نمود شخصیتی کودکان با نگاهی به اهمیت کودکی در متون عرفانی با تکیه بر روایات تذکره الاولیاء عطار
محورهای موضوعی : کلام اسلامیآرزو حقیقی 1 , سید محسن ساجدی راد 2 * , محمد علی آتش سودا 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، فسا
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، فسا
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، فسا
کلید واژه: ادبیات عرفانی, تذکره الاولیاء, کودکی, کودک, شخصیت پردازی. ,
چکیده مقاله :
کتاب تذکره الاولیاء از آثار ارزشمند عرفانی است که عطار نیشابوری در هر ذکر آن با آوردن روایات و سخنان حکمتآموز به معرفی مشایخ و عرفای بزرگ پرداخته است. قسمت اعظم این کتاب را روایاتی از زندگی و منش مشایخ با ساختار روایی تشکیل میدهد. در این روایات به جز شیخ، شخصیتهای نسبتا ثابت دیگری نیز وجود دارند که یکی از این شخصیتها کودکان هستند. کودکان در این کتاب دو چهرة متفاوت دارند؛ گاه تنها کودک هستند در معنای خاص خود وگاه شخصیتی در حد «پیر» و «زبان غیب» دارند. در این مقاله با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و تحلیل محتوا در تذکرهالاولیاء عطار، به معرفی نمودهای شخصیتی کودکان به عنوان انسانی در بطن جامعه پرداخته شده است تا ضمن بررسی دوران کودکی و دیدگاه مشایخ آورده شده در این کتاب نسبت به کودکان، جلوههای مختلف شخصیتی و ایفای نقش آنان در روایات این اثر عرفانی نشان داده شود.
Tazkirat al-Awliyā is one of the valuable mystical works in which Attar Neyshapouri introduces the Sufi saints by mentioning their sayings, anecdotes and wise narrations. A majority of this book consists of narratives about the life and characteristics of saints with a narrative structure. In these narratives, there are other relatively fixed characters besides the saints, one of whom are children. they have two different faces in the inner layers of their characters; sometimes they are children in their own sense; sometimes they are identical to the characters of "the Old" and "unseen language". Using purposive sampling method and content analysis, in this article we investigate the manifestations of children's characters in Tazkirat al-Awliyā and at the same time, examine the childhood, the saints' views towards children, and different manifestations of children's characters and their roles in this mystical narrative.
قرآن کریم. (1371). ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات سروش.
امینی، ابراهیم.(1372). آیین تربیت. تهران: اسلامی
رضایی تهرانی، علی. (1393). سیروسلوک. بیجا: مولف
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد.(1398).تذکرهالاولیاء. تصحیح و مقدمه محمدرضا شفیعیکدکنی. تهران: انتشارات سخن
علی ابن ابیطالب. (1379). نهجالبلاغه. مترجم؛ محمد دشتی. قم: آل طه
نورتن، دونا. (1382). شناخت ادبیات کودکان: گونهها و کاربردها از روزن چشم کودک. تهران: قلمرو.
مجلسی، محمدباقر.(1371) .بحارالانوار.ج 3، قم: دفتر تبلیغات اسلامی
میرصادقی،جمال. (1388). عناصر داستان. تهران: سخن
یونسی، ابراهیم. (1365). هنر داستان نویسی. تهران: انتشارات سهروردی
احمدیان, حسن و مجید آسیم.(۱۳۸۹). عرفان و کودکی. نخستین همایش ملی ادبیات فارسی و پژوهشهای میانرشتهای، بیرجند، دانشگاه بیرجند، https://www.civilica.com/Paper-NCPLIR01-NCPLIR01_061.html
نیری، محمدیوسف و پروین مرتضایی.(1392). شخصیتسازی و شخصیتپردازی در آثار اقتباسی از مثنوی معنوی برای کودکان و نوجوانان. مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال چهارم، شماره اول، 159ـ137 .
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 156 ـ 139
نمود شخصیتی کودکان با نگاهی به اهمیت کودکی در متون عرفانی
با تکیه بر روایات تذکره الاولیاء عطار
آرزو حقیقی 1
سید محسن ساجدی راد 2
محمد علی آتش سودا 3
|
کتاب تذکره الاولیاء از آثار ارزشمند عرفانی است که عطار نیشابوری در هر ذکر آن با آوردن روایات و سخنان حکمتآموز به معرفی مشایخ و عرفای بزرگ پرداخته است. قسمت اعظم این کتاب را روایاتی از زندگی و منش مشایخ با ساختار روایی تشکیل میدهد. در این روایات به جز شیخ، شخصیتهای نسبتا ثابت دیگری نیز وجود دارند که یکی از این شخصیتها کودکان هستند. کودکان در این کتاب دو چهرة متفاوت دارند؛ گاه تنها کودک هستند در معنای خاص خود وگاه شخصیتی در حد «پیر» و «زبان غیب» دارند. در این مقاله با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و تحلیل محتوا در تذکرهالاولیاء عطار، به معرفی نمودهای شخصیتی کودکان به عنوان انسانی در بطن جامعه پرداخته شده است تا ضمن بررسی دوران کودکی و دیدگاه مشایخ آورده شده در این کتاب نسبت به کودکان، جلوههای مختلف شخصیتی و ایفای نقش آنان در روایات این اثر عرفانی نشان داده شود.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران.
Email: arezoohaghighi1356@yahoo.com
[2] . استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران، (نویسنده مسئول)
Email: Sajedirad2010@yahoo.com
[3] . دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران.
Email: atashsowda@gmail.com
تاریخ دریافت: 30/7/1399 پذیرش نهایی: 13/10/1399