خدا و کیهانشناسی ریسمانی (بررسی و نقد تصادفی‌انگاری نظام جهان بر اساس نظریه ریسمان)
محورهای موضوعی : کلام اسلامی
1 - گروه علمی منطق فهم دین، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
کلید واژه: خدا, تنظیم ظریف, نظریه ریسمان, تبیین غایی, تصادف,
چکیده مقاله :
از جمله دعاوی طبیعت‌گرایان در حوزه کیهانشناسی، رابطه نظریه ریسمان با تنظیم ظریف کیهانی و نقش آن در توضیح تنظیم فیزیکی کیهان است که در مراحل آغازین پیدایش این جهان رخ نموده و شرایط پیدایی و پایایی حیات ما را فراهم کرده است. در نگاه ایشان بر اساس نظریه ی ریسمان جهان های بی شمار گوناگونی محتمل خواهد بود که در یکی از آنها قوانین، ثوابت و شرایط اولیه می تواند به طور تصادفی و بدون پیش بینی و طراحی، به-گونه ای تنظیم شود که متناسب با حیات ما باشد. بنابراین دیگر تنظیم ظریف جهان نیازمند تبیین نبوده و تصادف جانشین تبیین غایی جهان خواهد شد. مقاله پیش‌رو بر آن است تا این نگره را بررسی و ارزیابی کند. روش تحقیق در مقام گردآوری کتابخانه‌ای و در مقام داوری تحلیلی است. ماحصل تحقیق این است که کیهان شناسی ریسمانی از چالشهای گوناگونی رنج برده و بر فرض پذیرش آن نیز کمترین نقشی در نفی تبیین طلبی جهان نخواهد داشت.
A cosmological naturalistic view pretends a logical relation between string theory and fine tuning, which has happened at the beginning this world and produced the situation for appearance and conservation of our life. The naturalistic view asserts that on the basis of string theory, multiple universes are probable, in which one may consist of primary laws, constants and conditions of life by chance, and can be sufficient for our life. Therefore such a situation in the universe needs no teleological explanation, rather chance is the alternative of its explanation by purpose, intelligence or predesignate. The present issue is to study and evaluate this claim. The method of discovery is biblical and that of evaluation is analytical. The result is however that the string cosmology is affected by several challenges and can never deny the need of teleological explanation of the universe.
شاکرین، حمیدرضا، براهین اثبات وجود خدا در نقدی بر شبهات جان هاسپرز، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1385.
شاکرین، حمیدرضا، بررسی انتقادی «مدل بی¬مرزی هاوکینگ – هارتل» و دلالتهای فلسفی-الهیاتی آن با تاکید بر حکمت متعالیه، معرفت کلامی، ش 27، پاییز و زمستان 1400، صص 57-74.
گرین، برایان، جهان زیبا، نظریه ریسمان و تکاپوی سازگاری نسبیت و فیزیک کوانتوم، ترجمه مازیار نوعی، تهران، پارسیک، چاپ چهارم، 1401.
هاوکینگ، استفان و ملودینوف، لئونارد، طرح بزرگ، تهران، مازیار، 1396.
گوبسر، استیون اس.، آشنایی با نظریه ریسمان، ترجمه محمدعلی جعفری، محسن ایرجی، تهران، مازیار، اول، 1396.
Achenbach, Joel, (March 2012). "The God Particle". National Geographic Magazine. Retrieved 25 February 2008.
Barbour, Ian G. (1990), Cosmos as Creation, Ted Peters (ed). (Nashvil, Abingdon Press.
Becker, Melanie & Becker, John, Schwarz, H., String Theory and M-Theory: A Modern Introduction, Cambridge University press, New York. 2007.
Carr, Bernard, (2007), Universe or Multiverse? Cambridge; Cambridge University Press.
Collins, Robin. 2009. The Teleological Argument: An Exploration of the Fine-Tuning of the Universe. In W. L. Craig, & J. P. Moreland, The Blackwell Companion to Natural Theology. West Sussex: Blackwell.
Davies, Paul. 1992. The Mind of God. New York: Orion Production.
Ellis, George, (2007) “The Multiverse, Ultimate Causation and God” November 6, 2007. https://www.farady.st-edmunds.cam.ac.uk /resources / George %20 Ellis %20 Lecture/Ellis-Faraday. pdf.
Goff, Philip. "Our Improbable Existence Is No Evidence for a Multiverse". Scientific American. January 10, 2021.
Gubser, Steven S., The Little Book of String Theory, Princeton University press, Princeton, New Jersy, 2010.
Hawking, Stephen W. 1988. A Brief History of Time. New York: Bantam.
Leslie, John, “The Anthropic Principle, World Ensemble, Design”, American Philosophical Quarterly, (19 April 1982).
Perlov, Delia & Vilenkin, Alex, Cosmology for the Curious, 2017, Springer International Publishing.
Polkinghorne, John C., 1986, One World: The Interaction of Science and Theology, SPCK.
Polchinski, Joseph, String Theory, Vol.2, Superstring Theory and Beyond, 2005, New York, Cambridge University press.
Susskind, Leonard, (2005). The Cosmic Landscape: String Theory and the Illusion of Intelligent Design, Back Bay Books, 2006.
"Towards a superforce". CERN. 2008. Retrieved 10 October 2008.
Woit, Peter, 2006, Not Even Wrong: The Failure of String Theory and the Search for Unity in Physical Law, Basic Books, New York, 2006. ISBN 0-465-09275-6.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 138 ـ 119
خدا و کیهانشناسی ریسمانی
(بررسی و نقد تصادفی‌انگاری نظام جهان بر اساس نظریه ریسمان)
حمیدرضا شاکرین 1
|
چکیده
از جمله دعاوی طبیعت‌گرایان در حوزه کیهانشناسی، رابطه نظریه ریسمان با تنظیم ظریف کیهانی و نقش آن در توضیح تنظیم فیزیکی کیهان است که در مراحل آغازین پیدایش این جهان رخ نموده و شرایط پیدایی و پایایی حیات ما را فراهم کرده است. در نگاه ایشان بر اساس نظریهی ریسمان جهانهای بیشمار گوناگونی محتمل خواهد بود که در یکی از آنها قوانین، ثوابت و شرایط اولیه میتواند بهطور تصادفی و بدون پیشبینی و طراحی، بهگونهای تنظیم شود که متناسب با حیات ما باشد. بنابراین دیگر تنظیم ظریف جهان نیازمند تبیین نبوده و تصادف جانشین تبیین غایی جهان خواهد شد. مقاله پیش‌رو بر آن است تا این نگره را بررسی و ارزیابی کند. روش تحقیق در مقام گردآوری کتابخانه‌ای و در مقام داوری تحلیلی است. ماحصل تحقیق این است که کیهانشناسی ریسمانی از چالشهای گوناگونی رنج برده و بر فرض پذیرش آن نیز کمترین نقشی در نفی تبیینطلبی جهان نخواهد داشت.
واژگان کلیدی
خدا، تنظیم ظریف، نظریه ریسمان، تبیین غایی، تصادف.
[1] . دانشیار گروه علمی منطق فهم دین، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران.
Email: shakerinh@gmail.com
تاریخ دریافت: 11/8/1401 پذیرش نهایی: 5/11/1401