-
-
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - پژوهشی در مورد حقیقت اقنوم احد در دیدگاه فلوطین
محمد دهقان طزره محمدرضا شمشیریدر منظومه فکری و ساختار فلسفی فلوطین عالم از سه اّقنوم تشکیل شده است که اساسی ترین آنها اّقنوم احد است. فهم حقیقت اّقنوم احد راهی برای شناخت دقیق تفکرات فلوطین است. او بر تعالی و تنزیه احد چنان تأکید دارد که احد را از دایره وجود خارج می-کند و معتقد است که احد فوق وجود م چکیده کاملدر منظومه فکری و ساختار فلسفی فلوطین عالم از سه اّقنوم تشکیل شده است که اساسی ترین آنها اّقنوم احد است. فهم حقیقت اّقنوم احد راهی برای شناخت دقیق تفکرات فلوطین است. او بر تعالی و تنزیه احد چنان تأکید دارد که احد را از دایره وجود خارج می-کند و معتقد است که احد فوق وجود می باشد. وجود نتیجه فوران و لبریزی احد است. احد چون پّر و کامل است همچون خورشیدی پرتو افکنی و نورافشانی می کند. عالم سرریز فیض الهی است و از این لحاظ اراده خالق در خلقت وجود ندارد. در این مقاله سعی شده است حقیقت احد و فوق وجود بودن آن از دیدگاه فلوطین تبیین شود. و نشان داده شود که فوق وجود بودن احد از وجود بودن او تبیین معقول تری دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - الهیات اعطائی(2)؛ دلالتهای قاعده اعطاء در صفات و افعال واجب
حسن محمدی احمدآبادی سعید متقیفرقاعده «معطی‌الشیئ» یکی از قواعد پرکاربرد در الهیات اسلامی است. این قاعده به دو شیوه در براهین اثبات صفات واجب به کار رفته است. در یک کاربرد در راستای اثبات مطلق صفات کمالیه و در کاربردی دیگر در جهت اثبات تک تک صفات کمالیه از جمله تمام اقسام علم واجب از جمله اثبات علم ح چکیده کاملقاعده «معطی‌الشیئ» یکی از قواعد پرکاربرد در الهیات اسلامی است. این قاعده به دو شیوه در براهین اثبات صفات واجب به کار رفته است. در یک کاربرد در راستای اثبات مطلق صفات کمالیه و در کاربردی دیگر در جهت اثبات تک تک صفات کمالیه از جمله تمام اقسام علم واجب از جمله اثبات علم حضوری ذاتی، علم به غیر پیش از ایجاد، علم به غیر پس از ایجاد، علم فعلی و علم حضوری به غیر بهره برده‌اند. همچنانکه در اثبات صفات و ذاتی بودن صفاتی همچون قدرت، حیات، اراده، وجوب، خیریت، حقیت، بساطت، غناء و مالکیت به کار رفته است. این قاعده در اثبات گزاره‌های اساسی مرتبط با حوزه افعال الهی مانند قاعده الواحد، وجود منبسط، عوالم وجود، ابداع عالم و اتقان صنع نیز نقش آفرین است. نوشتار حاضر با اثبات نفوذ این قاعده در عمق مهمترین مسائل الهیات اسلامی، توصیف الهیات اسلامی به «الهیات اعطائی» را امری توجیه‌پذیر می‌داند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - انسان کامل وجه الله
محمدجواد رودگرمعرفت به انسان کامل هم از حیث نظری – علمی و هم از جهت عملی-سلوکی، اهمیت خاصی در معرفتِ به خدای سبحان و زیست معنوی و هندسه حیات طیبه دارد وهرگاه این حقیقت را درمعارف وحیانی و آموزه های دینی ردیابی کنیم اهمیت و آنگاه ضرورت و کارآمدی اش درتنظیم زندگی معقول و ملکوتی مضاعف خ چکیده کاملمعرفت به انسان کامل هم از حیث نظری – علمی و هم از جهت عملی-سلوکی، اهمیت خاصی در معرفتِ به خدای سبحان و زیست معنوی و هندسه حیات طیبه دارد وهرگاه این حقیقت را درمعارف وحیانی و آموزه های دینی ردیابی کنیم اهمیت و آنگاه ضرورت و کارآمدی اش درتنظیم زندگی معقول و ملکوتی مضاعف خواهد شد. درحقیقت انسان کامل شناسی نوعی خداشناسی است و از انسان کاملِ اصطلاحیِ دانشِ عرفان درنصوص دینی با عناوینی چون: خلیفه الله، حجه الله، نبی، رسول،امام و ولیّ تعبیر شده و می شود که تعابیر معهود از جامعیت و کمال منحصر به فردی برخوردار است و یکی از تعابیرعمیق و دلنشین درکتاب و سنت، "وجه الله"است که متناظر به بود و نمودِ حق تعالی هست و مظاهر اکمل و اجمل نمودهای حق تعالی، انسان کامل و اولیاء الله خواهند بود. اکنون پرسش این است که انسان کاملِ مکمل چیست و کیست که وجه الله به شمار می روند؟درعرفِ قرآن و عرفان مفهوم و مصداق وجه الله چه کسانی هستند؟ نوشتار حاضر با روش نقلی – عقلی و رویکرد تحلیلی عهده دار پاسخ به پرسش های یاد شده(که بصورت اندماجی یک پرسش هستند) خواهد بود و برونداد آن امکان معرفتِ به خدا در مرتبه فعل یا صفات فعل است که در آیات قرآنی از این مرتبه با عناوینی چون "الله"، "نور"، "وجه الله" و مانند آن سخن به میان آمده است و انسان کامل آیت کبرای حق تعالی و وجه خداست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - مسأله نبوّت از نگاه فارابی و ابن میمون
محمد علی اخویانمسئله «نبوت» از دیرباز کانون گفتگوهای فلاسفه بوده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای به تحلیل حقیقت نبوت، بین دو فیلسوف که یکی از مکتب اسلام و دیگری از شریعت یهود است می پردازد. از نگاه هر دو فیلسوف، انسان برای رسیدن به کمال و سعادت حقیقی آفریده شده و تنها راهی که بواسطه چکیده کاملمسئله «نبوت» از دیرباز کانون گفتگوهای فلاسفه بوده است. این پژوهش به روش کتابخانه ای به تحلیل حقیقت نبوت، بین دو فیلسوف که یکی از مکتب اسلام و دیگری از شریعت یهود است می پردازد. از نگاه هر دو فیلسوف، انسان برای رسیدن به کمال و سعادت حقیقی آفریده شده و تنها راهی که بواسطه ی آن به سعادت حقیقی و پایدار می‌رسد، وجود و هدایت های نبی است و عمل به دستورات نبیّ، باعث رسیدن آنها به کمال و سعادت می شود. در این تحقیق ابتدا به صورت مستقل، نظریات هر دو فیلسوف را در ارتباط با نبوت بیان کردیم و در پایان تحقیق، مشخص کردیم که نظریات ایشان در ارتباط با حقیقت، ضرورت، صفات، مراتب انبیاء، وظایف و وحی نبیّ، یکسان می باشد، ولی در بخش های مربوط به تشخیص نبی از غیر نبی، شریعت الهی از غیر الهی، افضل انبیا و گونه های دریافت وحی دیدگاه شان از همدیگر متفاوت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - نقد تطبيقي رابطه ايمان و عمل صالح در انديشه سلفيه وهابي و جهادي
امیرعباس مهدوی فرد امید امیدیانعلیرغم قرابت مباني عام کلامی سلفيان وهابي و جهادي، انكار مدخليت عمل در تحقق ايمان از سوي وهابيت و اصرار بر مدخليت عمل در تحقق ايمان از سوي جهاديون، اين دو گرايش سلفيه معاصر را در مسئله ايمان و كفر در مقابل يكديگر قرار داده است. اين نوشتار با روش تحليل كتابخانه اي پس از چکیده کاملعلیرغم قرابت مباني عام کلامی سلفيان وهابي و جهادي، انكار مدخليت عمل در تحقق ايمان از سوي وهابيت و اصرار بر مدخليت عمل در تحقق ايمان از سوي جهاديون، اين دو گرايش سلفيه معاصر را در مسئله ايمان و كفر در مقابل يكديگر قرار داده است. اين نوشتار با روش تحليل كتابخانه اي پس از تبیین محل نزاع سلفيان وهابي و جهادي، به واكاوي اهم نقدهاي متقابل اين دو جريان سلفي در اين مسئله پرداخته است. تحليل نقدهاي متقابل سلفيان وهابي و جهادي روشن مي دارد كه هر دو گروه ادعاي استناد باورهاي خود به فهم سلف از كتاب و سنت را دارند و در عين حال بر دو موضع كاملا متضاد پافشاري مي-كنند كه همين امر گواه روشني بر تشتت مباني فكري سلفيه معاصر به طور عام و سلفيان وهابي و جهادي به طور خاص است. از سوی دیگر تشبیه جهادیون به خوارج از طرف وهابیون و تشبیه وهابیون به مرجئه از طرف جهادیون به این معناست که بطلان باورهاي خوارج و مرجئه را واضح مي دانند و در نتیجه هر دو جریان اجماع مرکب بر فاسدالعقیده بودن خود دارند. اگرچه مرتبا علماي وهابي، ضمن تبرئه خود از تكفيرگرايي، سلفيان جهادي را بدليل تكفير اهل معصيت، مروج تكفيرگرایی معرفي مي كنند، اما عملكرد تاريخي سلفيه وهابي و جهادي نشان می‌دهد هر دو طيف نوعي از خوارج مسلكي را در مسئله ايمان و كفر اتخاذ کرده و بدون پشتوانه منطقی به تکفیر مسلمین رو آورده‌اند. با این تفاوت که جنس تكفير وهابيت، كفر در امور عبادي فردي و جنس تكفير جهاديون عموما كفر در امور اجتماعي و حكومتي است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - اختیار از دیدگاه ملاصدرا و کانت
بتول یارعلی محسن فهیم مجتبی جعفری اشکاوندیبحث اختیار در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب از مباحث بنیادین فلسفه اخلاق و انسان شناسی است چرا که بدون در نظر داشتن اختیار بعنوان یک وجه تمایز اصلی انسان از سایر موجودات، آن دسته از افعال انسانی که در حیطه روابط او با دیگر انسانها تحقق می یابد را نمی توان فعل اخلاقی یا غیر ا چکیده کاملبحث اختیار در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب از مباحث بنیادین فلسفه اخلاق و انسان شناسی است چرا که بدون در نظر داشتن اختیار بعنوان یک وجه تمایز اصلی انسان از سایر موجودات، آن دسته از افعال انسانی که در حیطه روابط او با دیگر انسانها تحقق می یابد را نمی توان فعل اخلاقی یا غیر اخلاقی تلقی نمود. براین اساس مطالعه تطبیقی این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کانت ذات معقول را دارای اختیار می داند. کانت ارادۀ انسان را اراده ای وابسته ولی ارادۀ خداوند را اراده ای مستقل می داند و برای پاسخ به شبهات مربوط به اختیار، حیطۀ عقل عملی را کارساز دانسته و عقل نظری را در این زمینه ناتوان می داند. ملاصدرا نیز انسان را مختار دانسته و اختیار او را در جهت حرکت نفس از مرتبه جسمانی به مرتبه تخلق به اخلاق و به مقصد رسیدن در اعلی مرتبه انسانی یعنی تجرد می داند. نتایج تحقیق نشان می دهند که اختیار همانگونه که در فلسفه اخلاق کانت مهمترین جایگاه در انجام تکالیف انسانی دارند و در آن نتایج کار مطرح نیستند، همین موضوع در فلسفه اخلاق ملاصدرا قابل گفتگو و تطبیق است زیرا ملاصدرا اختیار را برای کسب فضایل عقلانی در انسان مطرح می کند و بنابراین در آن اموری نظیر پیامدها و سودانگاری مطرح نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - جایگاه عقل عملی در استکمال عقل نظری از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا
محمداسلم رئیسی مرتضی کشاورز محمدعلی اخگردر این تحقیق با بررسی آراء ابن‌سینا و ملاصدرا نقش عمل در استکمال عقل نظری در دو مکتب عمده فلسفه اسلامی یعنی حکمت مشاء و متعالیه توجه شده است. اهمیت این موضوع به سبب تبیین ارتباط میان علم و عمل در آراء این دو مکتب و سیر تکامل این بحث از فلسفه مشاء به حکمت متعالیه است. ای چکیده کاملدر این تحقیق با بررسی آراء ابن‌سینا و ملاصدرا نقش عمل در استکمال عقل نظری در دو مکتب عمده فلسفه اسلامی یعنی حکمت مشاء و متعالیه توجه شده است. اهمیت این موضوع به سبب تبیین ارتباط میان علم و عمل در آراء این دو مکتب و سیر تکامل این بحث از فلسفه مشاء به حکمت متعالیه است. این مهم ضمن مباحث مابعدالطبیعی و اخلاقی در ارتباط با شکاف نظر و عمل مطرح است. هدف تحقیق بررسی ارتباط عقل عملی - امور جزئی نظیر اخلاق و شریعت- و سعادت دنیوی انسان و همراستایی آن با کمال عقل نظری است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نزد ابن‌سینا استکمال قوه عقل انسانی از هیولانی تا مستفاد بواسطه عقل فعال است اما پس از آنکه عقل انسان فعلیت یافت، برای اتصال در شدت و مراتب والاتر نیاز به اعمالی دارد که بواسطه آن از امور مادی و جسمانی فارغ شده و قابل دریافت و اتحاد با صور کلی شود که استکمال عقل نظری است. این نظریه در آراء ملاصدرا، از این رو که نفس را جسمانیة الحدوث می داند، در مراتب عقل بالقوه تا مستفاد نیز ساری است یعنی رابطه ای دوسویه میان نظر و عمل در مراتب نفس در عالم جسمانی، مثالی و عقلانی هست. تبیین نظرات ابن‌سینا و ملاصدرا در حوزه فلسفه اسلامی نوع تکامل و رویکرد این نظریه را با وضوح بیشتری نمایان می‌کند که در این تحقیق بر اساس روش گفتگو میان آراء ایشان تحلیل می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - نقد و بررسی دیدگاه متکلمین درباره خلق اعمال بر اساس نظریه صدر المتألهین شیرازی
عذرا یوسفی سیدحسن بطحایی محمدرضا متقیان روح الله نادعلیمسئله «جبر و اختیار» از مسائل مهم کلامی و فلسفی افعال اختیاری انسان است. اندیشمندان کوشیدند هر کدام بنا به مبانی و پیش فرض های دینی، علمی و معرفتی خود به تبیین حقیقت و ابعاد این مسئله بپردازند. برخی به نظریه جبر و برخی دیگری به نظریه های اختیار گرایش پیدا کردند. متکلمین چکیده کاملمسئله «جبر و اختیار» از مسائل مهم کلامی و فلسفی افعال اختیاری انسان است. اندیشمندان کوشیدند هر کدام بنا به مبانی و پیش فرض های دینی، علمی و معرفتی خود به تبیین حقیقت و ابعاد این مسئله بپردازند. برخی به نظریه جبر و برخی دیگری به نظریه های اختیار گرایش پیدا کردند. متکلمین اشاعره با اذعان به توحید افعالی، بر این باورند که همه افعال بندگان مخلوق خداوند است و انسان تنها کسب کننده فعلی است که خداوند آن را به دست انسان ایجاد می‌کند. معتزله به انگیزه نفی بدی‌ها از خداوند منکر صدور فعل عبد از خدا شده‌اند و منشأ افعال اختیاری را عبد می‌دانند. صدرالمتألهین با استفاده از دلایل عقلی و مبانی وحیانی، درصدد جمع اختیار انسان و توحید افعالی برآمده است. در این پژوهش بیان مبانی اشاعره و مبانی معتزله درباره افعال اختیاری انسان است و تحلیل و نقد آن مبانی ملاصدرا درباره افعال اختیاری انسان تبیین می‌شود و رابطه آن با توحید افعالی با توجه به دلایل عقلی و نقلی مورد تحلیل و پژوهش قرار می‌گیرد.مقاله به این رهاورد خواهد رسید که دیدگاه معتبر نزد امامیه دیدگاه ملاصدرا است. پرونده مقاله
فهرست مقالات Act
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات رایمگ است.
حق نشر © 1403-1396