دانش حدیث یکی از مهمترین مسائل دینی در میان عالمان اهل سنت است؛ چگونگی بهرهبرداری از این دانش و نوع نگاه به آن از اهمیت زیادی برخوردار میباشد. برهمین اساس جریان های مختلفی حول محورِ این دانش پدید آمده است: چون جریان های «قرآنیون»، «اهلِ حدیث»، «سلفیه»، و نیز جریان «من چکیده کامل
دانش حدیث یکی از مهمترین مسائل دینی در میان عالمان اهل سنت است؛ چگونگی بهرهبرداری از این دانش و نوع نگاه به آن از اهمیت زیادی برخوردار میباشد. برهمین اساس جریان های مختلفی حول محورِ این دانش پدید آمده است: چون جریان های «قرآنیون»، «اهلِ حدیث»، «سلفیه»، و نیز جریان «منتقدان حدیث» از جمله جریانهای اصلی نام بردنی در این زمینه است. در مقاله ی حاضر، تلاش شده است ابتدا به برخی از شاخصه ها و ویژگی های برجسته ی هریک از این سه جریان اشاره نماید و سپس جریان منتقدان حدیث با محوریت مبانی فکری، آراء و نظریات «محمود ابوریه»، یکی از چره های شاخص این جریان بررسی و نقد شده است. برخی از مبانی حدیثی ابوریه عبارت است از: عدم مخالفت با قرآن، عدم موافقت باسنت، عدم موافقت با آنچه علم آن را ثابت کرده است، عدم مخالفت با عقل. ابوریه در بارۀ مسائل مختلفی مرتبط با دانش حدیث، از جمله: منع نگارش و کتابت حدیث در دو قرن اول هجری، کثرت جعل و وضع، تأکید بر نقدمحتوایی جهت بازشناسی احادیث سره از ناسره، عدم حجیت خبر واحد در عقاید، وجود نقل به معنا در احادیث، تفاوت میان سنّت گفتاری و رفتاری، و... اظهارنظر نموده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و ابزار مطالعاتی و کتابخانهای مباحث را پیگیری و به سؤالات و ابهاماتی در این زمینه پاسخ داده است
پرونده مقاله
مقاله حاضر به نقد معرفتشناختی انسانگرایی شاعران معاصر، از دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی، پرداخته است و با نگاهی آسیبشناختی تبیین کرده است که از دوره مشروطه که سرآغاز جریان تجددگرایی و متعاقب آن ورود اندیشههای فلسفی غربی بوده تا پایان دوره مورد بررسی، انسانگرایی اغلب چکیده کامل
مقاله حاضر به نقد معرفتشناختی انسانگرایی شاعران معاصر، از دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی، پرداخته است و با نگاهی آسیبشناختی تبیین کرده است که از دوره مشروطه که سرآغاز جریان تجددگرایی و متعاقب آن ورود اندیشههای فلسفی غربی بوده تا پایان دوره مورد بررسی، انسانگرایی اغلب برکنار از محوریت دین و بیتوجه به واقعیتهای ساختار اجتماعی سیاسی جامعه ایرانی، توأم با برداشتهای فردی حزبگرایانه و غربگرایانه بوده است. اصرار بر انتقال اینگونه از ادبیات و فرهنگ، بدون توجه به زیرساختهای فرهنگی ادبی مبدأ و مقصد نیز خطایی بوده است که شاعران متجدد، اغلب مرتکب شدهاند. در ادامه تأکید شده است که بسیاری از شاعران، ادای بینشهای اومانیستی را در شعر معاصر در آوردهاند. از سوی دیگر، میان شاعر مدعی انسانگرایی با شعرش و مخاطبش، به علت عدم صمیمیت و عدم تجربه عینی و همینطور کلیگویی و کلیبافی، همسویی و همرایی مشاهده نمیشود و وجهی تصنعی در این میان حاکم است. این شرایط بیش از هر چیز به علت نگرش لوکسگرایانه و تقلیدی شاعران به این مقوله از شعر پدید آمده است.
پرونده مقاله
امروزه گسترش جریان های تندرو مذهبی و بنیادگرا در جهان به عنوان مسئله اساسی دولت های جهان تبدیل شده است. انواع بنیادگرایی در مذاهب و ادیان مختلف وجود دارد که در اینجا بنیاد گرایی اسلامی مدنظر است. در فرهنگ لغات سیاسی آکسفورد، از بنیادگرایی اسلامی برای توصیف هر حرکتی که خ چکیده کامل
امروزه گسترش جریان های تندرو مذهبی و بنیادگرا در جهان به عنوان مسئله اساسی دولت های جهان تبدیل شده است. انواع بنیادگرایی در مذاهب و ادیان مختلف وجود دارد که در اینجا بنیاد گرایی اسلامی مدنظر است. در فرهنگ لغات سیاسی آکسفورد، از بنیادگرایی اسلامی برای توصیف هر حرکتی که خواهان اجرای کامل و بی چون و چرای آموزه های قرآن و شریعت باشد استفاده شده که این امر با توجه به وضعیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورهای مختلف توامان با تعصبات شدید فرقه ای و حرکت های خشونت آمیز شده است. بدون تردید یکی از متغیرهای موثر در سیاست های امنیتی هر کشور تهدیدها و فرصت های بوجود آمده از ناحیه همسایگان آن کشور است. در این بین فوری ترین تهدیدات و خطرات همواره از ناحیه همسایگان برای کشورها متصور می باشد که بر رفتار سیاسی، استراتژی ها، منافع و اهداف ملی، امنیت ملی، تمامیت ارضی، بقا و موجودیت کشورها اثر می گذارد. که از میان کشور پاکستان در این مقاله بررسی می شود.
پرونده مقاله
بینامتنیّت مفهومي است كه بر وجود يك متن اصلي در عرصهی ادبیّات، نقد يا علم در ارتباط با متون دلالت ميكند كه اين متون به تأثير مستقيم يا غيرمستقيم بر متن اصلي در گذر زمان ميپردازند. بینامتنیّت و به تعبیری نظریّهی تعامل متنها از جمله مباحث مهم و مورد توجّه پژوهشگران چکیده کامل
بینامتنیّت مفهومي است كه بر وجود يك متن اصلي در عرصهی ادبیّات، نقد يا علم در ارتباط با متون دلالت ميكند كه اين متون به تأثير مستقيم يا غيرمستقيم بر متن اصلي در گذر زمان ميپردازند. بینامتنیّت و به تعبیری نظریّهی تعامل متنها از جمله مباحث مهم و مورد توجّه پژوهشگران و ناقدین ادبی است و این دستاورد نوین در حوزه ی ادبیّات به بررسي شباهتها، تفاوت ها و نیز تأثيرپذيري یک متن از متون دیگر، چه در حوزهی شعر و چه در عرصهی نثر ميپردازد، این پژوهش نیز تلاش دارد تا کلام شعریِ مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو را براساس پیونـدشان با آیات قرآنی و روایات، براساس نظریّهی بینامتنی ناقدین این عرصه مورد بررسی قرار دهد تا وام گیریهایِ آگاهانه يا غیرمستقیم شاعران موردبحث و نیز چگونگیِ بهکارگیری آن ها در استفاده از آیات و روایات، بر همگان مکشوف گردد. شیوهی انجام پژوهش براساس روش تحلیلی- توصیفی و بر اصول کاربردیست و مبانی نظریِ آن نیز بر پایه ی آراء نظریّهپردازان بینامتنی استوار می باشد تا افزون بر نشاندادن ساختار منسجم ابیات، مخاطب بداند که شاعران با چه ترفندهای ادبیای، این مضامینِ وحیانی را در اشعار خویش گنجانده و برخلاف باور برخی از منتقـدین، سخن خود را رنگوبویی قرآنی و دینی بخشیده اند. در پایان نیز این نتیجه حاصل می آید که با وجود نظر منتقدین پیرامون تفکّر حاکم بر اندیشههای شعری اخوان ثالث و به خصوص احمد شاملو، حقایق قرآنی و عقاید اسلامی و دینی بهگونهای مشهود در آثار ایشان هویداست.
پرونده مقاله
طبق گزارش مورّخان در مقطعی از دوران نبوّت پیامبر اکرم، نزول جبرئیل قطع شد که در اصطلاح متکلمان، فترت وحی نام دارد. مسأله همسانیِ زمانی میان دعوت پنهانی با قول مشهور در باره فترت وحی، انگیزه تحقیق حاضر شد که به روش توصیفی تحلیلی، سه دیدگاه در باره فترت وحی را به عنوان یک چکیده کامل
طبق گزارش مورّخان در مقطعی از دوران نبوّت پیامبر اکرم، نزول جبرئیل قطع شد که در اصطلاح متکلمان، فترت وحی نام دارد. مسأله همسانیِ زمانی میان دعوت پنهانی با قول مشهور در باره فترت وحی، انگیزه تحقیق حاضر شد که به روش توصیفی تحلیلی، سه دیدگاه در باره فترت وحی را به عنوان یک مسأله اعتقادی کلامی بررسی کرد. قول مشهور، به فترت سه ساله اعتقاد دارد. نوع برخی گزارشها، حاکی از عدم انقطاع وحی است، و گروه سوم به انقطاع سه تا چهل روزه معتقدند. استنادات قول مشهور که منشأ طعن مستشرقان شده و از تردید پیامبر در نزول وحی سخن گفته اند، ضعیف بود؛ در نتیجه نادرستی و فرضیه همسان انگاری آن با سه سال دعوت پنهانی اثبات شد. عدم انقطاع، تأیید نشد؛ امّا مستندات روایی و تاریخی، مؤیّد انقطاع وحی برای چند روز است که در فرایند نزول، امری طبیعی است و با نزول تدریجی سازگاری دارد
پرونده مقاله
عبدالرحمان حنبکه میدانی از مفسران معاصر اهل سنت می باشد که در تفسیرش با نام معارج التفکر و دقائق التدبر، سوره هایقرآن را بر اساس ترتیب نزول تفسیر کرده است. با توجه به بررسی انجام شده بر روی تفسیر مذکور، مباحثي مرتبط با اهتمام وی به تنزیل، در مبانی و روش های تفسیری يافت چکیده کامل
عبدالرحمان حنبکه میدانی از مفسران معاصر اهل سنت می باشد که در تفسیرش با نام معارج التفکر و دقائق التدبر، سوره هایقرآن را بر اساس ترتیب نزول تفسیر کرده است. با توجه به بررسی انجام شده بر روی تفسیر مذکور، مباحثي مرتبط با اهتمام وی به تنزیل، در مبانی و روش های تفسیری يافت شد. این پژوهش بعد از ارایه آن مبانی و روش ها، به نقد و بررسی آنها می پردازد. ضرورت بحث، تبیین صحت و اعتبار این سبک از تفسیر است. همچنین این پژوهش از حیث نقد و بررسی مبانی و روش های میدانی بر مبنای اهتمام به ترتیب نزول در تفسیر معارج التفکر تازگی دارد. در نهایت بعد از نقد و بررسی آن مبانی این نتیجه حاصل گردید که اکثر موارد در مبانی و روش های تنزیلی تفسیر، بدون توجه به تنزیل هم میتوان به فهم بهتری از آیات دست یافت و توجه به تنزیل در فهم آیات چندان کارگشا نیست.
پرونده مقاله
مقاله ی حاضر با کاوشی در مطالعات مستشرقان درباره ی شیعه و اهل بیت(ع) به بررسی این سوال مهم و اساسی می پردازد که دیدگاه مستشرقان نسبت به فضائل اهل بیت(ع) چگونه بوده و نظرات آنها معلول چه عواملی می باشد ؟ نویسنده بعد از نقل، تبیین و تحلیل نظرات گوناگون مستشرقان، معتقد است چکیده کامل
مقاله ی حاضر با کاوشی در مطالعات مستشرقان درباره ی شیعه و اهل بیت(ع) به بررسی این سوال مهم و اساسی می پردازد که دیدگاه مستشرقان نسبت به فضائل اهل بیت(ع) چگونه بوده و نظرات آنها معلول چه عواملی می باشد ؟ نویسنده بعد از نقل، تبیین و تحلیل نظرات گوناگون مستشرقان، معتقد است آنها انگیزه و موضع گیری های یکسانی در این خصوص نداشته اند .در بین سه دیدگاه کلی ستایشگرانه، منصفانه و مغرضانه ی آنها نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) ، اهداف استعماری، اسلام ستیزی و اسلام هراسی و از سوی دیگر عدم تسلط و آشنایی کامل آنها به متون متقن دینی و تاریخ غنی وپربار مکتب تشیع ، بیش از هر موضوع دیگری جلوه گری می نماید . لذا با عنایت به اینکه آوازه ی ائمه ی شیعه(ع) هرگزمحدود به فضای دینی مسلمان نبوده و نیست، نویسنده ی مقاله با استفاده از منابع محدود موجود ، در صدد است ضمن بیان کم و کاستی های نوشتار مستشرقان در این زمینه ، به معرفی هر چه بیشتر اسلام ناب محمدی(ص) و مکتب جهانی اهل بیت(ع) بپردازد.
پرونده مقاله
ازاین که خداوند متعال درقرآن کریم انسان ها را به اطاعت مطلق ازپیامبرصلی الله علیه و آله دعوت کرده هیچ تردیدی نیست زیرا که درآیات متعددی ازقرآن اطاعت خدا و رسولش قرین هم آمده به این که هرجا اطاعت ازخدای سبحان آمده به همراه آن اطاعت ازپیامبرهم آمده که با لفظ «اطیعوالله و چکیده کامل
ازاین که خداوند متعال درقرآن کریم انسان ها را به اطاعت مطلق ازپیامبرصلی الله علیه و آله دعوت کرده هیچ تردیدی نیست زیرا که درآیات متعددی ازقرآن اطاعت خدا و رسولش قرین هم آمده به این که هرجا اطاعت ازخدای سبحان آمده به همراه آن اطاعت ازپیامبرهم آمده که با لفظ «اطیعوالله و اطیعو الرسول» تبیین شده است.نگارنده دراین پژوهش با استفاده ازروش توصیفی –تحلیلی به نظریه واشکال سها درکتاب نقد قرآن مبنی براین که چراباید ازپیامبرخدااطاعت کرد؟ پرداخته واساس ادله قرآنی وروایی نقدوبررسی کرده وپاسخ داده است . نتیجه حاصل دراین نوشتاراین که اطاعت وتبعیت از پیامبرهمانند اطاعت ازخداوند متعال واجب ولازم است زیرافرمان وکلام پیامبرفرمان و کلام پروردگارسبحان است.
پرونده مقاله
نگرهتفکیک دارای مبانی، اصول و قواعد مختلفی است که با تکیه بر آنها به تبیین آراء و دیدگاههای خود میپردازد. در این نوشتار تلاش شده تا مبانی این نگره تبیین و مورد ارزیابی قرار گیرند. هدف از انجام این تحقیق، نشان دادن ضعف و سستی مبانی این نگره است. ضعف مبانی یک نگره، منش چکیده کامل
نگرهتفکیک دارای مبانی، اصول و قواعد مختلفی است که با تکیه بر آنها به تبیین آراء و دیدگاههای خود میپردازد. در این نوشتار تلاش شده تا مبانی این نگره تبیین و مورد ارزیابی قرار گیرند. هدف از انجام این تحقیق، نشان دادن ضعف و سستی مبانی این نگره است. ضعف مبانی یک نگره، منشأ تردید در اصل اعتبار آن نگره میشود. نگارنده با تحقیق کتابخانهای در آثار تفکیکیان به ویژه آقامجتبیقزوینی، مبانی آنان را اصطیاد و در قالب مبانی «معرفتشناختی و روششناختی» و «هستیشناختی» تحلیل کرده است. نویسنده پس از تبیین این مبانی، به ارزیابی انتقادی آنان میپردازد. از آنجا که از سویی یکی از شرایط اساسی برای اطلاق «مکتب» بر یک رویکرد و نگرش، وجود مبانی صحیح و متقن است و از دیگر سو تفکیک فاقد این شرط است؛ باید گفت تفکیک یک نگرش و نگره فکری و نه یک مکتب است و اطلاق مکتب به آن مَجاز میباشد.
پرونده مقاله
آیات قرآن از آفرینش شش روزه وگاهی هشت روزآسمان ها و زمین سخن می گویند اما علم جدید روندشکل گیری اجرام آسمانی و زمین را در بازه های زمانی طولانی مدّت دانسته و شکل گیری جهان را در مدّت زمانی معادل چند روز معدود نمی پذیرد. بدینسان بسیاری از قرآن پژوهان معاصر، از فهم ظاهرگر چکیده کامل
آیات قرآن از آفرینش شش روزه وگاهی هشت روزآسمان ها و زمین سخن می گویند اما علم جدید روندشکل گیری اجرام آسمانی و زمین را در بازه های زمانی طولانی مدّت دانسته و شکل گیری جهان را در مدّت زمانی معادل چند روز معدود نمی پذیرد. بدینسان بسیاری از قرآن پژوهان معاصر، از فهم ظاهرگرایانه و مشهور مفسران کهن مبنی بر آفرینش آسمان ها و زمین در مدت زمانی معادل شش روز متعارف عدول کرده وتعبیر «ستّه ایّام» را به شش دوران و مرحله تأویل نموده اند. این راهکار هم درخور نظر است که در فضای علم نمی توان برای توضیح پدیده های طبیعی به امری خارج از طبیعت ارجاع داد و مداخله یک نیروی غیبی برتر،قابل پیش بینی و محاسبه نیست درحالی که بنیان بیان قرآن بر حضور و مداخله بی قید و شرط یک نیروی غیبی برتر و متعالی نهاده شده است. بدینسان چون نظرگاه دینی، به پیش فرض های بسته علم محدود و مقیّد نیست، به نتایج محاسبات علمی هم لزوماً مقیّد و ملزم نخواهد بود و می تواند بر آن شود که در این زمینه نیروهایی فرا حسّی دخالت نموده اند. بااین همه در عصر کنونی، دانش تجربی محترم تر و معتبرتر ازآن است که با چنین تحلیلی بتوان نتایج وداده های آن رانادیده گرفت و درواقع چنین نگاهی، برتصوّر تقابل قرآن و علم، مهر تصدیق و تثبیت می زند. در نتیجه اگر قرار بر اختیار یک قول افتد، تأویل «سته ایام» به شش زمان و دوران، یگانه قول تعیّن یافته و مرجّح جلوه می کند.
پرونده مقاله
جریان فکری «تفکیک» که از حیث زمانی به دو دوره متقدم و متاخر تقسیم می شود، ضمن نگاه سلبی به عقلِ فلسفی در فهم قرآن، صرفا تفسیر بر اساس سنتِ صحیح را می-پذیرد. معاصران این جریان نسبت به متقدمان، رویکرد متعادلتری درپیش گرفته، با تعریف خاصی از عقل، کارکردهایی برای آن در تفس چکیده کامل
جریان فکری «تفکیک» که از حیث زمانی به دو دوره متقدم و متاخر تقسیم می شود، ضمن نگاه سلبی به عقلِ فلسفی در فهم قرآن، صرفا تفسیر بر اساس سنتِ صحیح را می-پذیرد. معاصران این جریان نسبت به متقدمان، رویکرد متعادلتری درپیش گرفته، با تعریف خاصی از عقل، کارکردهایی برای آن در تفسیر قائلند. مقاله حاضر به روش اسنادی در گردآوری اطلاعات و با رویکرد انتقادی، مبانی و روش تفسیری ایشان را با محوریت آثارشان به صورت مصداقی ارزیابی کرده و درصدد اثبات این فرضیه است که مبنا و روش تفسیری تفکیکیان معاصر باوجود امتیازاتی مانند اهتمام ویژه به فهم الهی قرآن یا به کارگیری عقل تحلیل گر، با کاستی ها وآسیب هایی مواجه است. مهمترین نقد، تقلیل معارف عمیق قرآنی به دلالت تطابقی و ظاهری، حجت دانستن ظهورات شخصی و مانع تراشی در معرفت-بخشی برخی آیات است. این جریان همچنان که مخالفان خود را متهم به تحمیل یافته های بشری در تفسیر قرآن می کند، خود نیز بدون ارائه نظام دقیق از رویکرد معرفت شناختی و الزامات منظومه فکری ش، با پیش فرض های تفکیکی در مبنا و روش تفسیری، فهم خود از قرآن را همان معنای مستفاد از عقل فطری می داند. این امر وزانت علمی این جریان را فروکاسته و آن را در جایگاهی فروتر از سایر رهیافت های تفسیری قرار می دهد.
پرونده مقاله