قرآن، چ1، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم.
معرفت، محمدهادی(1411ق)، التمهید فی علوم القرآن، ج1، موسسه نشر اسلامی، قم.
......................................(1378)، علوم قرآنی، چ1، موسسه نشر اسلامی، قم.
ویل دورانت و آریل دورانت(1378)، تاریخ تمدن،ترجمه احمد بطحانی و دیگران، چ6، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.
یوسفی، احمدعلی(1387)، نظام اقتصاد علوی، با همکاری سعید فراهانی، چ1، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران.